Antoni Jeziorański: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
int.
m linki zewnętrzne, WP:SK+ToS+Bn
Linia 1:
{{Żołnierz infobox
|imię i nazwisko = Antoni Jeziorański
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|grafika = Antoni Jeziorański.PNG
|opis grafiki =
|stopień grafika =
|stopień = [[generał]]
|data urodzenia = [[13 czerwca]] [[1821]]
Linia 13:
|data śmierci = [[16 lutego]] [[1882]]
|miejsce śmierci = [[Lwów]]
|lata służby =
|siły zbrojne =
|jednostki =
|stanowiska = instruktor [[Gwardia Narodowa (Galicja)|Gwardii Narodowej]] (1848), <br />Pułkownik – naczelnik wojenny [[Województwo rawskie|województwa rawskiego]](14 stycznia 1863)<br />generał – naczelnik wojenny województwa lubelskiego (1863–1864).
|wojny i bitwy = [[Wiosna Ludów na ziemiach polskich|Wiosna ludów 1848]], <br /> [[powstanie węgierskie 1848]] – [[Bitwa pod Temeszwarem]] <br /> [[wojna krymska]] (1854–1855), <br />[[Powstanie styczniowe]] – [[bitwa pod Pieskową Skałą]], [[Bitwa pod Kobylanką]], [[Bitwa pod Hutą Krzeszowską]].
|późniejsza praca =
|odznaczenia =
|commons =
}}
'''Antoni Jeziorański''', ps. ''Antoni„Antoni Jovanovic''Jovanovic” (ur. [[13 czerwca]] [[1821]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[16 lutego]] [[1882]] we [[Lwów|Lwowie]]) – [[Generałowie Wojska Polskiego|generał polski]] [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Jezioranski-Antoni;3917841.html | tytuł = Jeziorański Antoni | praca = Encyklopedia | opublikowany = PWN | data dostępu = 2016-08-09}}</ref>.
 
Pochodził z żydowskiej rodziny [[frankiści|frankistów]]<ref group=uwaga>Istnienie wielu rodzin neofickich Jeziorańskich z Jezierzan, Buska i Kamieńca Podolskiego, oraz ich nieuporządkowana genealogia bywa często przyczyną nieporozumień. Antoni był wnukiem Dominika i prawnukiem Józefa Jeziorańskiego, którzy ochrzcili się w 1759 we Lwowie.</ref>. Był synem Franciszka Ksawerego Jeziorańskiego (1783–1856) i Marianny Zagrodzkiej (1802–1867), oraz bratem stryjecznym [[Jan Jeziorański|Jana]].
 
W maju 1848, na wieść o [[Wiosna Ludów na ziemiach polskich|Wiośnie Ludów]] przedostał się do [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]]. W październiku został instruktorem [[Gwardia Narodowa (Galicja)|Gwardii Narodowej]] w [[Krosno|Krośnie]]. Zagrożony aresztowaniem przedostał się na [[Węgry]], gdzie wstąpił do pułku jazdy Legionu Polskiego gen. [[Józef Wysocki (generał)|J. Wysockiego]]<ref name=Kosk207>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, 1998, s. 207.</ref>. W czasie [[powstanie węgierskie 1848|powstania węgierskiego]] wziął udział w kampanii na [[Słowacja|Słowacji]]. W czasie trwania powstania awansował na podoficera, a później na podporucznika<ref>{{Cytuj|autor=Antoni Jeziorański|tytuł=Pamiętniki jenerała Antoniego Jeziorańskiego. : odOd roku 1848 do roku 1863|data=1880|miejsce=Lwów|s=48|url=http://pbc.gda.pl/dlibra/doccontent?id=19869}}</ref>. Po [[Bitwa pod Temeszwarem|bitwie pod Temeszwarem]] wraz z resztkami oddziału J. Wysockiego uszedł do [[Turcja|Turcji]]. Rozpoczął służbę w oddziałach polskich{{r|Kosk207}}, w wojsku tureckim. Objął stanowisko konserwatora i renowatora twierdzy w [[Belgrad]]zie. Wziął udział w [[wojna krymska|wojnie krymskiej 1854–1855]], służąc w oddziale [[Władysław Zamoyski (generał)|Władysława Zamoyskiego]]. W 1859(1861?){{r|Kosk207}}, przyjechał do Warszawy, gdzie włączył się w nurt konspiracji niepodległościowej. Został przez [[Rosja]]n aresztowany. Uwolniony za poręczeniem, został ponownie zatrzymany w 1862 i osadzony w [[X Pawilon Cytadeli Warszawskiej|X Pawilonie]] [[Cytadela Warszawska|Cytadeli Warszawskiej]].
 
Jeden z czołowych dowódców powstania styczniowego 1863. [[14 stycznia]] 1863, w stopniu pułkownika{{r|Kosk207}}, mianowany naczelnikiem wojennym powiatu rawskiego<ref>{{Cytuj stronę | url = http:http://muzeum-niepodleglosci.pl/xpawilon/antoni-jezioranski/ | tytuł = Jeziorański Antoni | praca = Muzeum Niepodłegłości w Warszawie = | data dostępu = 2017-04-15}}</ref>.
W lasach w okolicach [[Jeruzal (województwo łódzkie)|Jeruzala]], przeprowadził koncentrację swojego oddziału w sile 400 ludzi. [[4 lutego]] wykonał udane uderzenie na [[Rawa Mazowiecka|Rawę Mazowiecką]], zdobywając rosyjskie koszary, pozyskując broń i biorąc jeńców. [[22 lutego]] otrzymał rozkaz podporządkowania się gen. [[Marian Langiewicz|Marianowi Langiewiczowi]]. Po drodze włączał do swojego oddziału mniejsze partie powstańcze i staczał potyczki z wojskami rosyjskimi. Mianowany przez Langiewicza generałem{{r|Kosk207}}. Brał udział w [[bitwa pod Pieskową Skałą|bitwie pod Pieskową Skałą]] i [[bitwa pod Skałą (1863)|bitwie pod Skałą]].
Jako przeciwnik dyktatury Langiewicza, poróżniony ze swoim dowódcą, przeszedł granicę austriacką. W marcu mianowany naczelnikiem wojennym województwa lubelskiego. W kwietniu na czele oddziału liczącego 800 osób wkroczył do [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]]. [[1 maja]] pobił Rosjan w kilkudniowej [[Bitwa pod Kobylanką|bitwie pod Kobylanką]]<ref>Emil Noiński. Dwie bitwy pod Kobylanką. „Mówią Wieki”. 1/13 (636). s. 51–53. {{ISSN|1230-4018}}</ref>. Poniósł porażkę pod [[Bitwa pod Hutą Krzeszowską|Huta Krzeszowską]]<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, 1998, s. 256.</ref>. Zgrupowanie jego zostało osłabione wysokimi stratami. Pomawiany o niewłaściwa postawę, oczyścił się z zarzutów. W dalszych walkach wykazał talent i opanowanie. Wobec beznadziejności dalszej walki złożył broń w 1864 w zaborze austriackim{{r|Kosk207}}, po czym udał się do Galicji, gdzie ukrywał się w domu hr. Konarskiej w [[Chrewt|Chrewcie]]. Aresztowany przez policję austriacką, więziony w Kufsteinie i Meranie{{r|Kosk207}}. Zwolniony z więzienia w czerwcu 1865, wyjechał do [[Paryż]]a. W 1873 (1870?){{r|Kosk207}}, osiadł we [[Lwów|Lwowie]]. Pracował w Wydziale Krajowym{{r|Kosk207}},
 
Z małżeństwa z Natalią z Horbowskich zawartego w 1860 r. miał córkę Marię.
 
Pochowany na [[Cmentarz Łyczakowski we Lwowie|cmentarzu Łyczakowskim]]. Pozostawił "Pamiętniki"„Pamiętniki”{{r|Kosk207}}.
 
== Zobacz też ==
* [[Oddział Antoniego Jeziorańskiego]]
* [[W krwawym polu|''Pieśń z obozu Jeziorańskiego'']]
 
{{Uwagi}}
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Mieses Mateusz, Z rodu żydowskiego. Zasłużone rodziny polskie krwi niegdyś żydowskiej, Warszawa 1991, s. 115 i 116
* Jeske-Choiński Teodor, Neofici polscy. Materyały historyczne, Warszawa 1904, s. 80–81
* Metryka chrztu nr 242/1828 z parafii Św. Aleksandra w Warszawie
* Henryk P. Kosk, Generalicja polska t. 1, Oficyna Wydawnicza Ajaks Pruszków 1998.