Dominikana: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: poprawki
m →‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 81:
[[Plik:Columbus-Park-Dominican-Republic.jpg|200px|thumb|right|Park im. Krzysztofa Kolumba]]
[[Plik:Alcazar de Colon.jpg|200px|thumb|right|''Alcázar de Colón'']]
Prekolumbijskimi mieszkańcami kraju byli [[Karaibowie]] i [[Tainowie]]. W 1492 roku obszar został odkryty dla [[Europa|Europy]] przez [[Krzysztof Kolumb|Krzysztofa Kolumba]]. Dominikana pod nazwą [[Haiti (wyspa)|Hispaniola]] weszła w skład [[Hiszpania|hiszpańskiego]] imperium kolonialnego. Od 1697 roku, obszar dzisiejszej Dominikany stał się odrębną [[Kolonia (geografia polityczna)|kolonią]] hiszpańską pod nazwą Santo Domingo. W tym samym roku zachodnia część wyspy trafiła pod władaniawładanie [[Francja|francuskie]]. W latach 1795-1808 cała wyspa znalazła się pod rządami Francji. W 1809 roku rządy nad Santo Domingo przywrócono Hiszpanom. W 1821 roku Dominikana ogłosiła niepodległość, jednak już w 1822 roku została zajęta przez wojska [[Haiti]] (niepodległego państwa powstałego na zachodzie). W 1844 roku proklamowana została niepodległa Republika Dominikany. Po kilku kolejnych próbach aneksji Dominikany przez Haiti, rząd republiki zaproponował Hiszpanii ponowne włączenie w skład imperium. Hiszpanie zaakceptowali ofertę i w 1861 roku Dominikana ponownieznów stała się kolonią. W latach 1863-65 trwało antyhiszpańskie powstanie zakończone ponownym ogłoszeniem niepodległości. W kolejnych latach nasilił się chaos i wewnętrzne walki. U progu XIX wieku rosło zadłużenie i uzależnienie kraju od obcego, głównie [[Stany Zjednoczone|amerykańskiego]] kapitału i zadłużenie kraju. Z powodu niewypłacalności i pod pretekstem konfliktów wewnętrznych w 1916 roku rozpoczęła się trwająca do 1924 roku amerykańska interwencja wojskowa<ref name=PWN>{{cytuj stronę|url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Dominikana-Historia;4574001.html|tytuł =Dominikana. Historia|opublikowany=encyklopedia.pwn.pl|język=pl}}</ref>.
 
Po okresie rządów prezydenta [[Horacio Vásquez]]a (1924-30), do władzy doszedł [[Rafael Leónidas Trujillo]]. Rządził on w dyktatorski sposób, utrzymując fasadę demokracji. Reżim opierał się na wojsku i jedynej legalnej partii politycznej, Partii Dominikańskiej. Trujillo odwoływał się do idei idei ''hispanidad'' (kultywowania tradycji hiszpańskich) i „wybielenia” społeczeństwa dominikańskiego. W 1937 roku armia przeprowadziła masakrę haitańskich imigrantów ([[rzeź Pietruszki]]). Na okres rządów dyktaturadyktatora przypadła korzystna koniunktura gospodarcza, która poskutkowała likwidacją zagranicznego zadłużenia (niemniej jednak powszechna była [[korupcja]], a rodzina Trujillo kontrolowała 75% majątku narodowego). W 1960 roku prezydenturę objął [[Joaquín Balaguer]], który złagodził reżim. Do całkowitego upadku dyktatury doszło w 1961 roku po zabójstwie Trujillo<ref name=PWN>{{cytuj stronę|url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Dominikana-Historia;4574001.html|tytuł =Dominikana. Historia|opublikowany=encyklopedia.pwn.pl|język=pl}}</ref>.
 
Wybory w 1962 roku wygrał [[Juan Bosch]] z Dominikańskiej Partii Rewolucyjnej (PRD). Uchwalił on nową demokratyczną konstytucję., Wale już w 1963 okuroku został on obalony w wojskowym [[zamach stanu|zamachu stanu]]. Władzę do 1965 roku sprawowała junta. W tym samym roku grupa młodych oficerów armii - zwolenników Boscha, podjęłopodjęła sięzbrojną zbrojnej próbypróbę przejęcia władzy (tzw. ruch konstytucjonalistyczny). Podczas walk stronę rządową wsparły interwencyjne oddziały USA. Po ich wycofaniu w 1966 roku do władzy powrócił Balaguer. W 1978 roku władzę w następstwie wyborówwybory objąłwygrał [[Antonio Guzmán Fernández]] z PRD. W 1982 roku władzęprezydentem objąłzostał partyjny kolega Fernándeza, [[Salvador Jorge Blanco]]. Rządy Blanco zdominowały trudności ekonomiczne, wdrażanie dyskusyjnego programu [[liberalizm|liberalnych]] reform i konflikty wewnątrz rządzącej partii. W 1986 roku na urząd powrócił Balaguer, który wygrał wybory jako kandydat Chrześcijańsko-Społecznej Partii Reformistycznej. Zyskał on reelekcję w 1990 i 1994<ref name=PWN>{{cytuj stronę|url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Dominikana-Historia;4574001.html|tytuł =Dominikana. Historia|opublikowany=encyklopedia.pwn.pl|język=pl}}</ref>.
 
W 1996 roku władzę objął [[Leonel Fernández]] z Partii Wyzwolenia Dominikany (PLD). Dzięki aktywnej polityce międzynarodowej, Fernández zdobył uznanie za granicą;, jednak jego popularność w kraju jednak topniała. W 2000 roku wyboryw wyborach rezydenckieprezydenckich zwyciężył [[Hipólito Mejía]] z PRD. W 2004 roku na stanowisko powrócił FernándezLeonel ReynaFernández któryi rządził do 2012 roku, kiedy prezydentemzastąpił zostałgo [[Danilo Medina]]<ref name=PWN>{{cytuj stronę|url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Dominikana-Historia;4574001.html|tytuł =Dominikana. Historia|opublikowany=encyklopedia.pwn.pl|język=pl}}</ref>.
 
== Demografia ==