Bunt Regimentu Froberga: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
m lit.
Linia 24:
}}
 
'''Bunt Regimentu Froberga''' był to [[bunt]] żołnierzy Regimentu Froberga, który miał miejsce pomiędzy 4 a 12 kwietnia 1807 roku w [[Fort Ricasoli|Forcie Ricasoli]] na wyspie [[Malta|Malcie]], wówczas pod [[Protektorat Malty|brytyjskim protektoratem]]. Regiment został sformowany przy użyciu podejrzanych metod, z rekrutami spośród różnych narodowości w Albanii i Imperium Osmańskim. Żołnierze, przybyli na Maltę w roku 1806, nie byli zadowoleni ze swoich stopni wojskowych oraz płacy. Bunt trwał osiem dni, podczas których kilka osób zginęło a fort został uszkodzony. Rewolta została stłumiona, a jej przywódcy straceni. Bunt ten uważany jest za najpoważniejszy podczas [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]].<ref name=chartrand2000/>.
 
==Tło historyczne==
Regiment Froberga został utworzony w grudniu 1803 roku przez francuskiego [[Monarchizm|rojalistę]] Gustave de Montjoie, który twierdził, że jest niemieckim hrabią Froberg. Dostał on zgodę [[Sekretarze ds. wojny (Wielka Brytania)|Sekretarza Wojny]] na rekrutowanie żołnierzy do służby na Malcie, co robił w [[Albania|Albanii]] oraz w chrześcijańskich krajach [[Imperium Osmańskie]]go. Regiment składał się z mężczyzn różnych narodowości, w tym Niemców, Polaków, Szwajcarów, Albańczyków, Bułgarów, Greków i Rosjan. Metody rekrutacji Froberga były dość problematyczne: na podstawie ''Travels Through Some Parts of Germany, Poland, Moldavia and Turkey'' (1813) [[Adam Neale|Adama Neale]] „the most unprincipled deceit and falsehood were employed to obtain recruits” (aby zdobyć rekruta, stosowano najbardziej bezczelne i wyrafinowane kłamstwa i oszustwa).<ref name=tom2015-02-01/>.
 
513 rekrutów przybyło na Maltę w 1806 roku. Regiment był dowodzony przez majora Schumelketela i porucznika Schwartza, z których ten drugi nadzorował podejrzany proces rekrutacji. Wkrótce po przybyciu, niektórzy z mężczyzn zaczęli wnosić skargi: obiecano im wysokie szarże z dobrą płacą, lecz zostali zmuszeni do pracy jako zwykli żołnierze z niskim uposażeniem. Kiedy zostali odseparowani w [[Lazzaretto na Wyspie Manoela]], zażądali, aby odesłać ich spowrotemz powrotem na [[Korfu]]. Po tym, jak Schwartz zagroził, że wstrzyma im racje żywnościowe, wycofali swoje żądania. Jednak groźba ta wywołała nowe niezadowolenie.<ref name=tom2015-02-01/>.
 
Po zwolnieniu z kwarantanny żołnierzom pozwolono na odwiedzenie stołecznego miasta [[Valletta]], gdzie pokłócili się między sobą oraz z miejscowymi. Aby zapobiec rozruchom, dowódca brytyjskich sił na Malcie, William Villettes, skoszarował ich w [[Fort Ricasoli|Forcie Ricasoli]], olbrzymiej fortyfikacji u wejścia do [[Wielki Port|Grand Harbour]]. W listopadzie 1806 roku, Villettes mianował Lieutenant-Colonela Jamesa Barnesa na dowódcę regimentu, lecz to tylko wzmogło ich oburzenie.<ref name=tom2015-02-01/> .
 
==Bunt==
[[Plik:Malta - Kalkara - Triq Santu Rokku - Fort Ricasoli 08 ies.jpg|thumb|Fort Ricasoli - umocnienia od strony lądu]]
 
Bunt wybuchł 4 kwietnia 1807 roku, kiedy Lieutenant-Colonel Barnes był w Valletcie. Zaangażowanych było około 200 Albańczyków i Greków, którzy zabili porucznika Schwartza, kapitana De Wattville, kanoniera Johna Johnstone'a oraz kilku szeregowców. Zranili również majora Schumelketela i trzech innych oficerów. Usunęli z masztu flagę brytyjską i zastąpili ją flagą Floty Rosyjskiej (niebieski ''Krzyż św. Andrzeja'' na białym tle), zamknęli bramy fortu i podnieśli most zwodzony.<ref name=tom2015-02-01/>. Buntownicy wzięli oficerów regimentu oraz ich rodziny jako zakładników, i zmusili około 20 brytyjskich artylerzystów, aby skierowali fortowe działa na Vallettę.<ref name=magazine/>.
 
Kilku mężczyzn, którym udało się uciec z fortu, zawiadomiło Brytyjczyków o buncie. [[Royal Malta Regiment]] oraz 39. Regiment Pieszy Dorsetshire zajęły pozycje na ''glacis'' (stoku obronnym) fortu, a działa w [[Fort Saint Elmo]] oraz [[Fort Saint Angelo]] zostały wycelowane w Ricasoli. W przesłanej wiadomości, buntownicy zażądali odesłania ich do domów z pieniędzmi oraz przeprosin Villettesa. Grozili, że otworzą ogień na Vallettę. Villettes odmówił ich żądaniom i rozkazał poddać się.<ref name=tom2015-02-01/>.
 
Na drugi dzień więcej dział wycelowano w Ricasoli, lecz nie podjęto innej akcji, gdyż Villettes zamierzał oblegać buntowników i zmusić ich głodem do poddania się. W drugiej wiadomości buntownicy zażądali jedzenia, grożąc ostrzelaniem Valletty, lecz ich żądania znów zostały zignorowane.<ref name=tom2015-02-01/>.
 
Na trzeci dzień buntownicy wysłali jednego z zakładników, oficera, z wiadomością od nich, którą ponownie zignorowano. Oficer opisał władzom brytyjskim warunki panujące w forcie, lecz musiał wrócić, gdyż przetrzymywano jego żonę. Krótko po tym rebelianci zaczęli walczyć między sobą, część z nich, chcąca się poddać wywiesiła białą flagę, pozostali ją usunęli. Widząc te nieporozumienia między buntownikami, Villettes wysłał do nich delegację, aby rozpocząć negocjacje, lecz ci odmówili poddania się.<ref name=tom2015-02-01/>.
 
8 kwietnia, w piąty dzień buntu, rodziny oficerów-zakładników zostały zwolnione, gdyż buntownikom zaczęło brakować jedzenia. Wysłali oni ultimatum, grożąc wysadzeniem fortu, jeśli nie otrzymają żywności. Gdy termin minął, wysłali następne, zapowiadając zabicie wszystkich pozostałych zakładników. W międzyczasie coraz częściej dochodziło do walk pomiędzy rebeliantami. Grupa Polaków i Niemców zdołała otworzyć główną bramę fortu. W czasie, gdy większość buntowników opuściła go i poddała się, grupa około dwudziestu pozostała wewnątrz, zamykając ponownie bramę.<ref name=tom2015-02-01/>.
 
10 kwietnia pozostali buntownicy ostrzelali Vallettę, nie raniąc nikogo. Wtedy Villettes zarządził szturm na fort. Grupa 40 żołnierzy, pod dowództwem porucznika de Clermont, który był z Regimentu Froberga, wspięła się na mury i, nie tracąc ani jednego żołnierza, opanowała fort. Fort upadł, lecz grupa sześciu rebeliantów schroniła się w magazynie prochu, grożąc wysadzeniem go w powietrze. Po dwóch dniach wysadzili oni 600 baryłek prochu, zabijając trzech brytyjskich strażników. Korzystając z ogólnego zamieszania, zbiegli.<ref name=tom2015-02-01/>.
 
==Następstwa buntu==
[[Plik:Edward Gennys Fanshawe, Piazza Maggiore, Florian, and Grand Harbour, from our house, Malta, Jany 1858.jpg|thumb|Pole parad wojskowych we [[Floriana|Florianie]], gdzie stracono przywódców buntu.]]
 
Rebelianci, którzy zbiegli po wysadzeniu magazynu, zostali złapani po kilku dniach. Villettes zarządził proces przywódców buntu: 24<ref name=tom2015-02-01/> lub 25<ref name=register1808/> zostało uznanych winnymi i skazano ich na śmierć.<ref name=tom2015-02-01/>.
 
Egzekucja miała miejsce na polu parad wojskowych we [[Floriana|Florianie]], w obecności pozostałych żołnierzy regimentu Froberga, wtedy uwięzionych. Pierwszych piętnastu buntowników zostało podzielonych na trzy grupy po pięciu: każda grupa była wieszana przez następną. Ostatnia grupa nie została powieszona, lecz [[Rozstrzelanie|rozstrzelana]] przez [[pluton egzekucyjny]] wraz z pozostałymi buntownikami. Kilku z nich nie zginęło natychmiast i próbowało uciekać, i chociaż większość została złapana i zastrzelona, dwóch uciekło i zabiło się skacząc z murów bastionu.<ref name=register1808/>.
 
Między 20 a 22 kwietniem utworzono komisję śledczą, której dochodzenie odkryło podejrzane metody rekrutacji do regimentu. Jej rozkazem został on rozwiązany w czerwcu 1807 roku. Około 350 mężczyzn zostało odesłanych na Bałkany, pozostali, chcący pozostać na służbie brytyjskiej, zostali rozlokowani w regimentach De Roll, [[Chasseurs Britanniques]] i [[Regiment De Watteville'a|De Watteville]].<ref name=regiments/>.
 
Hrabia Froberg (Gustave de Montjoie), fundator regimentu, przebywał w rosyjskiej kwaterze głównej w [[Konstantynopol]]u, kiedy doszła go wieść o buncie. Opuścił miasto, wiedząc, że jego podejrzane metody rekrutacji zostały odkryte. Został jednak złapany przez [[Kozacy|Kozaków]] i, broniąc się, „posiekany na kawałki” (A. Neale).<ref name=tom2015-02-01/> .
 
Fort został znacznie uszkodzony; oprócz magazynu prochu, większa część półbastionu św. Dominika została zburzona. Zniszczony półbastion nigdy nie został odbudowany,<ref name=nicpmi-stdominicbastion/>, lecz odbudowa pozostałych zniszczonych części fortu kosztowała ponad £4523.<ref name=bonnici/>. Fort został ponownie mocno uszkodzony w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]], i dzisiaj jest w stanie podupadłym, w dodatku niszczony jest przez [[Abrazja (geologia)|erozję brzegową]].<ref name=restoration/>.
 
==W pop-kulturze==
*Bunt Regimentu Froberga posłużył jako tło książki Joe Scicluny ''Ricasoli Soldier'' (2013).<ref name=grima/>.
 
 
{{Przypisy|przypisy=
<ref name=chartrand2000>
{{Cytuj książkę|autor=René Chartrand|tytuł=Emigré and Foreign Troops in British Service (2), 1803-15|data=2000|wydawca=Osprey Publishing|isbn=9781855328594|strony=18|url=https://books.google.com.mt/books?id=f0JXCgJCQFkC&pg=PA18#v=onepage&q&f=false|język=en}}</ref>
<ref name=tom2015-02-01>
David Dandria [https://web.archive.org/web/20150314170155/http://www.timesofmalta.com/articles/view/20150201/life-features/The-1807-Froberg-regiment-mutiny-at-Fort-Ricasoli.554490 „The 1807 Froberg regiment mutiny at Fort Ricasoli”]. ''[[Times of Malta]]'' (01.02.2015). Zarchiwizowano z [http://www.timesofmalta.com/articles/view/20150201/life-features/The-1807-Froberg-regiment-mutiny-at-Fort-Ricasoli.554490 oryginału] 14 Mar 2015 (ang.)</ref>
<ref name=magazine>
{{Cytuj książkę|tytuł=The Scots Magazine and Edinburgh Literary Miscellany|wolumin=69|wydanie=1|rok=1807|wydawca=Archibald Constable & Company|miejsce=Edinburgh|strony=468–469|url=https://books.google.com.mt/books?id=PRIbAAAAYAAJ&pg=PA468#v=onepage&q&f=false|język=en}}</ref>
<ref name=register1808>
{{Cytuj książkę|tytuł=The New Annual Register, Or General Repository of History, Politics, and Literature, for the Year 1807|data=1808|wydawca=G. Robinson|miejsce=London|strony=345–346|url=https://books.google.com.mt/books?id=hy4OAAAAYAAJ&pg=PA345&lpg=PA345#v=onepage&q&f=false|język=en}}</ref>
<ref name=regiments>
[http://www.maltaramc.com/regmltgar/froberg.html „Regiments of the Malta Garrison - Levy Count Montjoy Froberg”]. ''maltaramc.com''. Dostęp 14 Mar 2015 (ang.)</ref>
<ref name=nicpmi-stdominicbastion>
[http://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/Knights%20Fortifications/1658.pdf „St Dominic Demi-Bastion – Fort Ricasoli”]. ''National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands'' (28.06.2013). Dostęp 14 Mar 2015 (ang.)</ref>
<ref name=bonnici>
{{Cytuj pismo|autor=Hermann Bonnici|tytuł=Fort Ricasoli|czasopismo=Arx – Online Journal of Military Architecture and Fortification|data=2004–2007|wydanie=1–4 |strony=35|url=http://www.militaryarchitecture.com/Arx/arx1_4_2008.pdf|język=en}} Dostęp 4 Cze 2015</ref>
<ref name=restoration>
[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20021107/local/restoration-work-at-fort-ricasoli.163309 „Restoration work at Fort Ricasoli”]. ''[[Times of Malta]]'' (07.11.2002). Dostęp 14 Mar 2015 (ang.)</ref>
<ref name=grima>
Noel Grima [https://web.archive.org/web/20151019131948/http://www.independent.com.mt/articles/2015-09-09/books/Ricasoli-Soldier-The-Froberg-rebellion-at-Fort-Ricasoli-6736141605 „Ricasoli Soldier: The Froberg rebellion at Fort Ricasoli”]. ''[[The Malta Independent]]'' (09.09.2015). Zarchiwizowano z [http://www.independent.com.mt/articles/2015-09-09/books/Ricasoli-Soldier-The-Froberg-rebellion-at-Fort-Ricasoli-6736141605 oryginału] 19 Paź 2015 (ang.)</ref>
}}