Traktat w Verdun: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 7:
'''Traktat w Verdun'''<ref group="uwaga">Czyt. ''werdę''.</ref> – traktat zawarty w [[843]] roku w [[Verdun (Moza)|Verdun]], który trwale podzielił państwo [[Karol Wielki|Karola Wielkiego]] między synów [[Ludwik I Pobożny|Ludwika I Pobożnego]] (syna Karola Wielkiego): [[Lotar I|Lotara]], [[Karol II Łysy|Karola Łysego]] i [[Ludwik II Niemiecki|Ludwika Niemieckiego]]. Podział ten położył podwaliny pod powstanie w przyszłości [[Francja|Francji]] i [[Niemcy|Niemiec]].
=== Tło ===
Stworzone przez Karola Wielkiego państwo, podobnie zresztą jak wcześniej monarchia [[Chlodwig I|Chlodwiga]], nie przetrwało próby czasu. Stworzone za pomocą oręża nie miało – poza osobą władcy i religią chrześcijańską – żadnej wspólnej więzi. Utrzymywało się po śmierci Karola w 814 roku jeszcze prawie 30 lat pod rządami najmłodszego syna Karola, Ludwika Pobożnego, który objął tron w [[814]] roku, zachowując tytuł [[cesarz|cesarski]]. Jednak Ludwik nie dorównywał ojcu zdolnościami i nie radził sobie ze wzrostem nastrojów [[separatyzm|separatystycznych]] oraz buntami. Sytuację komplikowały dodatkowo najazdy [[Wikingowie|wikingów]], [[Arabowie|Arabów]] oraz [[Węgrzy|Węgrów]].
Do podziału państwa doszło już pod koniec panowania Karola Wielkiego, gdy w 813 r. jego wnuk Bernard objął rządy nad Królestwem Italii. W 817 r. Bernard podniósł nieudany bunt przeciw stryjowi Ludwikowi I Pobożnemu. Po jego stłumieniu Ludwik wydzielił dzielnice swoim pozostałym synom: [[Pepin I Akwitański|Pepin I]] otrzymał Akwitanię, a Ludwik – Bawarię (817–843), zaś Lotar został wyniesiony do rangi współcesarza i otrzymał odebraną Bernardowi Italię. W kolejnych latach Ludwik I toczył spory z kolejnymi synami, w efekcie czego był zmuszony powiększać dzielnice Pepina i Ludwika Bawarskiego, zaś w 833 r. został przejściowo pozbawiony tronu. Po powrocie na tron Ludwik I wydzielił dzielnicę ostatniemu z synów, Karolowi Łysemu<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Michał Kozłowski|tytuł=Traktat w Verdun 843, czyli podział władztwa Karola Wielkiego - Histmag.org|data=2013-08-17|data dostępu=2017-04-22|s=1|url=https://histmag.org/Traktat-w-Verdun-843-czyli-podzial-wladztwa-Karola-Wielkiego-8308}}</ref>.
Po śmierci Ludwika, która nastąpiła w [[840]] roku, Lotar postanowił przejąć tereny nad Renem. Występując przeciwko Karolowi Łysemu i Ludwikowi Bawarskiemu, którzy zawarli sojusz, Lotar zawarł z kolei sojusz z [[Pepin II Akwitański|Pepinem II]] (synem Pepina I). Kulminacyjnym punktem konfliktu była stoczona 25 czerwca 841 roku [[bitwa pod Fontenoy-en-Puisaye]], po której zwycięscy Karol i Ludwik złożyli [[Przysięga strasburska|przysięgę strasburską]]<ref name=":0" />, po czym wspólnie opanowali stołeczny Akwizgran i wyznaczyli komisję mającą dokonać podziału ziem imperium. Zmuszony do porozumienia Lotar zgodził się na podział państwa, a negocjacje dotyczące granic trwały ponad rok<ref name=":1" />.
=== Warunki traktatu === Zgodnie z założeniami porozumienia Pepin II, Lotar i Ludwik mieli zachować swoje dotychczasowe ziemie w odpowiednio Akwitanii, Italii oraz Bawarii, a Lotar dodatkowo miał zatrzymać tytuł cesarski<ref name=":1">{{Cytuj|autor=Michał Kozłowski|tytuł=Traktat w Verdun 843, czyli podział władztwa Karola Wielkiego - Histmag.org|data=2013-08-17|data dostępu=2017-04-23|s=2|url=https://histmag.org/Traktat-w-Verdun-843-czyli-podzial-wladztwa-Karola-Wielkiego-8308/2}}</ref>. Równocześnie pozostałe ziemie podzielono następująco<ref name=":1" />:
Linia 19 ⟶ 23:
Zgodnie z koncepcją ''fraternitatis'' władcy frankijscy mieli współdziałać i koordynować politykę podczas zjazdów. Pierwszy zjazd zorganizowano w 844 roku w Thoinville, a następnie w 847 i 851 roku w Meersen.
=== Następstwa ===
Podział przeprowadzony w Verdun okazał się trwały w tym sensie, że nie doszło już do ponownego trwałego zjednoczenia całej monarchii frankijskiej. Jednocześnie jednak wytyczone wówczas granice często się zmieniały, m.in. już w 848 roku<ref name=":1" />. Karol Łysy zajął Akwitanię i usunął z niej Pepina II<ref>{{Cytuj|autor=Michał Kozłowski|tytuł=Traktat w Verdun 843, czyli podział władztwa Karola Wielkiego - Histmag.org|data=2013-08-17|data dostępu=2017-04-23|s=3|url=https://histmag.org/Traktat-w-Verdun-843-czyli-podzial-wladztwa-Karola-Wielkiego-8308/3}}</ref>, zaś po śmierci Lotara w 855 r. jego kraj został na mocy testamentu tego władcy podzielony między jego synów. Italię oraz tytuł cesarza otrzymał [[Ludwik II (cesarz)|Ludwik II]], [[Prowansja|Prowansję]] i Dolną Burgundię [[Karol z Prowansji|Karol]], Górną Burgundię i [[Austrazja|Austrazję]] odziedziczył [[Lotar II]], od którego imienia ten region zaczęto nazywać Lotaryngią<ref name=":2">{{Cytuj|autor=Michał Kozłowski|tytuł=Traktat w Verdun 843, czyli podział władztwa Karola Wielkiego - Histmag.org|data=2013-08-17|data dostępu=2017-04-23|s=4|url=https://histmag.org/Traktat-w-Verdun-843-czyli-podzial-wladztwa-Karola-Wielkiego-8308/4}}</ref>.
| |||