Polski Kościół Starokatolicki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 47148205 autora 83.29.226.196 (dyskusja) Zależności historyczne zostały wyjaśnione w artykule, dopisek z blędami językowymi |
m Robot wspomógł poprawę ujednoznacznienia Stan wojenny w Polsce 1981-1983 – zmieniono link(i) do Stan wojenny w Polsce (1981–1983); zmiany kosmetyczne |
||
Linia 80:
=== Polski Kościół Starokatolicki w II RP ===
Powstanie Polskiego Kościoła Starokatolickiego było wynikiem rozłamu w strukturach Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego jaki miał miejsce w 1931 na zjeździe przedstawicieli parafii narodowych w [[Kraków|Krakowie]].
Podczas tego zgromadzenia zawieszono w czynnościach biskupich, [[ordynariusz]]a diecezji polskiej PNKK, [[Władysław Faron|Władysława Farona]]. Suspendowany [[biskup]] nie podporządkował się decyzjom zjazdu. Zorganizował własną denominację starokatolicką nazywaną Staro-Katolickim Kościołem Rzeczypospolitej Polskiej lub Kościołem Katolickim Apostolskim Polsko-Narodowym, a do której w późniejszym czasie przylgnęła nazwa Polskiego Kościoła Starokatolickiego. W szczytowym okresie liczyła ona: 3 biskupów, 38 księży i około 50 placówek parafialnych.
W 1933 [[Kościół (organizacja)|Kościół]] zawarł [[unia kościelna|unię kościelną]] z niemiecką parafią starokatolicką w Katowicach. Nie udało się jednak tego połączenia zarejestrować w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, w związku z czym w okresie międzywojennym Polski Kościół Starokatolicki nie był wpisany do rejestru kościołów i związków wyznaniowych.
W 1936 w Polskim Kościele Starokatolickim doszło do kryzysu. Władysław Faron próbował pojednać się z Polskim Narodowym Kościołem Katolickim. Jego zabiegi udaremnili jednak [[biskup pomocniczy|biskupi pomocniczy]] [[Adam Jurgielewicz]] i [[Jan Perkowski]]. W efekcie napięć i nieporozumień wewnątrz Kościoła doszło do rozłamu między hierarchami. Wspólnotę Władysława Farona opuścili wraz z podległymi im parafiami biskupi Jurgielewicz i Perkowski. Swary duchownych przyczyniły się również do stopnienia liczby wiernych.
Linia 93:
Po II wojny światowej zwolniony z więzienia biskup Władysław Faron osiadł w [[Legionowo|Legionowie]], gdzie stworzył parafię starokatolicką i rozpoczął odbudowę struktur swojej denominacji.
W 1945 kierownictwo [[Polska Rada Ekumeniczna|Chrześcijańskiej Rady Ekumenicznej]] zaproponowało utworzenie na terenie Polski starokatolickiego Kościoła unijnego i podjęło decyzje mianowaniu jego zwierzchnikiem biskupa Farona. Nowe wyznanie miało przyjąć nazwę Polski Starokatolicki Kościół. Wkrótce okazało się jednak, że zjednoczeniem zainteresowane są tylko Polski Kościół Starokatolicki i [[Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP|Starokatolicki Kościół Mariawitów]]. Odmowa Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego na stworzenie unii starokatolickiej w Polsce spowodowała, że Polski Kościół Starokatolicki musiał starać się o rejestrację oddzielnie<ref>Tadeusz i Jerzy Piątek, ''Religie Świata - Starokatolicyzm'', [[Warszawa]] 1987, s. 137-142</ref>. W tym czasie centrum religijne Kościoła zostało przeniesione do [[Łódź|Łodzi]]. Zorganizowano też biskupstwo we [[Wrocław]]iu, które objął miejscowy proboszcz starokatolicki, [[Zygmunt Szypold]]<ref>Stanisław Opasek, ''Ewangelicki Kościół Odkupienia'' [z: ''Nowe Życie'', 9/2006], [[Wrocław]] [[2006]]</ref>.
5 września 1947 Polski Kościół Starokatolicki otrzymał rejestrację swojej działalności w Polsce. W 1948 wspólnotę opuścił biskup Władysław Faron, który przeszedł do [[Kościół łaciński|Kościoła rzymskokatolickiego]]. Nowym zwierzchnikiem Polskiego Kościoła Starokatolickiego został biskup [[Zygmunt Szypold]]. Przewodził on Kościołowi do 1964, po czym również przystąpił do Kościoła rzymskokatolickiego.
W 1948 siedzibą władz Polskiego Kościoła Starokatolickiego został Wrocław. W tym czasie starokatolicy skupili swoją główną działalność na południu Polski, ale byli obecni również w innych regionach. Po przystąpieniu do ich wspólnoty biskupa obrządku wschodniego, Ignacego Wysoczańskiego zorganizowali na [[Mazury|Mazurach]] placówkę misyjną wśród [[bezpopowcy|bezpopowców]]. Podjęli również kroki w celu stworzenia w ramach Kościoła wspólnot zakonnych. W tym celu biskup Zygmunt Szypold powołał żeńskie zgromadzenie strokatolickich sióstr franciszkanek<ref>{{cytuj stronę | url =http://ipn.gov.pl/download/1/3925/biuletyn3_38.pdf | tytuł =Zwalczani i koncesjonowani. O mniejszosciach wyznaniowych w PRL. | data dostępu = 2012-06-22 | autor =Barbara Polak | opublikowany =IPN | praca =Biuletyn IPN 3 (38)/2004 | data = | język =pl}}</ref>. Prowadzili dialog ekumeniczny z Kościołami za granicą. W 1957 zawarta została [[unia kościelna]] Polskiego Kościoła Starokatolickiego z [[popowcy|Kościołem Prawosławnym Starego Obrządku w Rumunii]]. W tym samym czasie zawarto również unię z Kościołem Starokatolickim Węgier.
Po opuszczeniu Polskiego Kościoła Starokatolickiego przez biskupa Zygmunta Szypolda w strukturach organizacyjnych wspólnoty doszło do kryzysu. [[Biskup koadiutor|Koadiutor]] [[Ignacy Jan Wysoczański|Ignacy Wysoczański]] nie otrzymał od władz Polski Ludowej zgody na objęcie zwierzchnictwa. W samym Kościele podważano też ważność jego sakry biskupiej.
Linia 106:
Usunięcie Kościoła z państwowego rejestru było dla niego bardzo dotkliwe materialnie. Polski Kościół Starokatolicki utracił w związku z tą decyzją administracyjną wiele obiektów sakralnych, które zostały przekazane [[Kościół Polskokatolicki w RP|Kościołowi Polskokatolickiemu]] oraz [[Kościół łaciński|Kościołowi rzymskokatolickiemu]]. Do zabranych świątyń należały między innymi: [[kaplica św. Anny w Jeleniej Górze|kaplica]] w [[Jelenia Góra|Jeleniej Górze]], [[kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Cieplicach|kościół]] w [[Cieplice Śląskie-Zdrój|Cieplicach]], kościół w [[Mysłakowice|Mysłakowicach]], kościół w [[Janowice Wielkie|Janowicach Wielkich]], dwa kościoły w [[Kamienna Góra|Kamiennej Górze]], trzy kościoły we [[Wrocław]]iu, [[Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Łodzi (ul. Żeromskiego)|kościół katedralny w Łodzi]], kościół w [[Warszawa|Warszawie]], kaplica w [[Jędrzejów (województwo opolskie)|Jędrzejowie]], kościół w [[Zamość|Zamościu]].
Po delegalizacji Polski Kościół Starokatolicki utracił także znaczną część duchowieństwa i wiernych, którzy konwertowali do Kościołów: polskokatolickiego, [[Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny|prawosławnego]] i rzymskokatolickiego. Pewna grupa postanowiła jednak działać nieformalnie i mimo braku zgody władz państwowych kontynuowała działalność religijną w podziemiu. [[Ordynariusz]]em tajnych struktur Polskiego Kościoła Starokatolickiego został [[biskup]] [[Piotr Bogdan Filipowicz|Piotr Filipowicz]]. Niestety, trudno jest nawet w obecnych czasach dotrzeć do dokumentów i literatury dotyczącej działalności ''katakumbowego'' Polskiego Kościoła Starokatolickiego zwanego w pewnym okresie działalności Polskim Kościołem Starokatolickim Unii Samarytańskiej.
Wiadomo, że wspólnota ta na samym początku swojego istnienia podzieliła się na dwa nurty. Część wiernych pozostała wierna tradycji łacińskiej i doktrynie [[Starokatolicyzm|starokatolickiej]], część opowiedziała się za obrządkiem bizantyjskim i doktryną [[Staroobrzędowcy|staroobrzędowców]]. Na czele pierwszej grupy stanął biskup Piotr Filipowicz, ordynariat drugiej objął biskup Ignacy Wysoczański.
Linia 113:
=== Polski Kościół Starokatolicki na Obczyźnie ===
Po zdelegalizowaniu w 1965 Polskiego Kościoła Starokatolickiego część jego wiernych po latach znalazła się na emigracji. W 1977 w [[Niemcy Zachodnie|Republice Federalnej Niemiec]] grupa polskich starokatolików pod zwierzchnictwem księdza [[Klaudiusz Perendyk|Klaudiusza Perendyka]] powołała Polski Kościół Starokatolicki na Obczyźnie. Wspólnota ta odwoływała się do doktryny [[mariawityzm]]u i utrzymywała kontakty z [[Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP|Kościołem Starokatolickim Mariawitów]]<ref>Tomasz Dariusz Mames, ''Mysteria Mysticorum: Szkice z duchowości i historii mariawitów'', Kraków 2009, s. 75</ref>.
3 lipca 1978 Kościół otrzymał rejestrację prawną w Republice Federalnej Niemiec. Został przyjęty do Niemieckiej Rady Ekumenicznej. W 1980 wspólnotę wizytowali duchowni mariawiccy z Polski [[Maria Roman Nowak|Antoni Maria Roman Nowak]] i Przemysław Maria Sławomir Rosiak.
Polski Kościół Starokatolicki na Obczyźnie liczył kilkuset wiernych skupionych w parafiach w: [[Hamburg]]u, [[Bonn]] i [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]]. Rozkwit wspólnoty miał miejsce po wprowadzeniu [[Stan wojenny w Polsce
Jego były zwierzchnik ksiądz [[Klaudiusz Perendyk]] w 1986 został duchownym [[prawosławie|prawosławnym]] i opiekował się do śmierci parafią [[Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny|Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego]] w Hamburgu<ref>Reinhard Thöle. ''[http://books.google.pl/books?id=wiHedHlr-UEC&pg=PA55&lpg=PA55&dq=perendyk+orthodox+hamburg&source=bl&ots=WJn875ILXn&sig=2XmsA6ejG8YNJ13qshvwHGXUO5E&hl=pl&ei=26bDStWzHYL5_AaK1-DNAg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAoQ6AEwAA#v=onepage&q=&f=false Orthodoxe Kirchen in Deutschland]''. [[Getynga]] 1997</ref>.
Linia 124:
W 1993 w Jeleniej Górze odbył się Nadzwyczajny Synod Polskiego Kościoła Starokatolickiego. W trakcie obrad tego zgromadzenia postanowiono odsunąć od władzy dotychczasowego zwierzchnika [[arcybiskup]]a Piotra Filipowicza. Postanowiono też zalegalizować Kościół w nowej rzeczywistości ustrojowej i zarejestrować go pod nazwą Niezależny Kościół Katolicki.
Na synodzie wybrano administratorem Kościoła księdza [[Wojciech Kolm|Wojciecha Kolma]]. W grudniu 1993 złożono w [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|Ministerstwie Spraw Wewnętrznych]] wniosek o rejestrację związku wyznaniowego, którą jednak administracja państwowa odrzuciła w 1995 roku. W odmowie urzędnicy zasugerowali, że nazwa Kościoła powinna nawiązywać nie do [[katolicyzm]]u, ale do [[starokatolicyzm]]u<ref>Wojciech Słomski, ''Polscy Starokatolicy'', Warszawa 1997</ref>.
Ponowny wniosek o rejestrację Kościoła został rozpatrzony w 1996 roku. Po jego akceptacji przez ministerstwo wspólnota przyjęła nazwę [[Kościół Starokatolicki w Rzeczypospolitej Polskiej|Kościół Starokatolicki w RP]].
Linia 132:
== Zwierzchnicy Polskiego Kościoła Starokatolickiego ==
* 1931–1947 – abp [[Władysław Faron]]
* 1948–1964 – bp [[Zygmunt Szypold]]
{| width="100%"
|- valign=top
| |||