Kaligrafia arabska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nous (dyskusja | edycje)
m minus kategoria nadrzędna
Nous (dyskusja | edycje)
m poprawa linków
Linia 4:
'''Kaligrafia arabska''' ([[język arabski|arab.]] خط عربي - ''chatt 'arabi'') – [[kaligrafia|zdobnictwo]] oparte na [[alfabet arabski|piśmie arabskim]], jedna z ważniejszych gałęzi [[Sztuka|sztuk pięknych]] w świecie muzułmańskim.
 
W [[X wiek]]u [[wezyr]] [[Abbasydzi|abbasydzki]] [[Ibn Mukla]] ([[886]]-[[940]]) opracował proporcje pisma arabskiego kancelaryjnego [[naschi]], z którego rozwinęły się liczne odmiany pisma o okrągłych kształtach. Do rozwoju pism opierających się na ''naschi'' przyczynił się [[Jakut al-Mustasimi]] ([[1221]]-[[1298]]), sekretarz [[kalif]]a abbasydzkiego. Drugą odmianą pisma arabskiego było pismo monumentalne [[maszk]], które przekształciło się w [[VIII wiek]]u za sprawą kaligrafów z [[al-Kufa|Kufy]] w odmianę o kwadratowym zarysie ([[pismo kufickie]], ''dukt kufi''). Zgodnie z tradycją rezerwowano je dla celów religijnych, chociaż od [[XII wiek]]u w Koranie pojawiały się także inne rodzaje pisma. Pismo kufickie z czasem zaczęło się pojawiać jako ornament w architekturze (do [[XIV wiek]]u) oraz na naczyniach i tkaninach. Około [[X wiek]]u wykształciło się tak zwane ''kwieciste kufi'', w którym puste przestrzenie między prostymi liniami liter wypełniano motywem liściastym. Od [[XI wiek]]u upowszechniło się ''kufi splecione'', w którym litery splatały się ze sobą. W [[XIII wiek]]u pojawiło się tzw. ''kufi mówiące'' – z motywami ludzkich i smoczych głów na zakończeniach liter. Dzieła naukowe i literackie oprócz kaligrafii zdobiły [[Miniatura (malarstwo)|miniatury]], często napis także napis stanowił ilustrację dzięki odpowiedniemu ułożeniu wersów i liter.
 
Wynalazkiem osmańskich kaligrafów była także [[tugra]] (emblemat władcy), która pojawiała się na [[firman]]ach, monetach, [[jarłyk]]ach, pomnikach itp. Na tugrę składało się imię [[sułtan]]a, imię jego ojca, tytuł [[chan (władca)|chana]] oraz formuła ''al-muzzafar da'im'' ([[język arabski|arab.]]: ''zawsze zwycięski'').