Powstanie Machabeuszów: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
m Interpunkcja: kropki w skrótach |
||
Linia 15:
Bodźcem do wybuchu powstania posłużyła odmowa złożenia ofiary pogańskiemu bóstwu przez [[Matatiasz Hasmoneusz|Matatiasza z rodu Hasmoneuszy]] i zabicie przez niego żyda, który zamierzał taką ofiarę złożyć. W obawie przed ściganiem władz Matatiasz ukrył się ze swoimi pięcioma synami w górach Gofna nieopodal [[Bet Choron]]. Do powstańców przyłączyli się inni Żydzi, przeważnie z niższych warstw społecznych, oraz przedstawiciele ''chasidim''. W 166 roku p.n.e., po śmierci Matatiasza, dowództwo nad powstańcami objął [[Juda Machabeusz]], przekształcając rebelię w walkę partyzancką. Pod wodzą Judy powstańcy pokonali wojska Seleucydów i zajęli Jerozolimę, dokonując rzezi na zwolennikach hellenizmu. W 164 roku p.n.e. dokonano oczyszczenia i ponownego poświęcenia Świątyni Jerozolimskiej, a na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono Święto Świateł – ''[[Chanuka]]''<ref>M. Grant, ''Dzieje dawnego Izraela'', s. 241–242.</ref>. W 162 roku p.n.e. na urząd arcykapłana został wybrany [[Jakim Alkimos]]. Mając poglądy hellenistyczne w stopniu umiarkowanym, Alkimos wystąpił przeciwko ''chasidim'', skazując sześćdziesięciu z nich na śmierć<ref>M. Grant, ''Dzieje dawnego Izraela'', s. 242.</ref>.
Po odzyskaniu Jerozolimy Juda Machabeusz przystąpił do pertraktacji z Rzymem, w którego interesach było osłabienie Seleucydów. Zginął w 160 roku p.n.e. podczas walki, a dowódcą powstania został jego brat [[Jonatan Machabeusz|Jonatan]], który zdołał uzyskać dostęp do [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] z [[Jafa|Jafą]]. Wskutek pertraktacji z Seleucydami Jonatan otrzymał tytuł wielkorządcy Judei, w zamian obiecując im pomoc wojskową. W praktyce oznaczało to przyznanie Judei niepodległości. W 152 roku p.n.e. Jonatan objął także urząd arcykapłana, łącząc w swoich rękach władzę świecką i religijną. Zginął podczas walk w 142 roku p.n.e.<ref>M. Grant, ''Dzieje dawnego Izraela'', s. 243.</ref> Za jego następcy, [[Szymon Machabeusz|Szymona Machabeusza]], Seleucydzi uznali niezależność Judei po tym, jak w latach 142–141 p.n.e. wojska żydowskie wypędziły z twierdzy Akra garnizon syryjski i zdobyły twierdzę [[Gezer]]<ref>M. Grant, ''Dzieje dawnego Izraela'', s. 243–244.</ref>. Szymon przyjął tytuł arcykapłana i etnarchy – władcy narodu<ref>M. Grant, ''Dzieje dawnego Izraela'', s. 244.</ref>.
{{Osobny artykuł|Państwo Machabeuszy}}
| |||