Synchronizator karabinu maszynowego: Różnice pomiędzy wersjami

'''Synchronizator karabinu maszynowego''' —– urządzenie mechaniczne, część lotniczego [[karabin maszynowy|karabinu maszynowego]] strzelającego przez [[śmigło]], którego zadaniem jest odpalanie nabojów tylko w takich momentach, gdy łopaty śmigła znajdują się poza torem lotu pocisku, co zapobiega odstrzeleniu własnego śmigła przez pilota. Synchronizatory karabinów maszynowych wprowadzone po raz pierwszy podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] były znaczącym osiągnięciem technicznym w historii walk powietrznych i pozostały w użyciu aż do [[wojna wWojna Koreikoreańska|wojny koreańskiej]], kiedy to do powszechnego użycia weszły pozbawione śmigieł [[samolot odrzutowy|samoloty odrzutowe]]. Podobnym w działaniu urządzeniem był '''przerywacz''', który blokował oddanie strzału w tych momentach, gdy śmigło znajdowało się na linii strzału.

Pierwsze próby skonstruowania [[zsynchronizowany karabin maszynowy|zsynchronizowanego karabinu maszynowego]] podjęto w [[Niemcy|Niemczech]] i [[Francja|Francji]] przed I wojną światową na potrzeby armii, która wyraziła chęć posiadania uzbrojonych samolotów, głównie dla celów rozpoznawczych. [[Szwajcaria|Szwajcarski]] inżynier Franz Schneider, pracujący dla wytwórni [[Luft-Verkehrs-Gesellschaft|LVG]] zaprojektował i opatentował pierwszy synchronizator w [[1913]] roku. Francuski konstruktor lotniczy Raymond Saulnier zbudował i opatentował podobne urządzenia w kwietniu [[1914]], testując je na wypożyczonym od armii karabinie maszynowym. Żadne z powyższych rozwiązań nie zostało jednak dopracowane w tym czasie na tyle, aby nadawało się do wdrożenia w samolotach myśliwskich, a głównym problemem była słaba jakość amunicji, która odpalała z różnym opóźnieniem, co powodowało niekontrolowane strzały i trafianie w łopaty śmigła (ponadto, Saulnier testował swoje rozwiązanie z nienadającym się dobrze do synchronizacji karabinem maszynowym [[Karabin maszynowy Hotchkiss Mle 1909|Hotchkiss]])<ref name=vick>Harry Woodman, ''Vickers guns'', Windsock Mini Datafile nr 6, Berkhamsted: Albatros Publications, 1996, {{ISBN|0-948414-84-7}}.</ref>.

Postarano się rozwiązać ten problem przez opancerzenie narażonych na trafienie części łopat śmigieł blachą stalową. W grudniu [[1914]] francuski [[as myśliwski]] [[Roland Garros]] zwrócił się do Saulniera o zainstalowanie jego synchronizatora wraz z opancerzonym śmigłem do własnej maszyny, co ten uczynił dopiero w marcu [[1915]] roku w maszynie [[Morane-Saulnier L]] uzbrojonej w karabin maszynowy Hotchkiss kalibru 8 mm (.303 [[cal]]a). Dodatkowo mechanik Garrosa zainstalował do łopat śmigła stalowe kliny, które znacząco ograniczyły niebezpieczeństwo trafienia [[rykoszet]]em, ale pogorszyły też parametry śmigła. [[18 kwietnia]] [[1915]] Roland Garros zestrzelił trzy niemieckie samoloty, a sam został zmuszony do awaryjnego lądowania na terytorium wroga. Zanim zdążył spalić samolot został schwytany, a zarówno karabin, jak i śmigło z jego maszyny zostało wysłane do zbadania przez ''Inspektion der Fliegertruppen'' (''Idflieg'') w [[Döberitz]] pod [[Berlin]]em.

[[Plik:MG 08-15 Flugzeugversion.JPG|thumb|Niemiecki karabin maszynowy [[karabin maszynowy MG08|lMG08]] z I wojny św. z późnym synchronizatorem Fokkera (''Zentralsteurung'')]]

# Odbezpieczyć broń poprzez wyciągnięcie bezpiecznika (zielona linka), co powoduje upuszczenie na krzywkę zainstalowaną na wale śmigła trzpienia wodzącego (czerwony element)

Pierwszym brytyjskim samolotem wyposażonym w synchronizator konstrukcji George'aGeorge’a Challengera (bazującym na koncepcji Saulniera, lecz z bardziej niezawodnym karabinem maszynowym Vickers) był [[Bristol Scout]] wysłany na front w marcu 1916<ref name=vick />. W kwietniu 1916 roku wszedł z kolei do służby [[Sopwith 1½ Strutter]] z synchronizatorem karabinów pomysłu Rossa. Francuzi wprowadzili w maju 1916 własne synchronizatory systemu Alkan-Hamy, będącego kopią rozwiązania Fokkera, a później synchronizatory systemu Marca Birkigta z zakładów Hispano-Suiza<ref name=vick />. Wkrótce, samoloty brytyjskie zostały wyposażone w synchronizatory ulepszonej konstrukcji [[Rumunia|rumuńskiego]] konstruktora George'aGeorge’a Constantinesco nazywane od jego nazwiska '''CC''', które również były napędzane krzywką, ale przeniesienie impulsu na spust odbywało się hydraulicznie. Synchronizator Constantinesco był używany w samolotach [[Royal Air Force|RAFu]] do wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], a [[Gloster Gladiator]] był ostatnią wyposażoną w niego maszyną. Podczas I wojny własne synchronizatory, systemu Ławrowa i Dybowskiego, opracowali też Rosjanie<ref name=vick />.

Główną niedogodnością użycia synchronizatorów była mała szybkostrzelność wyposażonych w nie karabinów. Pilot namierzający cel widzi go w celowniku tylko przez krótka chwilę, więc wystrzelenie dużej liczby pocisków w krótkim czasie ma wymierny skutek w postaci większego prawdopodobieństwa trafienia. Najlepszym rozwiązaniem tego problemu było zwiększenie liczby karabinów. Ostatni z serii jednopłatowych samolotów Fokkera (Fokker Eindecker), model [[Fokker E.IV|E.IV]] jako pierwszy został wyposażony w dwa karabiny maszynowe [[Karabin maszynowy MG08|Spandau]] i od II połowy 1916 roku dwa karabiny były standardowym wyposażeniem myśliwców niemieckich, zwłaszcza wytwórni [[Albatros Flugzeugwerke]] poczynając od wersji [[Albatros D.I|D.I]] (myśliwce Albatrosa miały jednak własny model synchronizatora Hedtke, a w D.V -– Semmler)<ref>Harry Woodman, Spandau guns, seria Windsock Mini Datafile nr 10, Berkhamsted: Albatros Publications, 1997, s. 7-8.</ref>. Fokker eksperymentował z trzema karabinami zainstalowanymi w Fokkerze E.IV, jednak dodatkowa masa uzbrojenia i amunicji powodowała, że samolot miał bardzo złe parametry lotne. Pierwszymi myśliwcami aliantów wyposażonymi w dwa zsynchronizowane karabiny były [[Sopwith Camel]] i [[SPAD S.XIII|SPAD S.XIII]].

== Rozwój synchronizatorów po I wojnie światowej ==

* Harry Woodman —– ''CC Gun Synchronisation Gear'' Aeroplane Monthly, wrzesień [[2005]]

* Phillip Jarrett —– ''The Fokker Eindeckers'' Aeroplane Monthly, grudzień [[2004]]

* ''The Electro-Hydraulic Turret'', The Aeroplane No: 1654, luty [[1943]]