Estonia: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z aplikacji mobilnej |
m Wycofano edycje użytkownika 89.228.50.155 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to MalarzBOT. |
||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|państwa|[[Estonia (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tej nazwy]]}}
{{Państwo infobox
|nazwa_oryginalna = Eesti Vabariik
|nazwa_polska = Republika Estońska
|flaga_obraz = Flag of Estonia.svg
|godło_obraz = Coat of arms of Estonia.svg
|nazwa_dopełniacz = Estonii
|p1 =
|p1_flaga =
|p2 =
|p2_flaga =
|p3 =
|p3_flaga =
|p4 =
|p4_flaga =
|p5 =
|p5_flaga =
|lata_istnienia =
|n1 =
|n1_flaga =
|n2 =
|n2_flaga =
|n3 =
|n3_flaga =
|n4 =
|n4_flaga =
|n5 =
|n5_flaga =
|dewiza =
|dewiza_język =
|dewiza_polski =
|lokalizacja_obraz = Estonia in European Union.svg
|konstytucja = [[Konstytucja Estonii]]
|państwo =
|język_urzędowy = [[język estoński|estoński]]
|język_używany = [[język estoński|estoński]], [[język rosyjski|rosyjski]]
|stolica = [[Tallinn]]<br />[[Tartu]]<ref>Siedziba sądu najwyższego Estonii.</ref>
|ustrój_polityczny = [[Demokracja parlamentarna|republika parlamentarna]]
|typ_państwa = [[demokracja]]
|głowa_państwa = [[Kersti Kaljulaid]]
|głowa_państwa_opis = [[Przywódcy Estonii|prezydent]]
|status_terytorium =
|zależne_od =
|głowa_terytorium =
|głowa_terytorium_opis =
|w_imieniu_tekst =
|w_imieniu_urząd =
|w_imieniu =
|szef_rządu = [[Jüri Ratas]]
|szef_rządu_opis = [[Premierzy Estonii|premier]]
|w_imieniu_tekst2 =
|w_imieniu_urząd2 =
|w_imieniu2 =
|powierzchnia = 45 339
|powierzchnia_miejsce = 131
|ludność = 1 313 271<ref>Stan na 1 stycznia 2015: {{cytuj stronę| url = http://www.stat.ee/main-indicators statistics estonia | tytuł = Most requested statistics | data dostępu = 2015-06-14| autor = Eesti Statistika | język = en}}</ref>
|gęstość = 29
|gęstość_miejsce =
|ludność_rok = 2015
|narodowości = [[Estończycy]]: 68,6%<ref name=vm>[http://www.vm.ee/estonia/pea_172/kat_399/4305.html MOFA:: Estonia].</ref><br />[[Rosjanie]]: 25,7%<ref name=vm />
|ludność_miejsce = 149
|pkb = 22,7 mld<ref name="IMF">Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków [[Międzynarodowy Fundusz Walutowy|Międzynarodowego Funduszu Walutowego]] na rok 2015: {{cytuj stronę| url = http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=85&pr.y=17&sy=2014&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=939&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= | tytuł = World Economic Outlook Database, April 2016 | data dostępu = 2016-04-22 | autor = International Monetary Fund | język = en}}</ref> [[dolar amerykański|USD]]
|pkb_rok = 2015
|pkb_osoba = 17 288{{r|IMF}} [[dolar amerykański|USD]]
|pkb_ppp = 37,5 mld{{r|IMF}} [[Dolar międzynarodowy|dolarów międzynar.]]
|pkb_ppp_rok = 2015
|pkb_ppp_osoba = 28 592{{r|IMF}} [[Dolar międzynarodowy|dolarów międzynar.]]
|utworzenie_sposób =
|od_kogo =
|utworzenie_data =
|wydarzenie1 = Osiedlanie się [[Ludy ugrofińskie|plemion ugrofińskich]]
|data1 = III tysiąclecie p.n.e
|wydarzenie2 = Podbój południa przez [[Niemcy|niemiecki]] [[Kawalerowie mieczowi|zakon kawalerów mieczowych]]
|data2 = 1208
|wydarzenie3 = Podbój północy przez [[Dania|Danię]]
|data3 = 1219
|wydarzenie4 = Sekularyzacja zakonu
|data4 = 1561
|wydarzenie5 = Włączenie do [[Szwecja|Szwecji]]
|data5 = 1629
|wydarzenie6 = Włączenie do [[Imperium Rosyjskie]]go
|data6 = 1721
|wydarzenie7 = Ogłoszenie niepodległości
|data7 = 24 lutego 1918
|wydarzenie8 = Włączenie do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]
|data8 = 6 sierpnia 1940
|wydarzenie9 = Odzyskanie niepodległości
|data9 = 20 sierpnia 1991
|wydarzenie10 = Wstąpienie do [[Unia Europejska|UE]]
|data10 = 1 maja 2004
|likwidacja_sposób =
|przez_kogo =
|likwidacja_data =
|religia_dominująca = [[luteranizm]]
|waluta_nazwa = 1 [[euro]] = 100 [[cent|eurocentów]] (EUR, €)
|waluta_symbol =
|UTC = +2 – zima<br />[[Uniwersalny czas koordynowany|UTC]] +3 – lato
|hymn = <center>[[Plik:US Navy band - National anthem of Estonia.ogg]]</center>[[Hymn Estonii|Mu isamaa, mu õnn ja rõõm]]
|hymn_nazwa_polska =Moja rodzinna ziemia,
moje szczęście i radość
|kod_ISO = EE
|domena = [[.ee]]
|kod_samochodowy = EST
|kod_samolotowy = ES
|numer_kierunkowy = +372
|terytoria_zależne =
|terytoria_autonomiczne =
|mapa_obraz = Estonia CIA map PL.png
|uwagi =
|commons = Category:Estonia
|wikinews =
|quote =
|wikisłownik = Estonia
}}
'''Estonia''' ([[język estoński|est.]] ''Eesti'', Republika Estońska – ''Eesti Vabariik'') – państwo w [[Europa Północna|Europie Północnej]], nad [[Morze Bałtyckie|Morzem Bałtyckim]], powstałe po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]]. Członek [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] i [[NATO]]. Graniczy z [[Łotwa|Łotwą]] od południa i z [[Rosja|Rosją]] od wschodu oraz z [[Finlandia|Finlandią]] przez [[Zatoka Fińska|Zatokę Fińską.]]
== Nazwa ==
Linia 23 ⟶ 135:
* Długość wybrzeża: 3780 km, w tym bez wysp: 1240 km<ref>[http://www.estonica.org/en/Nature/The_Baltic_Sea/The_Baltic_Sea/ The Baltic Sea. Estonica – Encyclopedia about Estonia].</ref>
* Najwyższy punkt: [[Suur Munamägi]] 318 m [[n.p.m.]]
* Najniższy punkt: [[Morze Bałtyckie|Bałtyk]] 0 m
W skład Estonii wchodzi ponad 1500 [[wyspa|wysp]] i wysepek w [[Zatoka Ryska|Zatoce Ryskiej]] (największe [[Sarema]] i [[Hiuma]]) o łącznej powierzchni 4,2 tys. km² (9,2% powierzchni [[państwo|kraju]]). Zachodnie wybrzeże silnie rozczłonkowane, niskie, północne – wysokie i strome. Większość obszaru stanowią tereny [[nizina|nizinne]] (średnia wysokość 50 m) z najwyższym wzniesieniem [[Suur Munamägi]], sięgającym 318 m n.p.m. Rzeźba [[lodowiec|polodowcowa]] ([[Morena|moreny]], [[drumlin]]y, [[Oz (geomorfologia)|ozy]], [[jezioro|jeziora]]). W północno-wschodniej części wysoczyzna Pandivere (wys. do 166 m), na południu i południowym wschodzie wzniesienia Sakala, Otepää i Haanja (do 318 m). [[Klimat]] umiarkowany, przejściowy między [[morze|morskim]] i [[kontynent]]alnym. Średnia [[temperatura]] w najchłodniejszym [[miesiąc]]u (w lutym) wynosi od –7 °C na wschodzie, do –3 °C na zachodnich [[wyspa]]ch, w lipcu 16-17 °C. Suma roczna opadów 500–700 mm, maksimum od lipca do września. Gęsta sieć [[rzeka|rzeczna]], zwłaszcza w południowej części, główne rzeki: [[Narwa (rzeka)|Narwa]], [[Emajõgi|Ema]], [[Parnawa (rzeka)|Parnawa]]; ponad 1000 jezior (ok. 5% powierzchni kraju), największe [[Pejpus]] (graniczne z [[Rosja|Rosją]]). Estonia leży w strefie [[las]]ów mieszanych. Na ubogich [[gleba]]ch piaszczystych rosną bory [[sosna|sosnowe]] (z sosną zwyczajną), na glebach bardziej żyznych lasy [[świerk]]owe (ze świerkiem pospolitym), niekiedy ze znacznym udziałem [[dąb|dębu]] szypułkowego i innych drzew liściastych. Lasy zajmują ok. 38,5% powierzchni kraju, [[torf]]owiska (przeważnie wysokie) i tereny podmokłe – 20%. Na wschód od [[Tallinn]]a (na wybrzeżu Zatoki Fińskiej) [[Park Narodowy Lahemaa]]. Zgodnie z ostatnimi badaniami powierzchnia Estonii wzrosła o 112 km²<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Estonia 'gains' 112 sq km of land as a result of airborne scanning|url = http://news.postimees.ee/3263237/estonia-gains-112-sq-km-of-land-as-a-result-of-airborne-scanning|opublikowany = news.postimees.ee|data dostępu = 2015-07-19}}</ref>. Najdłuższą rzeką Estonii jest [[Võhandu]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.vkg.werro.ee/materjalid/EGCD/Opik/juhan/veed/estpikk.html | tytuł = Eesti pikimad jõed | opublikowany = vkg.werro.ee | język = et | data dostępu = 2015-07-19}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://entsyklopeedia.ee/artikkel/v%C3%B5handu_j%C3%B5gi3 | tytuł = Võhandu jõgi | opublikowany = entsyklopeedia.ee | praca = Eesti Entsüklopeedia | język = et | data dostępu = 2015-07-19}}</ref>.
| |||