Krzyż pokutny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mzopw (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Mzopw (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Linia 1:
{{dopracować|zweryfikować|Artykuł zawiera mnóstwo błędów i przekłamań poczynając od definicji mówiącej o wznoszeniu ich w miejscu morderstwa przez zabójców do XIX w. [XIX w. dotyczy Europy Zachodniej - zweryfikować, kiedy był ostatni przypadek] Niewiarygodne są wszystkie podane liczby, które dotyczą raczej w przybliżeniu wszystkich kamiennych krzyży, a nie pokutnych. Reasumując artykuł bezpodstawnie identyfikuje wszelkiego rodzaju monolitowe krzyże kamienne (również wotywne, pamiątkowe, dewocyjne) z krzyżami wystawianymi w wyniku umów kompozycyjnych czyli krzyżami pokutnymi}}
[[Plik:Stargard Szczecinski krzyż pokutny.jpg|thumb|[[Krzyż pokutny w Stargardzie|Krzyż w Stargardzie]] (największy w Europie)]]
[[Plik:2014 Kłodzko, cmentarz komunalny, krzyż pokutny 01.JPG|thumb|Krzyż na [[Cmentarz Komunalny w Kłodzku|cmentarzu w Kłodzku]]]]
[[Plik:Krzyż pokutny kijowice.JPG|thumb|[[Średniowieczny krzyż kamienny w Kijowicach|krzyż kamienny w Kijowicach]]]]
'''Krzyże pokutne''' to monolityczne, proste i surowe kamienne formy w kształcie [[krzyż]]a wznoszone przez zabójców w miejscu popełnionego morderstwa.
'''Krzyże pokutne''' pojęcie z to monolityczne, proste i surowe kamienne formy w kształcie [[krzyż]]a wznoszone przez zabójców w miejscu popełnionego morderstwa. Zwyczaj ten przywędrował do Polski z zachodu, a panował w niej prawdopodobnie od [[XIII wiek|XIII]] w. do poł. [[XIX wiek|XIX]] w. Na przestrzeni wieków krzyże zmieniały swój wygląd oraz formę. Obszar ich występowania sięga od północy [[Włochy|Włoch]] po [[Skandynawia|Skandynawię]]. W Europie istnieje ok. 7000 krzyży, w tym. ok. 4000 w [[Niemcy|Niemczech]]. Największym tego typu obiektem w Europie jest [[Krzyż pokutny w Stargardzie]]<ref>Michał Rembas: ''Zachodniopomorskie tajemnice'', Walkowska Wydawnictwo/Jeż, Szczecin 2011 {{ISBN|978-83-61805-30-4}}</ref>. Niektóre źródła podają informacje o rzekomych trzech tysiącach zaginionych krzyży. Część została zniszczona podczas wojen oraz w wyniku kradzieży, zaniedbania i wandalizmu. Krzyże były również używane jako materiał budowlany. Na terenie samej [[Polska|Polski]] znajduje się ok. 600 krzyży, w większości [[średniowiecze|średniowiecznych]], choć zdarzają się także [[XVII wiek|XVII-wieczne]]. Około 400 krzyży umiejscowionych jest na terenie [[Województwo dolnośląskie|województwa dolnośląskiego]], a największy spośród nich to [[Krzyż pokutny w Kijowicach]]. Pozostałe są w województwach [[Województwo lubuskie|lubuskim]], [[Województwo opolskie|opolskim]] i [[Województwo śląskie|śląskim]]. W województwach [[Województwo pomorskie|pomorskim]], [[Województwo świętokrzyskie|świętokrzyskim]], [[Województwo wielkopolskie|wielkopolskim]] i [[Województwo zachodniopomorskie|zachodniopomorskim]] są pojedyncze sztuki. Krzyże były również przenoszone ze swoich pierwotnych miejsc na cmentarze, do parków, ogrodów i innych miejsc<ref>[http://www.wprost.pl/ar/176782/Pokutnym-szlakiem/?I=1398 Wprost 24 - Pokutnym szlakiem<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
 
'''Krzyże pokutne''' pojęcie z to monolityczne, proste i surowe kamienne formy w kształcie [[krzyż]]a wznoszone przez zabójców w miejscu popełnionego morderstwa. Zwyczaj ten przywędrował do Polski z zachodu, a panował w niej prawdopodobnie od [[XIII wiek|XIII]] w. do poł. [[XIX wiek|XIX]] w. Na przestrzeni wieków krzyże zmieniały swój wygląd oraz formę. Obszar ich występowania sięga od północy [[Włochy|Włoch]] po [[Skandynawia|Skandynawię]]. W Europie istnieje ok. 7000 krzyży, w tym. ok. 4000 w [[Niemcy|Niemczech]]. Największym tego typu obiektem w Europie jest [[Krzyż pokutny w Stargardzie|krzyż w Stargardzie]]<ref>Michał Rembas: ''Zachodniopomorskie tajemnice'', Walkowska Wydawnictwo/Jeż, Szczecin 2011 {{ISBN|978-83-61805-30-4}}</ref>. Niektóre źródła podają informacje o rzekomych trzech tysiącach zaginionych krzyży. Część została zniszczona podczas wojen oraz w wyniku kradzieży, zaniedbania i wandalizmu. Krzyże były również używane jako materiał budowlany. Na terenie samej [[Polska|Polski]] znajduje się ok. 600 krzyży, w większości [[średniowiecze|średniowiecznych]], choć zdarzają się także [[XVII wiek|XVII-wieczne]]. Około 400 krzyży umiejscowionych jest na terenie [[Województwo dolnośląskie|województwa dolnośląskiego]], a największy spośród nich to [[Krzyż pokutny w Kijowicach|krzyż w Kijowicach]]. Pozostałe są w województwach [[Województwo lubuskie|lubuskim]], [[Województwo opolskie|opolskim]] i [[Województwo śląskie|śląskim]]. W województwach [[Województwo pomorskie|pomorskim]], [[Województwo świętokrzyskie|świętokrzyskim]], [[Województwo wielkopolskie|wielkopolskim]] i [[Województwo zachodniopomorskie|zachodniopomorskim]] są pojedyncze sztuki. Krzyże były również przenoszone ze swoich pierwotnych miejsc na cmentarze, do parków, ogrodów i innych miejsc<ref>[http://www.wprost.pl/ar/176782/Pokutnym-szlakiem/?I=1398 Wprost 24 - Pokutnym szlakiem<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
 
Morderca, oprócz wzniesienia krzyża, był również zobowiązany pokryć koszty pogrzebu i przewodu sądowego. Winien również łożyć na utrzymanie rodziny zabitego. Był zobowiązany wobec [[Kościół (organizacja)|Kościoła]], np. musiał zakupić świece. Następnie powinien odbyć boso pieszą [[pielgrzymka|pielgrzymkę]] do świętego miejsca. Wystawienie krzyża stanowiło ostatni punkt [[Sakrament pokuty i pojednania|pokuty]]. Krzyż był jej wyrazem zadośćuczynienia. Stawiano go ku pamięci, uwadze i przestrodze potomnych. Miał również skłaniać przechodniów do modlitwy za dusze: [[Zabójstwo|zabójcy]] i [[Ofiara przestępstwa|ofiary]]. Przy krzyżu następowało pojednanie zabójcy z rodziną ofiary.