Pałac Sobańskich w Guzowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Historia dóbr guzowskich: Link wew. |
→Historia dóbr guzowskich: W zamian z von Hoymem |
||
Linia 36:
[[Plik:Guzow palace north cm01.jpg|thumb|left|Elewacja północna z głównym wejściem do pałacu|330px]]
[[Plik:Muzeum Ziemi Augustowskiej July 2013 69.JPG|thumb|left|Henryk Łubieński - Pan na Guzowie]]
W późnym średniowieczu dobra guzowskie były domeną książęcą i należały do księcia mazowieckiego [[Siemowit IV|Siemowita IV]]; w XVII wieku osada została podniesiona do rangi [[Starosta niegrodowy|starostwa niegrodowego]] i stała się własnością [[Marszałek nadworny koronny|marszałka nadwornego koronnego]] [[Łukasz Opaliński|Łukasza Opalińskiego]]; po Opalińskim dobra guzowskie bardzo często zmieniały właścicieli i dopiero rok 1765 r. przyniósł stabilizację i większe zainteresowanie właścicieli, gdy drogą dziedziczenia dobra guzowskie przeszły na własność [[Andrzej Ignacy Ogiński|Andrzeja Ogińskiego]]; nowy właściciel wystawił okazały późnobarokowy dwór, znany z tylko jednego przekazu ikonograficznego (grafiki z 1855 r.); w dworze urodził się syn Andrzeja – słynny kompozytor [[Michał Kleofas Ogiński]], młodszy przyrodni brat, po [[Antoni Protazy Potocki|Procie Potockim]], [[Feliks Łubieński|Feliksa Łubieńskiego]]. Kiedy Michał Ogiński wybrał karierę polityczno-dyplomatyczną, oraz muzyczną, i namiestnik pruski [[Karl Georg von Hoym|von Hoym]] zgodził się na 'zamiane' majątków, dobra guzowskie przeszły na zarząd Feliksa i [[Tekla Teresa Łubieńska|Tekli]] Łubieńskich pod koniec XVIII wieku.<ref>Za wstawiennictwem króla Prus, udalo sie Łubieńskiemu zamienić z von Hoymem dobra Kalinowa i Szczytniki za cały Guzów.</ref>
Zespół dworski już wtedy był bardzo rozbudowany, obejmował między innymi oranżerię, ogród włoski i dworski teatrzyk; we wnętrzach dworu Feliks i Tekla Łubieńscy przyjmowali na śniadaniu pruską parę monarszą – [[Fryderyk Wilhelm III Pruski|Fryderyka Wilhelma III]] wraz z małżonką. Wizyta była tak udana, że Fryderyk Wilhelm III obdarzył Feliksa i Teklę dziedzicznymi tytułami hrabiowskimi. W 1827 r. dobra guzowskie zostały oddane jednemu z synów już owdowiałego Feliksa Łubieńskiego – [[Henryk Łubieński|Henrykowi]], wielce zasłużonemu dla rozwoju gospodarczego Królestwa Polskiego; Henryk założył w pobliżu dworu jedną z największych cukrowni, sprowadzając w tym celu najnowsze francuskie wynalazki i maszyny.<ref>Zygmunt Przyrembel ''Historja Cukrownictwa w Polsce'', Warszawa 1927, http://cybra.p.lodz.pl/Content/7140/HistoriaCukrownictwaPolsce_OCR1.pdf s.118-129...</ref> Zaangażowanie kapitału [[Bank Polski (Królestwo Polskie)|Banku Polskiego]] przez Henryka sprowadziło na niego zarzuty o wykorzystywanie państwowych pieniędzy na cele prywatne. Henryk został skazany na rok pobytu w twierdzy i trzy lata zesłania w głąb Rosji; w celu ratowania swojej sytuacji Henryk poświęcił cały majątek. Dzięki pomocy Henryka najmłodszej siostry, Róży z [[Łubieńscy herbu Pomian|Łubieńskich]] Sobańskiej, żony Ludwika Sobańskiego – wielkiego właściciela ziemskiego z [[Podole|Podola]], kiedy majątek Guzowski został zlicytowany na aukcji, kupił go wtedy syn Róży, [[Feliks Sobański]] w 1856 r. - za kwotę 600 000 rubli w srebrze. Dużemu zaangażowaniu Feliksa należy zawdzięczać szybko przeprowadzone oddłużenie majątku i odnowienie wspaniałego zespołu dworskiego. W 1877 r. Feliks uzyskał tytuł pierwszego ordynata guzowskiego, ponadto w 1880 r. uzyskał dziedziczny tytuł hrabiowski od papieża, [[Leon XIII|Leona XIII]]. Z inicjatywy Feliksa przystąpiono w III ćwierci XIX wieku do przebudowy dworu na wspaniały pałac w kostiumie francuskim [[Neorenesans|neorenesansowym]], oraz do tworzenia [[Ogród angielski|ogrodu angielskiego]]. Autorem ówczesnego projektu przebudowy dworu był architekt [[Władysław Hirszel]]. W 1886 r. Sobański przekazał dobra guzowskie swemu młodszemu synowi, Kazimierzowi.<ref>biogram Feliksa Sobańskiego z Centralnej Biblioteki Rolniczej w Warszawie: http://www.cbr.edu.pl/rme-archiwum/2005/rme8/stronki/2.html</ref>
| |||