Henryk IV Wielki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Zmiany redakcyjne - poprawa linków, apostrofów, cudzysłowów etc. |
||
Linia 73:
11 czerwca 1584, po śmierci Franciszka d’Anjou, Henryk został – zgodnie z [[Prawo salickie|prawem salickim]] – oficjalnym następcą Henryka III. Rozpoczęły się pertraktacje na temat zmiany wyznania przez króla Nawarry. Prawa tego ostatniego kwestionował jego stryj, kardynał Karol de Bourbon, popierany przez [[Liga Święta|Święta Ligę]]. We wrześniu 1584 [[Sykstus V|papież Sykstus V]] ogłosił Henryka wrogiem Świętej Wiary i pozbawiał go królestwa Nawarry – papieska decyzja nie wywołała większej reakcji ze strony Francuzów{{odn|Baszkiewicz|1978|s=252}}. W 1585 rozpoczęła się [[ósma wojna religijna]]. Na przełomie 1586 i 1587 Henryk prowadził bezowocne negocjacje pokojowe ze swoją teściową Katarzyną Medycejską. 20 października 1587 [[bitwa pod Coutras|pod Coutras]] rozbił silną armię katolicką dowodzoną przez [[Anne de Joyeuse|Anne’a diuka de Joyeuse]], który poległ w bitwie. W ten sposób Henryk przełamał ćwierćwiekową tradycję przegrywania wielkich bitew przez francuskich hugenotów. Latem 1588 Henryk III, ulegający żądaniom Gwizjuszy i Świętej Ligi, ogłosił, że Henryk Burbon został pozbawiony sukcesji do tronu i uznał kardynała Karola de Bourbon za pierwszego księcia krwi{{odn|Baszkiewicz|1978|s=253}}.
Za pośrednictwem [[Diana Francuska|Diany]], wdowy po Franciszku de Montmorency, Henryk III nawiązał kontakt z Henrykiem Burbonem. Wynegocjowany w 1589 [[układ z Tours]] był skierowany przeciwko Lidze. 2 sierpnia 1589 Henryk III zmarł na skutek rany zadanej mu przez jednego z ligowców – dominikanina [[Jacques Clément|
== Król Francji ==
Linia 83:
5 sierpnia 1589 roku Karol Gwizjusz, [[Książę|diuk]] [[Mayenne (Mayenne)|Mayenne]], ogłosił królem kardynała [[Karol de Bourbon|Karola de Bourbon]]. Roszczenia do tronu francuskiego zgłosił Karol Emanuel, książę Sardynii, po kądzieli wnuk Franciszka I. Hiszpański król Filip II planował osadzić na francuskim tronie swoją córkę [[Izabela Klara Eugenia Habsburg|Izabelę]], po kądzieli wnuczkę Henryka II. Krótko po objęciu tronu Henryka IV uznały m.in. [[Republika Zjednoczonych Prowincji]], Szkocja i Anglia, kantony szwajcarskie i Wenecja. W kraju Nawarczyka poparła stosunkowa duża liczba księży katolickich oraz zamożne mieszczaństwo{{odn|Baszkiewicz|1995|s=168}}.
21 września 1589 pod Arques Henryk IV pokonał ligowców dowodzonych przez diuka Mayenne. Udało mu się utrzymać port Dieppe, a 1 listopada 1589 rozpoczął szturmować Paryż. Wobec groźby nadejścia głównych sił ligowców, wycofał się spod stolicy. Zimą 1590 zajął kilka miast w Normandii, a 14 marca 1590 pod Ivry odniósł zdecydowane zwycięstwo nad diukiem Mayenne. Początkiem maja 1590 rozpoczął głodową blokadę Paryża. Po kilku miesiącach został zmuszony przez armię Aleksandra Farnese i diuka Mayenne do zaprzestania oblężenia. W czasie oblężenia Paryża Henryk nawiązał romans z [[Marie de Beauvilliers|Marią de Beauvilliers]], ksienią benedyktynek na Montmartre, a później z Katarzyną de Verdun, mniszką z Longchamp. Pod koniec 1590 poznał [[Gabrielle
W 1591 zdobył Chartres, Noyon, a w listopadzie tego roku rozpoczął oblężenie Rouen. Rok 1592 przyniósł Henrykowi szereg niepowodzeń – połączone siły Hiszpanów i ligowców odnosiły sukcesy w Bretanii, Langwedocji i Prowansji. W takiej sytuacji Henryk zaczął przygotowywać się do zmiany wyznania i przyjęcia katolicyzmu.
Wiosną 1592 nawiązał rozmowy z diukiem de Mayenne i arystokratycznym skrzydłem ligowców. W styczniu 1593 w Paryżu rozpoczęły obrady Stany Generalne, uznane przez Henryka i jego zwolenników za nielegalne. Dość nieoczekiwanie Stany zdecydowały się rozpocząć negocjacje z królem. W Suresnes na spotkaniu z delegacją Stanów Henryk poinformował o zamiarze przyjęcia katolicyzmu. 25 lipca 1593 w Saint-Denis oficjalnie ogłosił że przechodzi na katolicyzm, wygłaszając słynne zdanie:
27 grudnia 1594 próbował go zabić [[Jean Châtel]], paryski student, inspirowany kazaniami żarliwych ligowców. Henryk uszedł z życiem, a zamachowca stracono.
Linia 167:
król Nawarry<br />[[Henryk II (król Nawarry)|Henryk II d'Albret]]<br />(1503-1555)<br />
∞1526<br />
[[Małgorzata z Nawarry|Małgorzata
|-
|'''Rodzice'''
Linia 188:
* [[Henrietta Maria Burbon|Henriettę Marię Francuską]], królową [[Anglia|Anglii]], żonę [[Karol I Stuart|Karola I]].
[[Plik:Gabrielle d Estree.jpg|thumb|200px|Gabrielle
Henryk IV miał co najmniej 11 dzieci ze związków nieślubnych, które później oficjalnie uznał.
Z Franciszką de Montmorency-Fosseux, dwórką swojej żony Małgorzaty de Valois, miał martwo urodzoną córkę{{odn|Baszkiewicz|1995|s=107}}.
Z [[Gabrielle
* [[Cezar de Vendôme|Cezara, księcia de Vendôme]] (1594–1665),
* Katarzynę Henriettę Burbon (1596–1663), żonę Karola de Guise – księcia de [[Elbeuf]],
| |||