Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Buczaczu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 90:
W 1373 lub 1379 właściciel Buczacza, [[Michał Awdaniec z Buczacza]], założył parafię rzymskokatolicką. Wtedy też powstał pierwszy kamienny [[Kościół farny w Buczaczu|kościół]], wielokrotnie przebudowywany.
21 marca 1761<ref>[[Sadok Barącz]], ''[http://www.polona.pl/item/564820/50/ Pamiątki buczackie],'' s. 96.</ref> właściciel Buczacza [[Mikołaj Bazyli Potocki]] ufundował nowy kościół parafialny w mieście<ref>[[Jan Ostrowski (historyk)|Jan K. Ostrowski]], ''Kościół parafialny p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Buczaczu'', s. 16.</ref>. Obecnie istniejący kościół został zbudowany w latach 1761–1763 z fundacji Mikołaja Bazylego Potockiego, [[wojewodowie bełscy|wojewodzica bełskiego]] i właściciela miasta (przynajmniej od roku 1733<ref>[[Sadok Barącz]], [https://polona.pl/item/564820/18/ Pamiątki buczackie], s. 33. [dostęp
Architekt nie jest znany. [[Zbigniew Hornung]] przypuszczał, że właściwym twórcą projektu mógł być [[Bernard Meretyn]]; albo [[Marcin Urbanik]] użył kopię projektu [[Kościół Wszystkich Świętych w Hodowicy|kościoła w Hodowicy]], który jest prototypem buczackiego<ref>[[Jan Ostrowski (historyk)|Jan K. Ostrowski]], ''Kościół parafialny p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Buczaczu'', cz. I, t. 1, s. 23.</ref>. [[Jan Ostrowski (historyk)|Jan K. Ostrowski]] uważał, że autorem projektu kościoła był kontynuator Meretyna, zapewne Marcin Urbanik<ref name=JO 85>Jan K. Ostrowski, ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw1994/0086?sid=948afcf58c0ea22bc6196af1f12849bb Z problematyki warsztatowej i atrybucyjnej rzeźby lwowskiej w. XVIII]''
14 sierpnia 1763 r. arcybiskup lwowski [[Wacław Hieronim Sierakowski]] konsekrował kościół oraz pięć [[ołtarz]]y<ref>Jan K. Ostrowski, ''Kościół parafialny p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Buczaczu'', s. 16-17.</ref>.
Linia 107:
Kościół zbudowany z cegieł na planie [[krzyż]]a. Z zewnątrz jest otynkowany. W narożach obniżonej [[kruchta|kruchty]] znajdują się kręte schody prowadzące na [[empora|emporę]]. [[Fasada]] główna jest flankowana podwójnymi [[pilaster|pilastrami]] z głowicami [[porządek kompozytowy|kompozytowymi]]. Pośrodku znajduje się [[portal]] wejściowy. Na portalu widnieje napis: „Chcąc Potockich Pilawa mieć trzy krzyże całe / Dom Krzyżowy na Boską wybudował chwałę”. Fasada kościoła jest zwieńczona półokrągłym [[tympanon]]em, w którym umieszczono kopię obrazu [[Madonna Sykstyńska]] [[Rafael Santi|Rafaela Santi]], znajdującego się w [[Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie|Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie]]. Według legendy kopia jest dziełem [[Edward Śmigły-Rydz|Edwarda Śmigłego-Rydza]].
Do najcenniejszych elementów wyposażenia należy [[ołtarz]] główny, sięgający pod [[sklepienie]] [[prezbiterium]]. Ciekawostką kościoła jest wieńczący go zamiast krzyża herb [[Pilawa (herb szlachecki)|Pilawa]], który jest herbem fundatorów, rodziny Potockich. W kościele znajduje się pięć ołtarzy bocznych, tematycznie związanych z życiem Matki Boskiej.▼
Do najcenniejszych elementów wyposażenia należy [[ołtarz]] główny, sięgający pod [[sklepienie]] [[prezbiterium]]<ref>[[Jan Ostrowski (historyk)|Jan K. Ostrowski]] uważał, że nie jest możliwie by autor rzeźb w [[Beresteczko|Beresteczku]] i [[Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja w Łopatynie|Łopatynie]] był jednocześnie twórcą licznych dzieł, którzy można zgrupować wokół figur z ołtarza głównego w kościele w Buczaczu. Także on z braku danych na temat pobytu w Buczaczu [[Franciszek Olędzki|Franciszka Olędzkiego]] odrzucił hipotezę [[Zbigniew Hornung|Zbigniewa Hornunga]], że jego można uważać autora figur z ołtarza głównego w kościele</ref><ref>Jan K. Ostrowski, ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw1994/0086?sid=948afcf58c0ea22bc6196af1f12849bb Z problematyki warsztatowej i atrybucyjnej rzeźby lwowskiej w. XVIII]'' [w] ''Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej'', 1994, nr 1, s. 84. [dostęp 2016-12-13].</ref>. Autorem rzeźb w ołtarzu głównym był anonimowy współpracownik Pinzla, oraz najprawdopodobniej dużych aniołów z ołtarza głównego w kościele w Hodowicy<ref>Jan K. Ostrowski, ''Kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych w Hodowicy'' [w] ''Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego,'' Kraków, «Secesja» 1993, cz. I, t. 1, 364 il., s. 37, il. 83-131. {{ISBN|83-85739-09-2}}.</ref><ref>[[Piotr Krasny]] i [[Jakub Sito]] mają odmienne zdanie</ref><ref>Piotr Krasny, Jakub Sito, ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw2003/0188?sid=c67cb990690a8543cacc19c1d0ec6163 "Pan Piotr Polejowski snycyrz lwowski" i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu]'' [w] ''Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej,'' 2003, nr 5, s. 186 (przyp.). [dostęp 2016-12-15]</ref>. W kościele znajduje się pięć ołtarzy bocznych, tematycznie związanych z życiem Matki Boskiej.▼
[[Jakub Sito]] przypisuje [[Sebastian Fesinger|Sebastianowi Fesingeru]] rzeźby z ołtarza [[Juda Tadeusz Apostoł|św. Tadeusza]] przy lewem łuku tęczowym oraz datuje go na lata 1745–1750<ref>[[Andrzej Betlej]], ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/betlej2010/0454/scroll?sid=a6774798f010f0b51510f92006d966e6 Sibi, deo, posteritati: Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku],'' Kraków, 2010, s. 125–126. {{ISBN|978-83-61033-38-7}}. [dostęp 2016-12-02]</ref>. ▼
▲Ciekawostką kościoła jest wieńczący go zamiast krzyża herb [[Pilawa (herb szlachecki)|Pilawa]], który jest herbem fundatorów, rodziny Potockich.
[[Adam Bochnak]] przypisał projekt ołtarza głównego [[Piotr Polejowski|Piotrowi Polejowskiemu]] na podstawie jego podobieństwa do ołtarza w [[Kościół Franciszkanów w Przemyślu|kościele Franciszkanów]] w [[Przemyśl]]u<ref>Jan K. Ostrowski, ''Kościół parafialny p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Buczaczu'', cz. I, t. 1, s. 25.</ref>.
[[Andrzej Betlej]] uważa, iż [[Maciej Polejowski|Maciejewi Polejowskimu]] błędne w starszej literaturze przypisywali struktury ołtarzy bocznych w kościele parafialnym w Buczaczu<ref>[[Andrzej Betlej]], ''[http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/artdok/2982/1/Betlej_Polejowski_Maciej_2003.pdf Polejowski Maciej]'' [w] ''Słownik Artystów Polskich'', t. 7, Warszawa, 2003, s. 376.</ref>.
[[Jan Ostrowski (historyk)|Jan K. Ostrowski]] przypuszczał, iż wystrój rzeźbiarski kościoła lest dziełem warsztatu Pinsla, w skład którego wchodziło przynajmnie trzesz snycerzów. Główną postacią był anonimowy współpracownik Pinzla (nieco żartowliwie określony badaczem jako "Przyjaciel Pinsla", lub "Amico di Pinsel"),<ref name=JO 85/> który najprawdopodobniej wykonał także figury dużych aniołów z ołtarza głównego w kościele w Hodowicy<ref>Jan K. Ostrowski, ''Kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych w Hodowicy'' [w] ''Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego,'' Kraków, «Secesja» 1993, cz. I, t. 1, 364 il., s. 37, il. 83-131. {{ISBN|83-85739-09-2}}.</ref><ref>[[Piotr Krasny]] i [[Jakub Sito]] mają odmienne zdanie</ref><ref>Piotr Krasny, Jakub Sito, ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw2003/0188?sid=c67cb990690a8543cacc19c1d0ec6163 "Pan Piotr Polejowski snycyrz lwowski" i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu]'' [w] ''Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej,'' 2003, nr 5, s. 186 (przyp.). [dostęp 2016-12-15]</ref>.
▲
▲[[Jakub Sito]] przypisuje [[Sebastian Fesinger|Sebastianowi Fesingeru]] rzeźby z ołtarza [[Juda Tadeusz Apostoł|św. Tadeusza]] przy lewem łuku tęczowym oraz datuje go na lata 1745–1750<ref>[[Andrzej Betlej]], ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/betlej2010/0454/scroll?sid=a6774798f010f0b51510f92006d966e6 Sibi, deo, posteritati: Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku],'' Kraków, 2010, s. 125–126. {{ISBN|978-83-61033-38-7}}. [dostęp 2016-12-02]</ref>.
== Losy wyposażenia ==
Linia 129 ⟶ 132:
{{Przypisy}}
{{Uwagi}}
== Bibliografia ==
* [[Sadok Barącz]], ''[http://www.polona.pl/item/564820/0/ Pamiątki buczackie],'' Lwów: Drukarnia «Gazety Narodowej» 1882, s. 168
* [[Jan Ostrowski (historyk)|Jan K. Ostrowski]], ''Kościół parafialny p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Buczaczu'' [w:] ''Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego'', Kraków: «Secesja» 1993, cz. I, t. 1, 126 s., 364 il., s. 15–28. seria: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. cz. I. {{ISBN|83-85739-09-2}}.
* Jan K. Ostrowski, ''[http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw1994/0081?sid=948afcf58c0ea22bc6196af1f12849bb Z problematyki warsztatowej i atrybucyjnej rzeźby lwowskiej w. XVIII]'' [w] ''Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej'', 1994, nr 1, s. 79-90. [dostęp 2017-01-04].
== Linki zewnętrzne ==
| |||