|
[[Plik:Blast2.jpg|thumb|250px|Okładka ostatniego numeru pisma „Blast”]]
[[Plik:Casa Sant'Elia.jpg|thumb|[[Antonio Sant’Elia]] – przykład architektury futurystycznej]]
'''Futuryzm''' nieeeeee
'''Futuryzm''' ([[łacina|łac.]] ''futurus'' – ''przyszły'') – [[awangarda (sztuka)|awangardowy]] kierunek w kulturze (zwłaszcza w literaturze), który narodził się we [[Włochy|Włoszech]] na początku XX wieku. Założeniem futuryzmu było „patrzenie w przyszłość”, odrzucanie przeszłości i tradycji. Futuryzm w swoim żywiołowym manifeście proponował unicestwienie akademii, bibliotek i muzeów, winnych jego zdaniem utrzymywania i utrwalania kultury przestarzałej i niedołężnej, a przez to szkodliwej i niebezpiecznej. Futuryści zawładnęli w pełni sferą estetyki. Wierzyli w profetyczną rolę artysty, którego uznawali za prawdziwego przewodnika duchowego i demiurga nowego społeczeństwa.
== Powstanie futuryzmu ==
Koniec wieku XIX i początek XX to czasy rewolucji technicznej – gwałtownego rozwoju przemysłu i transportu. Rozbudowywała się sieć kolei, skonstruowany został samolot i samochód. Powstał szereg wynalazków, takich jak elektryczność, telefon i film. Świat dynamizował się i przekształcał w tempie dotychczas niespotykanym. Pojawił się kult nauki i techniki, pełne optymizmu przekonanie o ogromnych możliwościach człowieka oraz idealistyczna wiara w rozwój ludzkości i jej wspaniałą przyszłość.
Futuryzm narodził się we Włoszech jako awangardowy i antytradycyjny kierunek literacki, nacechowany bezkompromisowością w głoszeniu rewolucji artystycznej. Termin „futuryzm” miał wskazywać, że uczestnicy tego ruchu kierują myśli ku przyszłości, odrzucając wszelkie relikty przeszłości jako balast hamujący rozwój. Gwałtowny atak futurystów na tradycję, muzea i antyk był historycznie i psychologicznie zrozumiały. Włochy już od paru stuleci nie liczyły się w sztuce. Dominującą pozycję straciły w końcu XVII wieku na rzecz Francji.
Na początku XX wieku Włochy mogły świecić jedynie blaskiem dawnej chwały niczym gigantyczne, wymarłe Pompeje. W takiej sytuacji młodzi artyści postanowili przezwyciężyć marazm, stworzyć nowe wartości, wyjść z cienia historii. Mimo to jednak odwoływali się do ideałów [[Zjednoczenie Włoch|Risorgimenta]].
=== Manifest buntu ===
W 1909 roku poeta [[Filippo Tommaso Marinetti]] i malarz [[Umberto Boccioni]] ogłosili pierwszy ''[[Manifest futuryzmu]]'' w paryskim dzienniku „[[Le Figaro]]”, w którym sformułowali w 11 punktach główne założenia kierunku mającego nieść rewolucję kulturalną
{{Cytat|1. Chcemy wyśpiewywać miłość do niebezpieczeństwa, praktykę energii i zuchwałość.<br />
2. Podstawowymi elementami naszej poezji będą odwaga, śmiałość i bunt.<br />
| 