Wenedowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Swetoniusz (dyskusja | edycje)
→‎Bibliografia: poprawa linków
drobne merytoryczne
Linia 13:
{{legenda|#caab92|grupy trackie}}
{{legenda|#f8fb26|kultura Poieneşti-Lukaševka}}]]
'''Wenedowie''', '''[[Wendowie]]''', '''[[Wenetowie]]''', '''Wenedzi''' – lud zamieszkujący – w okresie rzymskim ([[I]]-[[IV wiek|IV w.]] n.e.) – ziemie nad Bałtykiem. Istnieje szereg hipotez na temat ich przynależności etnicznej. Identyfikowany ze [[Słowianie zachodni|Słowianami]]<ref>[[Tadeusz zachodnimiSulimirski (archeolog)|Tadeusz Sulimirski]], ''Najstarsze dzieje narodu polskiego'', Londyn 1947</ref>, [[Wandalowie|Wandalami]], a także traktowany jako odrębny lud indoeuropejski.
 
W czasach historycznych nazwą Wenedzi (Wenden lub Winden) określali Słowian Germanie. Nazwa ta występuje nawet w znaczeniu prawnym, w pochodzącym z początku XIII wieku ''[[Zwierciadło saskie|Sachsenspiegel]]'', jako odpowiednik wyrazu ''sclavus'' w łacińskiej redakcji tego zbioru<ref>[[Jan Otrębski]], ''Słowianie. Rozwiązanie odwiecznej zagadki ich nazw'', Poznań 1947, s.19</ref>. W [[Język niemiecki|języku niemieckim]] jeszcze w XX wieku terminem Wenden ([[Liczba pojedyncza|l.p.]] Wende) określano Słowian, obecnie [[rzeczownik]] Wenden i [[przymiotnik]] wendisch używa się w stosunku do [[Serbołużyczanie|Serbów łużyckich]] (zamiennie z Sorben, sorbisch),. wW [[Język fiński|języku fińskim]] [[Rosja]] to Venäjä, Venädä, Venät, podobnie w [[Język estoński|estońskim]] Vene, Venemaa, i [[Język karelski|karelskim]] Veneä. Również średniowieczne [[Sagi staroskandynawskie|sagi skandynawskie]] nie nazywają Słowian inaczej niż Vinða, ew. Venða, a ziemię przez nich zamieszkałą Vindlandem<ref>Jakub Morawiec, ''Wolin w średniowiecznej tradycji skandynawskiej'', Kraków 2010, {{ISBN|978-83-60448-04-5}}</ref>.
 
== Przekazy ==
Linia 22:
* [[Pliniusz Starszy]] (''Naturalis Historia'', IV,97): "Niektórzy twierdzą, że ziemie te aż do rzeki Vistla zamieszkane są przez Sarmatów, Wenedów, Scirów, Hirrów." (wiadomość z ok. 5 r. n.e. ?);
 
* [[Klaudiusz Ptolemeusz]] ([[Geografia (Ptolemeusz)|Geografia]], III.5.1): "Sarmacja europejska ograniczona jest od północy Oceanem Sarmackim wzdłuż zatoki Wenedyjskiej (Sinus Venedicus)"; (ibidem, III.5.5):"Góry Wenedyjskie (Οὐενεδικὰ ὄρη<ref>''Geografia'' Ptolemeusza w oryginale: [http://web.archive.org/liveweb/http://toxolyros.gr/?option=com_content&task=view&id=14784 Γεωγραφική υφήγησις Γ έργο του.. Πτολεμαίου με θέμα.. Γεωγραφικό], {{lang|el}}</ref>/Venedici Montes)"; (ibid., III.5.7-10): "zamieszkują Sarmację ogromne ludy: Wenedowie wzdłuż Zatoki Wenetyjskiej (Οὐενεδικὸν κόλπον) (...) Z mniejszych zaś ludów siedzą w Sarmacji Gytonowie koło rzeki Wistula, poniżej Wenedów (...) Bardziej ku wschodowi od wymienionych siedzą poniżej Wenedów: Galindowie, Sudinowie i Stawanowie aż do Alanów." Zatokę Wenedzką o której wspomina Ptolemeusz prawdopodobnie należy utożsamiać z [[Zatoka Gdańska|Zatoką Gdańską]]<ref>[[Tadeusz Sulimirski (archeolog)|Tadeusz Sulimirski]], ''Najstarsze dzieje narodu polskiego'', Londyn 1947, str. 34</ref>.
 
* [[Publiusz Korneliusz Tacyt|Tacyt]] ([[Germania (Tacyt)|''Germania'']], 46): "Wenetowie przejęli wiele z obyczajów Sarmatów. Przebiegają bowiem w celach łupieskich wszystkie lasy i góry znajdujące się między Peucynami a Fennami. Jednak powinni być raczej zaliczani do Germanów, ponieważ budują domy, noszą tarcze i lubią szybkie, piesze marsze. Odróżnia ich to od Sarmatów żyjących na wozie i na koniu".