Zawichost: Różnice pomiędzy wersjami

* '''Kościół pw. Świętego Jana Chrzciciela''' zbudowany w latach 1244-1257 wraz z klasztorem w stylu [[gotyk|wczesnogotyckim]] dla zakonu [[Zakon Świętej Klary|klarysek]] z fundacji księcia [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesława Wstydliwego]] jako wiano dla swojej siostry [[Błogosławiona Salomea|Salomei]]. W 1255 roku książę Bolesław ufundował przy klasztorze szpital św. Franciszka, który obsługiwał zakon franciszkanów. W 1257 roku klaryski opuściły klasztor i przeniosły się do klasztoru w Dolinie Prądnika<ref>Piotr Pajor, ''Podwójny klasztor franciszkański w Zawichoście'', [w:] Architektura sakralna w początkach państwa polskiego, red. T. Janiak, D. Stryniak, Gniezno 2016, s.521-541</ref>. W kościele w 1258 roku została pochowana [[Grzymisława (zm. 1258)|księżna krakowska Grzymisława]], którą złożono ''apud fratres minores''. W 1264 Klaryski przeniosły się do klasztoru w [[Grodzisko Skała|Skale koło Krakowa]] i w Zawichoście pozostali jedynie zakonnicy franciszkańscy. Zabudowania spłonęły 7 września 1353 roku podczas najazdu Litwinów. W 1412 roku klasztor został częściowo rozebrany przez kasztelana sandomierskiego Michała Czyżowskiego, który miał wykorzystać uzyskany z rozbiórki materiał na budowę zamku w [[Czyżów Szlachecki|Czyżowie]]. W 1548 roku dzierżawiący miasto [[Dysydent (religia)|dysydent]] Stanisław Dębiński zniszczył otoczony czcią grób księżnej Grzymisławy oraz wnętrza klasztoru. W latach 1600-1633 przeprowadzono restaurację zniszczonego klasztoru i kościoła, któremu nadano formę barokową zdobiąc fasadę figurami św. Franciszka i św. Jana Chrzciciela (obecnie na placu przed kościołem). W 1628 roku odnowiono kaplicę Matki Boskiej Różańcowej. W 1752 roku od strony północnej wybudowano barokową kaplicę Matki Boskiej Szkaplerzowej. W związku ze złym stanem klasztoru odrestaurowano go w 1841 roku. W 1864 roku po kasacie zakonu, franciszkanie musieli odejść z klasztoru, w którym umieszczono szkołę. W latach 30. XX wieku klasztor wyremontował i rozbudował architekt [[Kazimierz Skórewicz]]. W dniu 28 lipca 1944 roku zabudowania kościoła i klasztoru zostały zbombardowane przez wojska radzieckie, w wyniku czego pożar wypalił wnętrze, stropy i dachy. Ocalało jedynie sklepienie prezbiterium. Po zniszczeniach wojennych kościół regotyzowano w latach 1945-1949 pod kierunkiem Józefa Jamroza, usuwając naleciałości barokowe. Kolejne prace konserwatorskie przeprowadzono w latach 80. XX wieku. Kościół posiada jedną nawę przykrytą stropem i wydłużone XIII wieczne prezbiterium ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym i późniejszym XV wiecznym sklepieniem gwiaździstym w przęśle zachodnim. Po lewej stronie prezbiterium znajduje się sakramentarium z 1542 roku wykonane przez Szymona Pencza oraz fragment polichromii z XVI wieku, natomiast po prawej widoczna jest wczesnogotycka wnęka siedziska zamknięta trzema ostrołukowymi arkadami ([[Sedilia]]). Zakrystia po lewej stronie prezbiterium posiada sklepienie z lat 1620/1630<ref>Miłobędzki Adam "Architektura Polska XVI wieku" cz. 1, PWN, Warszawa, s.238</ref>, a pomieszczenie obok [[Kartusz (ozdoba)|kartusze]] z herbem [[Pomian (herb szlachecki)]] biskupa [[Maciej Łubieński|Macieja Łubieńskiego]] i [[Rawicz (herb szlachecki)]] biskupa [[Paweł Wołucki|Pawła Wołuckiego]]. Pomiędzy prezbiterium i nawą znajduje się ślad po istniejącym dawniej w tym miejscu [[lektorium]] w formie trójarkadowego sklepionego [[portyk]]u. Po prawej stronie nawy od wejścia znajduje się nagrobek zmarłych w 1629 roku Stanisława Opockiego z [[Opoka (województwo lubelskie)|Opoki]] i jego żony Anny z Miłoszowa Opockiej, którzy ufundowali barokową przebudowę znajdującej się obok kaplicy. Nagrobek ten ufundował w 1672 roku kasztelan wiślicki Piotr Opocki z Opoki. Po przeciwnej stronie znajduje się nagrobek Zofii Słupeckiej z Bobrka z 1633 roku<ref>Zawichost. Kościół i klasztor franciszkański. Przewodnik po zabytkach sztuki, nr 37. Tarnobrzeg 2004, {{ISBN|83-88567-12-8}}</ref><ref>Paweł Pencakowski "Sanktuarium minoryckie w Zawichoście i Nowym Korczynie. Dwie fundacje związane z księciem Bolesławem Wstydliwym i jego rodziną. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, XXXVII/2, Warszawa 1992, s. 119-43"</ref>. Od północy przylegają do kościoła pozostałości zabudowań klasztoru franciszkanów, a od południa dzwonnica.