Eksperyment Calhouna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Przebieg: int. |
drobne merytoryczne |
||
Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|8}}
'''Eksperyment Calhouna''' zwany ''mysią utopią'' – doświadczenie naukowe prowadzone od lipca 1968 do 1972 roku przez amerykańskiego [[Etologia|etologa]] [[John Calhoun|Johna Calhouna]] i kilkakrotnie powtarzane.
[[Plik:CalhounJ.JPG|thumb|250px|Środowisko życia myszy. Na zdjęciu John Calhoun.]]
== Eksperyment ==
=== Założenia ===
Doświadczenie polegało na stworzeniu [[Populacja (biologia)|populacji]] myszy, składającej się najpierw z ośmiu osobników, idealnego środowiska do życia. Myszy miały nieograniczony dostęp do pożywienia, wody i materiałów do budowy gniazd, z ich środowiska usunięto wszystkie drapieżniki, a także zapewniono im opiekę medyczną, by uchronić populację przed chorobami zakaźnymi. Jedynym ograniczeniem była powierzchnia – klatka o podstawie kwadratu o bokach długości 2,7 metra i wysokości 1,4 mogła pomieścić maksymalnie 3840 osobników{{r|DS}}.
=== Przebieg ===
Eksperyment trwał 1588 dni. Jego przebieg podzielono na cztery fazy{{r|DS}}:
* '''Okres przystosowywania się''' – trwał do 104 dnia, kiedy to urodziły się pierwsze myszy nowego pokolenia. Jest to najkrótsza faza eksperymentu. W tym okresie myszy dokonały podziału terytorium i zaczęły budować pierwsze gniazda.
* '''Okres gwałtownego rozwoju''' – trwał od dnia 105 do dnia 314. Liczebność myszy dubluje się co 55 dni. Osobniki dominujące, których ''pozycja społeczna'' jest wyższa posiadają liczniejsze potomstwo niż słabsze osobniki. Zauważyć można, że myszy chętniej niż w pierwszej fazie przebywają w towarzystwie innych, obcych myszy.
* '''Okres stagnacji''' – trwał od dnia 315 do dnia 559. Na początku tej fazy żyło 620 osobników. Populacja dubluje swoją liczebność co 145 dni. U samców następuje stopniowy zanik umiejętności obrony własnego terytorium, natomiast u samic powszechniejsze stają się zachowania [[Agresja (psychologia)|agresywne]] i następuje zanik instynktu macierzyńskiego – potomstwo jest odrzucane przez matki. Rozwijają się [[homoseksualne zachowania zwierząt|zachowania homoseksualne]] – dominujące samce wykorzystują te słabsze. W fazie tej populacja myszy osiągnęła szczytową liczebność wynoszącą 2200 osobników. Stale zamieszkanych była tylko jedna piąta boksów przeznaczonych dla myszy.
Linia 16:
=== Wnioski ===
Badacz wskazuje, że redukcja naturalnej śmiertelności w warunkach ograniczonej przestrzeni doprowadziła do nadmiernego zagęszczenia populacji. Młode osobniki dojrzewając nie znajdowały miejsca dla siebie w organizacji społecznej, w której wszystkie role były już obsadzone. W warunkach naturalnych wyjściem z takiej sytuacji jest emigracja, ale w eksperymencie była ona niemożliwa. Walczyły więc o te role tak zaciekle, że efektem ubocznym stał się upadek normalnej organizacji społecznej. Kolejne młode urodzone w takich warunkach były przedwcześnie porzucane przez matki oraz grupy rodzinne i, wychowując się w zaburzonych warunkach, nabywały cech podobnych do
Calhoun podsumowywał te obserwacje pisząc, że śmierć śmierci cielesnej („śmierć do kwadratu” z tytułu jego pracy) prowadzi do śmierci organizacji społecznej i w konsekwencji do śmierci duchowej jednostek i formułował hipotezy, że w analogicznych warunkach społeczność ludzi także podlegałaby podobnym procesom{{r|DS}}.
| |||