Wikipedia

Dynastia Tang: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Wargo32.exe (dyskusja | edycje)
43 736 edycji
m Interpunkcja: kropki w skrótach
Link.
Linia 75:
Głównym konkurentem cesarstwa chińskiego w walce o dominację nad Azją Wewnętrzną i Środkową było [[historia Tybetu|królestwo Tybetu]]. Konflikt z nim usiłowano łagodzić zawierając strategiczne małżeństwa, takie jak księżniczki [[Wencheng]] (zm. 680) z królem [[Songcen Gampo|Songcenem Gampo]] (zm. 649){{odn|Whitfield|2004|s=193}}{{odn|Sen|2003|s=24, 30–31}}. Według tradycji tybetańskiej, po śmierci Songcena Gampo, chińskie oddziały zajęły Lhasę<ref>{{Cytuj książkę|url=http://books.google.com/books?id=U7C0I2KRyEUC&pg=PA28&dq=chinese+captured+lhasa+650&hl=en&ei=zfRNTJCsOcT48Aa24vnyCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CDQQ6AEwAQ#v=onepage&q=chinese%20captured%20lhasa%20650&f=false|tytuł=Tibet Past and Present| autor=Charles Bell| rok=1992| wydawca=Motilal Banarsidass Publ.| wydanie=illustowane, reprint| miejsce= |isbn=8120810481| strony=28, 376| data dostępu=2010-07-17}}</ref>. Według [[Tsepon W. D. Shakabpa|Tsepona W. D. Shakabpy]], tybetańskiego badacza, tradycja ta jest błędna i twierdzi on, że o wydarzeniu takim nie wspominają ani chińskie kroniki, ani manuskrypty z [[Dunhuang]]u<ref>{{Cytuj książkę|url=http://books.google.com/books?id=lGyrymfDdI0C&pg=PA123&dq=Chinese+troops+Red+Palace,+correct&hl=en&ei=B90VTqXfMoihsQLl4elT&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=Chinese%20troops%20Red%20Palace%2C%20correct&f=false|tytuł=One hundred thousand moons, Volume 1|autor=W. D. Shakabpa|autor 2= Derek F. Maher| rok=2010| wydawca=BRILL | miejsce=|isbn=9004177884|strony=123, 1184|data dostępu=2011-07-06}}</ref>. Chiny i Tybet długi czas spierały się o terytoria w [[Kotlina Kaszgarska|Kotlinie Tarymskiej]] (w latach 670–692), a w 763, podczas rebelii An Lushana, Tybetańczycy zdobyli nawet, i przez dwa tygodnie okupowali, stolicę Chin – Chang’an{{odn|Beckwith|1987|s=146}}{{odn|Stein|1972|s=65}}. To właśnie w czasie tej rebelii Tangowie wycofali swoje garnizony z terenów dzisiejszych prowincji [[Gansu]] i [[Qinghai]], co wykorzystali Tybetańczycy, zajmując te tereny i znaczną część dzisiejszego [[Sinciang|Xinjiangu]]{{odn|Twitchett|2000|s=109}}. Konflikty między Tybetem i Tangami trwały aż do zawarcia formalnego pokoju w 821{{odn|Benn|2002|s=11}}. Warunki tego traktatu, włącznie z ustalonym przebiegiem granic, spisane są w obydwu językach na kolumnie, która stoi przed świątynią [[Dżokhang|Jokhang]] w Lhasie{{odn|Richardson|1985|s=106–143}}.
 
Podczas muzułmańskiego podboju [[Starożytny Iran|Persji]] (633–656), syn ostatniego władcy z [[Sasanidzi|dynastii sasanidzkiej]], [[Peroz III]], uciekł do Chin{{odn|Whitfield|2004|s=47}}{{odn|Schafer|1985|s=10, 25–26}}. Według kroniki ''[[Tang Shu]]'', Peroz otrzymał stanowisko Gubernatora Persji w obecnym [[Zarandż]]u, w [[Afganistan]]ie. W czasie tej inwazji, kalif [[Usman ibn Affan]] (pan. 644–656) wysłał poselstwo do dworu w Chang’anie{{odn|Twitchett|2000|s=125}}. Około roku 740, [[Arabowie]] z [[Chorasan]]u ustanowili bazy w [[Kotlina Fergańska|kotlinie fergańskiej]] i w [[Sogdiana|Sogdianie]]ie. W [[Bitwa nad rzeką Tałas|bitwie nad rzeką Tałas]] w 751, walczący po chińskiej stronie najemnicy [[Karłucy|karłuccy]], przeszli na drugą stronę i pomogli armiom kalifatu arabskiego rozbić siły tangowskie pod wodzą generała [[Go Seonji]] (zm. 756, znanego także jako Gao Xianzhi, pochodzącego z Goguryeo). Sama bitwa nie miała aż tak wielkiego znaczenia militarnego, lecz wywarła wielki wpływ na rozwój kultury, ponieważ po niej nastąpił wielki rozwój wytwarzania papieru na sposób chiński w świecie{{odn|Bai|2003|s=242–243}}{{odn|Eberhard|2005|s=183}}. Jeńcy chińscy wyjawili sekrety wytwarzania papieru Arabom, którzy zaczęli je wykorzystywać i rozprzestrzeniać, aż ok. XII w. poprzez arabską wówczas Hiszpanię trafiły one do Europy. Mimo wcześniejszej bitwy nad rzeką Tałas, 11 czerwca 758, poselstwo [[Abbasydzi|Abbasydów]] dotarło do Chang’anu równocześnie z Turkami ujgurskimi, którzy wieźli dary dla cesarza{{odn|Schafer|1985|s=26}}. Inne poselstwo, wiozące trybut dla cesarza, przybyło w 643 z kraju jeszcze dalej położonego na zachód, z listem [[Patriarcha Antiochii|patriarchy Antiochii]]{{odn|odn=b|Needham|1986|s=476}}. W latach 788-789 Chińczycy doprowadzili do przymierza z ujgurskimi Turkami, którzy dwukrotnie pobili Tybetańczyków: w 789 niedaleko Gucheng w [[Dżungaria|Dżungarii]] i w 791 niedaleko Ningxia nad Rzeką Żółtą<ref>{{Cytuj książkę| autor = S. K. Sharma, Usha Sharma | tytuł = Encyclopaedia of Tibet: History and geography of Tibet | url = http://books.google.com/?id=EYlxAAAAMAAJ&q=chinese+captured+lhasa+650&dq=chinese+captured+lhasa+650 | rok = 1996 | wydawca = Anmol Publ. | język = en | data dostępu = 17 lipca 2010}}</ref>.
 
[[Plik:Funagata-haniwa 01(trim).JPG|thumb|left|Ceramiczny ([[haniwa]]) model statku, Japonia, okres [[Kofun]] (250–538)]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Dynastia_Tang”