Kaukaz (łańcuch górski): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 85.14.69.190 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 178.235.41.33.
Wojtek 1956 (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 27:
 
== Geologia ==
Kaukaz jest fałdowym górotworem [[Alpy|alpejskim]] o skomplikowanej budowie geologicznej, utworzonymznajduje wskuteksię kolizjina granicy [[płyta anatolijska|płyty anatolijskiej]] z [[Płytapłyta eurazjatycka|płytą eurazjatycką]]. Procesy tektoniczne związane z tą kolizją ciągle trwają, o czym świadczą liczne [[trzęsienie ziemi|trzęsienia ziemi]].
 
Część środkową tworzą krystaliczne skały prekambryjskie i [[Paleozoikpaleozoik|paleozoiczne]] (głównie osadowe), pozostały obszar zbudowany jest z [[Mezozoikmezozoik|mezozoicznych]] [[Łupekłupek|łupków]], [[piaskowiec|piaskowców]], [[wapień|wapieni]] i [[skały wylewne|skał wulkanicznych]]. Najwyższe szczyty są stożkami wygasłych [[wulkan]]ów (Elbrus i Kazbek). Występują tu częste trzęsienia ziemi.
 
Na Kaukazie wyróżnia się kilka jednostek tektonicznych (kolejność z północy na południe): [[zapadlisko przedkaukaskie]], [[Wielki Kaukaz]], [[zapadlisko riońsko-kurskie]] i [[Mały Kaukaz]].
 
== Jednostki geograficzne ==
Kaukaz tworzy zwarty, wysokogórski łańcuch z poprzecznymi grzbietami, pomiędzy którymi leżą liczne [[Dolinadolina|doliny]] i [[Kotlinakotlina|kotliny]]. Ku północy rozciąga się tzw. [[Przedkaukazie]], którego zachodnia część to [[Nizina Kubańska]], środkowa część to [[Wyżyna Stawropolska]] i [[Równina Groznieńska]], zachodnia część to południowy fragment [[Nizina Nadkaspijska|Niziny Nadkaspijskiej]]. Zbocza południowe Kaukazu opadają stromo, na zachodzie – do [[Nizina Kolchidzka|Niziny Kolchidzkiej]] i wybrzeży Morza Czarnego, w środkowej części – do szeregu wyżyn i kotlin, na wschodzie – do [[Nizina Kurańska|Niziny Kurańskiej]], od południa ograniczone [[Mały Kaukaz|Małym Kaukazem]].
 
Na Kaukazie panuje [[klimat wysokogórski]] o wyraźnie zaznaczonej piętrowości. Stanowi wyraźną granicę klimatyczną: na zboczach północnych panuje [[Klimat umiarkowany|klimat umiarkowany ciepły]] (o cechach kontynentalnych), a na zboczach południowych panuje [[klimat podzwrotnikowy]] (o cechach śródziemnomorskich). Ilość opadów maleje ku wchodowi, od 3000 mm do 300-3500 mm rocznie. Powyżej wysokości 2900 do 3500 m n.p.m. występują wieczne [[śnieg]]i i [[lodowiec|lodowce]] o powierzchni około 2 tys. km². Liczba lodowców wyraźnie maleje w kierunku wschodnim ze względu na mniejszą sumę opadów rocznych.
 
Znajduje się tu ponad 2.000 [[lodowiec górski|lodowców]].
 
Sieć rzeczna jest tu gęsta, wykorzystywana do celów energetycznych oraz do nawadniania. Głównymi rzekami są: [[Kura (rzeka)|Kura]], Suła, [[Terek]] i [[Kuma]] (zlewisko Morza Kaspijskiego), [[Rioni]] (uchodzi do Morza Czarnego) i [[Kubań]] (uchodzi do [[Morze Azowskie|Morza Azowskiego]]). Liczne źródła mineralne.