'''Zajdyci''' – najmniejsza i najbardziej zbliżona do [[Sunnici|sunnizmusunnizm]]u (i [[mutazyliciMutazylizm|mutazylitów]]) grupa [[szyizm|szyitów]]. Powstali w [[VIII wiek]]u jako zwolennicy imamatu Zajda ibn Alego ibn Husajna, brata [[Muhammad al-Bakir|Muhammada al Bakira]] – uznawanego za imama przez [[imamiciImamizm|imamitów]] i [[Isma'ilizmIsmailizm|ismailitów]]. Prawo do imamatu miał uzyskać poprzez wywołanie rewolty przeciw kalifom (jego brat był wówczas bierny). Uznają pierwszych 4 [[imam (szyizm)|imamów]] (wliczając [[Ali ibn Abi Talib|Alego]]), którzy jednak nie są postaciami nadprzyrodzonymi, a głównie przywódcami i zarządcami. Jako jedyni szyici tolerowali częściowo władzę pierwszych [[kalif]]ów. Uznają, że imamat nie musi przechodzić z ojca na syna, a warunkiem wystarczającym jest pochodzenie od Alego. Nie uznają imamickiej koncepcji ukrytego imama, dzieląc poglądy z ismailitami poprzez wiarę w żyjących imamów. Zajdyci występowali w [[Jemen]]ie i [[Iran|Persji]]. W latach [[864]]/[[865]] – [[928]] rządzili w [[Tabarystan]]ie. Duchowni zajdyccy sprawowali władzę w [[Północny Jemen|Jemenie Północnym]] w latach [[897]] ([[893]], imamat powstał dopiero w [[964]]) – [[1962]] (z licznymi przerwami), używając często tytułu kalifa. Ostatni raz stracili władzę we wrześniu 1962, kiedy to po śmierci imama [[Ahmad ibn Jahja|Ahmada ibn Jahja]] ([[18 września]]) jego syn i następca [[Muhammad al-Badr|Muhammad]] został obalony przez lewicowych wojskowych ([[26 września]]). Zajdyci jako jedyni szyici stworzyli koncepcję wakatu na pozycji imama- imamowie mogą zanikać i powracać. Takie dwie przerwy między imamatami miały miejsce w latach 928 – 964 i od 1962; obecnie zajdyci oczekują trzeciego imamatu. Wierzą również, że imamem może być w tym samym czasie więcej niż jedna osoba.
Zajdyci liczą ok. 12 mln wyznawców (szacunek na 2006, według innych danych zaledwie 8-9 mln), niemal wyłącznie w [[Jemen]]ie, gdzie stanowią 48% populacji kraju (nowsze dane sugerują zaledwie 25%) oraz [[Arabia Saudyjska|Arabii Saudyjskiej]]. Zanikają w wyniku presji [[wahhabizm|wahhabitów]] i [[salafizm|salafitów]], którzy prowadzą w Jemenie intensywną akcję zwalczania "herezji zajdyckiej" oraz rządowego programu antyzajdyckiego prowadzonego w Arabii Saudyjskiej od [[2000]] roku (zamknięto wtedy wszystkie [[meczet]]y zajdyckie w tym kraju i przekazano je [[imam]]om sunnickim). Większość nauczycieli zajdyckich w Jemenie przeniosła się w latach 90. XX wieku na wieś, gdzie mieszka obecnie większość zajdytów. Zajdycka partia Hizb-al-Haqq poniosła druzgocącą klęskę w wyborach do jemeńskiego parlamentu w 1993 (zdobywając 2 mandaty), a od wyborów w 1997 nie jest już reprezentowana w parlamencie.
== Poglądy i sekty ==
W kwestiach teologicznych zajdyci należą do szkoły [[MutazyliciMutazylizm|mutazylickiej]], natomiast w kwestiach prawa islamskiego zbliżeni są do [[Hanafici|szkoły hanafickiej]] z elementami [[SzafiʾiciSzafi’ici|szkoły szafi'ickiej]] oraz szyickiej [[Dzafaryci|szkoły dżafaryckiej]]. Odrzucają wszelkie formy religijności zbliżone do [[Sufizm|sufich]]. W przeszłości istniały 3 sekty ortodoksyjnego zajdyzmu (obecnie istnieje jedna) i jedna (do dziś istniejąca) nieortodoksyjna.
=== Dżarudija ===
Linia 10:
=== Sulajmanija ===
'''Sulajmanija''' (Sulajman ibn Jarir) – druga w kolejności powstania sekta, której wyznawcy uważali, że kwestia imamatu powinna być rozwiązana na zasadach dyskusji tzn. – dyskusja jest dopuszczalna, ale imamem i następcą proroka powinien zostać Ali i jego potomkowie. [[Abu Bakr]], [[Umar Ibnibn al-Chattab|Umar]] i [[UthmanUsman ibn Affan|Uthman]] byli według nich w poważnym błędzie, ale nie zgrzeszyli. [[Talha Ibn Abd Allah|Talha]], [[Az-Zubajr Ibn al-Awwam|Zubajr]] i [[A’isza|Aisza]] przez swój "grzech" wyłączyli się ze wspólnoty wiernych i zostali uznani za niewiernych.
