Stanisław Radkiewicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Życiorys: drobne merytoryczne
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m zamieniam magiczny ISBN na szablon
Linia 29:
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] przez tydzień służył w Robotniczym Batalionie Obrony Warszawy, następnie samowolnie opuścił jednostkę i przedostał się na tereny zajęte przez Armię Czerwoną. Jako obywatel sowiecki i członek [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)]] pracował jako powiatowy inspektor szkolny w Kosowie Poleskim. Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku III Rzeszy na ZSRR]] (22 czerwca 1941) wstąpił do [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] jako oficer, szybko jednak został zdemobilizowany, a następnie podjął pracę w [[kołchoz]]ie Worowieszcz, służył także w batalionach pracy – pomocniczych jednostkach wojskowych, członek ZG ZPP, służył w 2 Dywizji Wojska Polskiego. Od października 1943 w miejscowości Biełoomut w [[Obwód moskiewski|obwodzie moskiewskim]], niedaleko [[Moskwa|Moskwy]] nadzorował [[formowanie jednostki]] [[Polski Samodzielny Batalion Specjalny|Polskiego Samodzielnego Batalionu Szturmowego]]<ref>[[Ryszard Terlecki]], ''Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990'', Kraków 2007, s. 10.</ref>. Po powołaniu [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego]] stanął na czele wchodzącego w jego struktury [[Resort Bezpieczeństwa Publicznego|Resortu Bezpieczeństwa Publicznego]], piastował to stanowisko od 22 lipca do 31 grudnia 1944. Najważniejsze stanowiska w kierowanym przez niego resorcie objęli [[funkcjonariusz publiczny|funkcjonariusze]] [[NKWD]] i absolwenci kursów w Kujbyszewie oraz członkowie [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] i [[Gwardia Ludowa|GL]]-[[Armia Ludowa|AL]] z okresu okupacji niemieckiej. Po przekształceniu PKWN w [[Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej|Rząd Tymczasowy]], a RBP w [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego]], został awansowany do stopnia generała brygady, następnie gen. dywizji i został ministrem BP. Jego zastępcami byli również obywatele sowieccy i członkowie WKP(b): [[Mieczysław Mietkowski]] i [[Roman Romkowski]], którzy odgrywali w MBP kluczową rolę, kierując jego najważniejszymi pracami.
 
''[[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|Bezpieka]]'' pod kierownictwem Radkiewicza rozwijała się bardzo szybko, stanowiąc główne narzędzie terroru, zastraszania społeczeństwa oraz zwalczania szpiegostwa i prowadzenia [[wywiad (instytucja)|wywiadu]]. W kwietniu 1945 było już 12 tys. funkcjonariuszy bezpieczeństwa, a w grudniu 1945 – 24 tys. Apogeum rozwoju [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|Ministerstwa BP]] miało miejsce w roku 1953, gdy liczebność funkcjonariuszy bezpieczeństwa przekroczyła 33 tys. W ramach MBP istniały będące [[służby specjalne|służbą specjalną]] Departamenty MBP i sieć [[Urząd Bezpieczeństwa|Urzędów Bezpieczeństwa]] do szczebla [[powiat]]u, oraz podporządkowane MBP: [[Milicja Obywatelska]] (w grudniu 1945 – 70 tys. w 1953 - 47,5 tys.), [[Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej]] (125 tys.), [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego]] (41 tys.), [[Wojska Ochrony Pogranicza]] (32 tys.), [[Straż Więzienna]] (10 tys.), [[straż pożarna]] i inne jednostki organizacyjne i służby<ref>[[Henryk Dominiczak]], ''Organy bezpieczeństwa PRL 1944–1990'', Warszawa 1997, [[Bellona (wydawnictwo)|Wydawnictwo Bellona]], {{ISBN |8311087431}} s.27.</ref><ref>[[Krzysztof Szwagrzyk]] (red.) ''Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza'', tom I, 1944-1956 = [[Instytut Pamięci Narodowej]], Warszawa 2005, {{ISBN |83-89078-94-5}} , s. 20. [http://arch.ipn.gov.pl/ftp/pdf/Aparat_kadra_kier_tom%20I.pdf wersja elektroniczna]</ref>. MBP zajmowało się m.in. zwalczaniem niepodległościowych organizacji konspiracyjnych, Kościoła katolickiego (i innych wyznań religijnych), legalnej opozycji politycznej (m.in. [[Polskie Stronnictwo Ludowe (1945–1949)|PSL]] i [[Stronnictwo Pracy|SP]]) i kontrolą wszystkich organizacji społecznych i gospodarczych. Szczególną rolę pełnili doradcy sowieccy z [[NKWD]], którzy sprawowali nieformalny nadzór nad funkcjonowaniem całego resortu.
 
Od grudnia 1945 do 1948 był członkiem [[Biuro polityczne|Biura Politycznego]] Komitetu Centralnego [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]] (BP KC PPR), a od grudnia 1948 był członkiem [[Biuro Polityczne Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|BP KC Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej]]. Od 24 lutego 1949 był członkiem [[Komisja Bezpieczeństwa KC PZPR|Komisji Bezpieczeństwa KC PZPR]], nadzorującej instytucje [[Bezpieczeństwo narodowe|bezpieczeństwa państwa]] prowadzące represje czasów [[Bolesław Bierut|Bolesława Bieruta]] ([[stalinizm]]) w [[Polska|Polsce]].