Wikipedia

Kryzys messyński: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
YarluBot (dyskusja | edycje)
91 225 edycji
Szablon:Geo-stub -> Geografia stub
m drobne redakcyjne, lit.
Linia 3:
'''Kryzys messyński''' ([[język angielski|ang.]] ''Messinian Event'') - geologiczne zdarzenie, podczas którego [[Morze Śródziemne]] prawie kompletnie wyparowało. W tym okresie [[Nil]] płynął aż do Sycylii, łacząc się z [[Dunaj]]em. Pozostały kaniony rzek wcięte na 3 km pod obecny poziom morza.
 
Pierwsze dowody zostały dostarczone z rdzeni odwiertów dna statku badawczego [[RV Glomar Challenger]]. W rdzeniach z wiercenia dna morza znaleziono wtedy rzeczne [[otoczaki]], [[gips]],[[anhydryt]], [[sól]] i inne [[skały chemogeniczne|minerały]] powstające z nasyconej solanki jakie dziś formują się formują w zatoce Karabogazgoł czy w Salt Lake, UT.
 
W [[Asuan|Asuanie]] 1200 km od delty Nilu dno kanionu jest 700 m pod osadami. Stwierdzono to latach 50 XX wieku przy projektowaniu [[Tama Asuańska|Tamy Asuańskiej]]. Takie wcięcie mogło się wytworzyć tylko przy obniżonym ujściu Nilu. Odwierty w Kairze potwierdziły głebokigłęboki kanion pokryty późniejszymi osadami. Wydobyto skaminiałeskamieniałe [[Muł (geologia)|muły]] zawierające pęknięcia jakie fomująformują się na powierzchni, gdy muł wysycha i pęka. Dno kanionu w Kairze znajduje się 2400 m poniżej poziomu morza. Oznacza to, że depresja śródziemnomorska musiała być conjmniejco najmniej tej głębokości, gdyż kanion żłobiony był przez płynące w dół wody rzeki Nil.
 
Rdzenie z dna morskiego pokazują szereg cykli zalewania i osuszania morza. Gdyby dziś Giblartar[[Gibraltar]] się zamknął, woda wyparowałaby w ciągu mniej niż 1000 lat, a biorąc pod uwagę suchy [[klimat]] okresów zlodowaceń, depresyjny [[Proces adiabatyczny|wzrost temperatury]] i efekt [[Sirocco]] – w około 300 lat. W skali geologicznej jest to bardzo krótki i trudny do uchwycenia okres. Geotektoniczne zamknięcie cieśniny jest możliwe także w przyszłosciprzyszłości. Dyskutowane są różne mechanizmy które mogły doprowadzić do zamknięcia cieśniny:
* przechylanie [[Ruchy izostatyczne|izostatyczne]]
* procesy sedymentacyjne
* obniżenie [[Zmienność poziomu morza|poziomu oceanów]]
* dryft płyt tektonicznych
Np. lodowce na północy platformy kontynetalnej mogą powodować zanurzenie jej na północy i uniesienie na południu. W [[Pireneje|Pirenejach]] podczas zlodowaceń tworzyły się pokaźne lodowce. Dziś proces odwrotny powoduje obniżanie wybrzeży Portugalii czy podnosznie się Skandynawii jako zauważalne w historycznej skali cofanie się morza. Stare porty są kilometry od brzegu z powodu [[Ruchy izostatyczne|ruchów izostatycznych]]. W przypadku osuszenia depresji śródziemnomorskiej powinno nastąpić wtórne zamknięcie Cieśniny Giblartarskiej spowodowane podniesiem dna wynikającym z [[Prawo Archimedesa|prawa archimedesa]]. Występowanie tego zjawiska w późnym okresie tłumaczy [[skarłowacenie|karłoware]] endemiczne gatunki słoniowatych i hipopotamów na wyspach Morza Sródziemnego.▼
 
▲Np. lodowce na północy platformy kontynetalnejkontynentalnej mogą powodować zanurzenie jej na północy i uniesienie na południu. W [[Pireneje|Pirenejach]] podczas zlodowaceń tworzyły się pokaźne lodowce. Dziś proces odwrotny powoduje obniżanie wybrzeży Portugalii czy podnoszniepodnoszenie się Skandynawii jako zauważalne w historycznej skali cofanie się morza. Stare porty są kilometry od brzegu z powodu [[Ruchy izostatyczne|ruchów izostatycznych]]. W przypadku osuszenia depresji śródziemnomorskiej powinno nastąpić wtórne zamknięcie Cieśniny GiblartarskiejGibraltarskiej spowodowane podniesiempodniesieniem dna wynikającym z [[Prawo Archimedesa|prawa archimedesaArchimedesa]]. Występowanie tego zjawiska w późnym okresie tłumaczy [[skarłowacenie|karłowarekarłowate]] endemiczne gatunki słoniowatych i hipopotamów na wyspach Morza SródziemnegoŚródziemnego.
===linki zewnętrzne===▼
 
▲===linkiLinki zewnętrzne===
*http://earth.leeds.ac.uk/tectonics/messinian/index.htm
*http://www.messinianonline.it/
*http://www-odp.tamu.edu/publications/160_SR/160TOC.HTM#2
*http://www.soton.ac.uk/~imw/messin.htm
 
{{Geografia stub}}▼
 
[[Kategoria:Geologia]]
 
[[en:Messinian salinity crisis]]
 
 
▲{{Geografia stub}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kryzys_messyński”