R-36: Różnice pomiędzy wersjami

Znany na zachodzie jako SS-9 Scarp R-36, został skonstruowany jako dwustopniowy pocisk na [[rakietowe paliwo ciekłe|paliwo ciekłe]], w którym jeden stopień spoczywa na drugim. Korpus wykonany był ze stopu aluminium AMG-6<ref name="EA">{{Cytuj | url = http://www.astronautix.com/r/r-36.html | tytuł = R-36 | autor = Mark Wade | opublikowany = Encyclopedia Astronautica | język = en | data dostępu = 2017-01-20}}</ref>. Ogólna konstrukcja pierwszego stopnia pocisku była podobna do zastosowanej w pierwszym stopniu R-16. Zastosowano jednak pewne ulepszenia – jednym z nich była wspólna przegroda między paliwem, a [[utleniacz]]em, co zredukowało pustą przestrzeń wewnątrz rakiety<ref name="Podwig-196" />. Zbiorniki paliwa utrzymywane były pod ciśnieniem dzięki [[Spaliny|gazom spalinowym]] podstawowych składników paliwa. System napędowy pierwszego stopnia składał się z trzech dwukomorowych silników [[RD-251]] oraz silnika sterującego z czterema ruchomymi komorami<ref name="Podwig-196" /><ref name=rusweb>{{Cytuj | url = http://www.russianspaceweb.com/r36.html | tytuł = R-36 | opublikowany = RussianSpaceWeb.com | język = en | data dostępu = 2017-01-19}}</ref>. System drugiego stopnia tworzyły: jeden silnik [[RD-252]] o konstrukcji zbliżonej do silników pierwszego stopnia oraz czterokomorowy silnik sterujący na paliwo ciekłe<ref name="Podwig-196" /><ref name=rusweb />. Wszystkie silniki rakiety pracowały w obiegu otwartym. Silniki zasilane były paliwem w postaci [[1,1-Dimetylohydrazyna|1,1-dimetylohydrazyny]], której utleniaczem był [[tetratlenek diazotu]], zapewniając [[Siła ciągu|ciąg]] pierwszego stopnia na poziomie morza 2364&nbsp;[[Niuton|kN]], w próżni zaś 2643&nbsp;kN<ref name="Podwig-196" />. [[Impuls właściwy]] silników: 2954&nbsp;m/s (pierwszy stopień) oraz 3112,5&nbsp;m/s (drugi stopień)<ref name="Podwig-196" />. Po separacji sekcji w trakcie lotu, głowica pocisku była wyhamowywana silnikami na [[rakietowe paliwo stałe|paliwo stałe]]<ref name="Podwig-196" />. W pocisku o łącznej [[Masa samolotu|masie startowej]] 183,9 tony, całkowita masa paliwa wynosiła 166,2 tony. Układ [[silnik rakietowy|silników rakietowych]] zapewniał pociskom [[throw-weight]] od 3950 do 5825 kilogramów<ref name="Podwig-196" />. Główne silniki rakiety produkowały zakłady [[NPO Energomasz|OKB-456]] pod kierownictwem W. Głuszki{{r|oruzje}}.

Początkowo pocisk miał być wyposażony w układ [[Nawigacja inercyjna|naprowadzania bezwładnościowego]] z korekcją radiową. W trakcie testów w locie stwierdzono jednak, że całkowicie autonomiczny system zapewnia wystarczający poziom celności, z maksymalnym błędem 5000 metrów<ref name="Podwig-196" />, oraz [[Circular Error Probable|CEP]] 1900 metrów<ref name=fas>{{Cytuj | url = https://www.fas.org/nuke/guide/russia/icbm/r-36.htm | tytuł = R-36 / SS-9 Scarp | opublikowany = Federation of American Scientists | język = en | data dostępu = 2017-01-19}}</ref>, w związku z czym zrezygnowano z komendowego resetowania układu bezwładnościowego<ref name="Podwig-198">{{odn|Podwig|Bukharin|Kadyshew|Miasnikow|2004|s=198–199|ref=nie}}</ref>. System naprowadzania dostarczały zakłady [[Hartron| OKB-692]]{{r|oruzje}}.

Dla pocisku 8K67 opracowano dwa typy głowic, z których cięższa dysponowała mocą 10 [[Równoważnik trotylowy|megaton]]. Ta znana pod oznaczeniem 8F675 głowica, była najpotężniejszą głowicą wprowadzoną dotąd do służby przez Związek Radziecki<ref name="Podwig-198" />. Kombinacja mocy głowicy z dużą – jak na owe czasy – celnością, stworzyła system zdolny do zagrożenia silosom amerykańskich pocisków ICBM. Głowica lekka zapewniała eksplozję o mocy 5 megaton. Według źródeł zachodnich, głowice obu pocisków zapewniały eksplozję z mocą – odpowiednio – 18–25&nbsp;Mt i 12–18&nbsp;Mt<ref name=fas />. Biełous i inn. podają, że głowica pojedyncza mogła przenosić ładunek termojądrowy o mocy 18 lub 25&nbsp;Mt, a głowice typu MRV - 5 lub 10&nbsp;Mt{{r|oruzje}}

[[Plik:SS-9.JPEG|thumb|250px|R-36 w wersji z głowicą lekką 5&nbsp;Mt podczas parady we wczesnychw latach 60.]]

Pierwszy pułk rakietowy wyposażony w pociski R-36 (8K67) został postawiony w stan gotowości bojowej 5 listopada 1966 roku, jednak oficjalnie przyjęto ten pocisk do służby 21 lipca 1967 roku<ref name="Podwig-198" />. PociskDo orbitalny 8K69 został przyjęty oficjalnie 19 listopada 19681972 roku, zaśwłącznie dyżurprzygotowano bojowy288 rozpocząłsilosów 25dla sierpniarakiet 1969tego roku<ref name="Podwig-198" />typu{{r|oruzje}}. W latach 1965–1973 w wyrzutniach zostało umieszczonych 268 pocisków R-36. Jednak od roku 1975 rozpoczął się proces zastępowania tych rakiet pociskami [[R-36M]]. Wszystkie pociski 8K67 zostały wycofane w 1978 roku. Pociski orbitalne 8K69 zostały wycofane ze służby w 1983 roku, w związku z postanowieniami traktatu [[Strategic Arms Limitation Treaty (II)|SALT II]], który zakazał tego rodzaju broni<ref name="Podwig-198" />.

{{Przypisy|2}}|przypisy=