Stary Gierałtów: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
Linia 13:
|sołectwo = Stary Gierałtów
|wysokość = 570-600
|liczba ludności = 321{{r|GUS}}
|liczba ludności = 321<ref name=GUS>[http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/21/1/1/1_miejscowosci_ludnosc_nsp2011.xlsx GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.]</ref>
|rok = III 2011
|strefa numeracyjna = 74
Linia 38:
 
== Historia ==
Pierwsze wzmianki o Starym Gierałtowie (wówczas ''Geraczdorf'') pochodzą z roku 1346 z dokumentu króla [[Jan Luksemburski|Jana Luksemburskiego]]<ref name="rewasz">{{Cytuj książkę r| nazwisko = Brygier | imię = Waldemar | tytuł = Ziemia Kłodzka | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Rewasz" | miejsce = Pruszków | data = 2010 | strony = 443 | isbn = 978-83-89188-95-3 | nazwisko2 = Dudziak | imię2 = Tomaszrewasz}}</ref>. W połowie XIV wieku wieś należała do dóbr [[Zamek Karpień|zamku Karpień]], który był własnością rodziny Gloubos{{r|rewasz}}. W 1419 istniało we wsi sędziostwo. W latach 1625-1641 wieś musiała płacić kontrybucję armii cesarskiej. W 1648 roku Stary Gierałtów kupiła rodzina Althannów z [[Międzylesie|Międzylesia]], która włączyła go do klucza [[Stronie Śląskie|Stronie]]{{r|rewasz}}. Od drugiej połowy XVIII wieku wieś systematycznie się rozwijała a w szczególności rzemiosło, tkactwo, lokalny przemysł oraz handel. Już w końcu XVIII wieku działała w Starym Gierałtowie katolicka szkoła, w 1865 r. katolicka szkoła elementarna. W roku 1838 miejscowość kupiła księżna [[Marianna Orańska]]{{r|rewasz}}. Znajdowały się tu wtedy młyny wodne, tartaki i olejarnia oraz kościół{{r|rewasz}}. Od połowy XIX wieku Stary Gierałtów znalazł się na trasie z [[Lądek-Zdrój|Lądka]] do [[Puszcza Jaworowa|Puszczy Jaworowej]] w [[Góry Bialskie|Górach Bialskich]]. Związany z tym ożywiony ruch turystyczny obsługiwała gospoda w Starym Gierałtowie. Liczba ludności wsi wzrastała od lat dwudziestych do sześćdziesiątych XIX wieku i w latach 1864-1867 osiągnęła swój najwyższy poziom. Ze względu na swą wielkość Stary Gierałtów stał się siedzibą urzędu gromadzkiego obejmującego do 1905 roku też [[Bielice (województwo dolnośląskie)|Bielice]], [[Goszów]], [[Nowy Gierałtów]] i [[Młynowiec]].
 
== Współczesność ==
Linia 47:
 
== Zabytki ==
Według rejestru [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|Narodowego Instytutu Dziedzictwa]] na listę zabytków wpisane są<ref name="nid">{{cytuj stronęr|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=29 sierpnia 2012|strony=83}}</ref>:
* kościół filialny Michała Archanioła z 1798 roku{{r|rewasz}}. Zachowało się w nim barokowe wyposażenie, między innymi ołtarz główny i boczny, ambona z wizerunkami Ewangelistów oraz [[rokoko]]wy [[prospekt organowy]]{{r|rewasz}}
* kaplica przydrożna przy posesji nr 8, z drugiej połowy XVIII wieku
Linia 58:
* [[gnejsy gierałtowskie]] – rodzaj [[skały metamorficzne]]j, która wzięła nazwę od wsi Stary Gierałtów.
 
== Przypisy ==
{{przypisy}}
{{Przypisy-lista|
|liczba ludności = 321<ref name="GUS">[http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/21/1/1/1_miejscowosci_ludnosc_nsp2011.xlsx GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.]</ref>
<ref name="nid">{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=29 sierpnia 2012|strony=83}}</ref>
<ref name="rewasz">{{cytuj książkę|nazwisko=Brygier|imię=Waldemar|tytuł=Ziemia Kłodzka|wydawca=Oficyna Wydawnicza "Rewasz"|miejsce=Pruszków|data=2010|strony=443|isbn=978-83-89188-95-3|nazwisko2=Dudziak|imię2=Tomasz}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==