System nakładczy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) Nie podano opisu zmian |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie |
||
Linia 1:
'''System nakładczy''' bądź '''nakładu''' (chałupnictwo) - forma organizacji [[zatrudnienie
|pracy]], funkcjonująca w okresie późnego średniowiecza i [[renesans]]u, poprzedzająca system [[Manufaktura|manufaktur]]. Forma ta dotyczyła zazwyczaj biednych [[rzemieślnik]]ów, niezrzeszonych w [[cech]]ach, którzy zazwyczaj nie posiadali własnych narzędzi i surowców, ani środków na ich zakup. Te były im dostarczane przez bogatych [[Kupiec (zawód)|kupców]], którzy następnie odkupowali gotowe produkty po odpowiednio niższej cenie. Pozwalało to ominąć wysokie ceny
Ten sposób znany był w końcowym okresie [[średniowiecze|średniowiecza]] głównie w bogatych miastach [[Historia Włoch|włoskich]] i [[Niderlandy (region historyczny)|niderlandzkich]]. Był też jedną z przyczyn stopniowego upadku i zaniku systemu cechowego. Charakteryzował się jednak stosunkowo niższą jakością, gdyż ubodzy rzemieślnicy nie zdawali egzaminów mistrzowskich, do których obowiązani byli członkowie cechów.
W ograniczonym stopniu system nakładczy funkcjonuje do dziś. [[Międzynarodowa Organizacja Pracy]] określa go w Konwencji nr 177 <ref>[http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO:12100:P12100_INSTRUMENT_ID:312322:NO ''Home Work Convention'' 1996 (No. 177)], [http://www.mop.pl/doc/html/konwencje/k177.html Konwencja Nr 177 dotycząca pracy nakładczej z 20 czerwca 1996 r.]</ref> i Zaleceniu nr 184 <ref>[http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO:12100:P12100_ILO_CODE:R184 ''Home Work Recommendation'' 1996 (No. 184)], [http://www.mop.pl/doc/html/zalecenia/z184.html Zalecenie Nr 184 dotyczące domowej pracy nakładczej z 24 czerwca 1996 r.]</ref> (obu z 1996 r.) jako pracę wykonywaną przez [[pracownik]]a w jego domu lub w wybranych przez niego pomieszczeniach, innych niż miejsce pracy przedsiębiorcy. Bez znaczenia pozostaje, kto dostarcza wykorzystywane wyposażenie, materiały lub inny wkład, dopóki pracownik pozbawionym jest stopnia swobody i niezależności gospodarczej niezbędnej do uznania go za pracownika samodzielnego. Chałupnicy powinni mieć zagwarantowaną [[wolności związkowe|wolność zrzeszania]] i inne prawa przysługujące pracownikom najemnym.
Wg art. 12 dekretu z 11 stycznia 1919 o obowiązkowym ubezpieczeniu na wypadek choroby <ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19190090122 Dz.U. 1919 nr 9 poz. 122]<ref>
chałupnikami ''są wszyscy, wytwarzający u siebie w domu lub innym lokalu pracy wyłącznie lub przeważnie dla jednego lub więcej przedsiębiorców, dla pośrednika, majstra lub kupca, choćby używali własnych surowców i narzędzi pracy i zatrudniali członków rodziny lub obcych pracowników, tych ostatnich jednak nie więcej niż dwóch''. Definicję tę powtarzała ustawa z 19 maja 1920 r. <ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19200440272 Dz.U. 1920 nr 44 poz. 272]</ref> w art. 6 dodając w zakończeniu ''... członków rodziny lub obcych pracowników, jeżeli ta praca stanowi główną podstawę ich utrzymania.''
Za chałupników w rozumieniu art. 3 ustawy z 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym uważane były ''osoby, które zawodowo wyrabiają, przerabiają lub wykańczają własną pracą, chociażby korzystały z pomocy osób innych, przedmioty zamówione przez jednego lub więcej przedsiębiorców (fabrykantów, kupców, majstrów, pośredników i t. p.) zazwyczaj z dostarczanych przez nich materiałów, jeżeli ta praca wykonywana jest zazwyczaj dla przedsiębiorcy i na jego ryzyko i jeżeli osoby te pracują we własnym mieszkaniu lub w jakiemkolwiek innym miejscu, w którym tryb pracy nie jest normowany przez przedsiębiorcę.''<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19330510396 Dz.U. 1933 nr 51 poz. 396], (pisownia uwspółcześniona)</ref>
W [[Polska|Polsce]] osobom wykonującym pracę nakładczą przysługują ograniczone prawa pracownicze, których katalog reguluje [[rozporządzenie]] Rady Ministrów z 1975 r.<ref>Rozporządzenie Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą ([http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19760030019 Dz.U. 1976 nr 3 poz. 19]) z późn. zm.</ref>, wydane na podstawie art. 303 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - [[Kodeks pracy]]<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740240141 Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141]</ref>.
| |||