Matej Bel: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MBi (dyskusja | edycje)
upamiętnienie w Ocovej, źródła/przypisy
D kuba (dyskusja | edycje)
m Dodano kategorię "Członkowie Royal Society" za pomocą HotCat, WP:SK, infoboks
Linia 1:
{{Biogram infobox
[[Plik:Matej Bel.jpg|thumb|250px|Matej Bel]]
|imię i nazwisko = Matej Bel
'''Matej Bel''' ({{łac.|Belius Matthias}}, {{w języku|hu|Bél Mátyás}}, {{w języku|de|Matthias Bél}}; ur. [[22 marca]] [[1684]] w [[Očová|Očovéj]] - zm. [[29 sierpnia]] [[1749]] w [[Altenburg (Austria)|Altenburgu]]) – kaznodzieja ewangelicki, [[polihistor]], filozof, pedagog, encyklopedysta. [[Prekursor]] słowackiego [[Oświecenie (epoka)|oświecenia]], pionier nowoczesnych nauk historyczno-geograficznych na [[Węgry|Węgrzech]], jeden z najwybitniejszych uczonych XVIII w. w tej części Europy. Członek wielu zagranicznych towarzystw naukowych i akademii.
|imię i nazwisko org =
O sobie mówił „''lingua Slavus, natione Hungarus, eruditione Germanus''” („według języka [[Języki słowiańskie|Słowianin]], według narodowości [[Węgrzy|Węgier]], z wykształcenia [[Niemcy|Niemiec]]”)<ref>"Karpatendeutsches biographisches Lexikon, Arbeitsgemeinschaft der Karpatendeutschen aus der Slowakei", Rudolf Rainer, Eduard Ulreich, 1988, Stuttgart, {{ISBN|3-927096-00-8}}, s. 368</ref><ref>Robert John Weston Evans, "Austria, Hungary, and the Habsburgs: Essays on Central Europe", [http://books.google.com/books?id=tXDbuT6SLPoC&pg=PA140#PPA139] ss. 139–140, {{ISBN|0-19-928144-0}}, 2006, [[Oxford University Press]]</ref>.
|grafika = Matej Bel.jpg
|opis grafiki =
|podpis =
|data urodzenia = 22 marca 1684
|miejsce urodzenia = [[Očová|Ocsova]], [[Królestwo Węgier]]<br><small>(obecnie Očová, [[Słowacja]])</small>
|data śmierci = 29 sierpnia 1749
|miejsce śmierci = [[Bratysława|Preszburg]], Królestwo Węgier<br><small>(obecnie Bratysława, Słowacja)</small>
|zawód = duchowny luterański, polihistor, filozof, pedagog, encyklopedysta, alchemik, historyk, geograf
|Alma Mater =
|pracodawca =
|rodzice =
|dzieci =
|odznaczenia =
|commons = Category:Matthias Bel
|www =
}}
 
 
 
'''Matej Bel''' ({{łac.|Belius Matthias}}, {{w języku|hu|Bél Mátyás}}, {{w języku|sk|Matej Bel}}{{w języku|de|Matthias Bél}}; ur. [[22 marca]] [[1684]] w [[Očová|Očovéj]] - zm. [[29 sierpnia]] [[1749]] w [[Altenburg (Austria)Bratysława|AltenburguPreszburgu]]) – kaznodzieja ewangelicki, [[polihistor]], filozof, pedagog, encyklopedysta. [[Prekursor]] słowackiego [[Oświecenie (epoka)|oświecenia]], pionier nowoczesnych nauk historyczno-geograficznych na [[Węgry|Węgrzech]], jeden z najwybitniejszych uczonych XVIII w. w tej części Europy. Członek wielu zagranicznych towarzystw naukowych i akademii.
 
O sobie mówił „''lingua Slavus, natione Hungarus, eruditione Germanus''” („według języka [[Języki słowiańskie|Słowianin]], według narodowości [[Węgrzy|Węgier]], z wykształcenia [[Niemcy|Niemiec]]”)<ref>"Karpatendeutsches biographisches Lexikon, Arbeitsgemeinschaft der Karpatendeutschen aus der Slowakei", Rudolf Rainer, Eduard Ulreich, 1988, Stuttgart, {{ISBN|3-927096-00-8}}, s. 368</ref><ref>Robert John Weston Evans, "Austria, Hungary, and the Habsburgs: Essays on Central Europe", [http://books.google.com/books?id=tXDbuT6SLPoC&pg=PA140#PPA139 Austria, Hungary, and the Habsburgs: Essays on Central Europe]", ss. 139–140, {{ISBN|0-19-928144-0}}, 2006, [[Oxford University Press]]</ref>.
 
W latach 1704–1707 studiował na uniwersytecie w [[Halle (Saale)|Halle]]. W latach 1708–1714 był prorektorem, a następnie rektorem liceum ewangelickiego w [[Bańska Bystrzyca|Bańskiej Bystrzycy]] i kaznodzieją w słowackim kościele ewangelickim w tym mieście. W 1714 r. przeniósł się do [[Bratysława|Bratysławy]], gdzie do 1719 r. pełnił funkcję rektora liceum ewangelickiego. W 1719 r. został powołany na proboszcza niemieckiego kościoła ewangelickiego w Bratysławie, którą to funkcję pełnił do 1748 r.
Linia 11 ⟶ 33:
Pochowany jest w [[Bratysława|Bratysławie]].
 
W Očovéj uczonego upamiętnia izba pamięci, duży pomnik z pracowni [[Ján Kulich|Jána Kulicha]] w centrum miejscowości oraz tablica pamiątkowa na miejscowej szkole.<ref>Rezník Jaroslav: ''Cez Detvu do Novohradu'', w: "Krásy Slovenska" R. LXXXVIII, nr 9-10/2011, s. 42-46.</ref>.
 
== Zobacz też ==
Linia 30 ⟶ 52:
[[Kategoria:Słowaccy duchowni protestanccy]]
[[Kategoria:Słowaccy historycy]]
[[Kategoria:Słowaccy naukowcy]]
[[Kategoria:Słowaccy pisarze]]
[[Kategoria:Pietyzm]]
Linia 35 ⟶ 58:
[[Kategoria:Węgierscy historycy]]
[[Kategoria:Węgierscy naukowcy]]
[[Kategoria:Członkowie Royal Society]]
 
[[Kategoria:Członkowie Pruskiej Akademii Nauk]]
[[Kategoria:Zmarli w 1749]]