Reinhard Heydrich: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawiam przekierowania
→‎Następstwa zamachu: int., drobne redakcyjne
Linia 185:
 
==== Następstwa zamachu ====
Na terenie Protektoratu Czech i Moraw wprowadzono stan wojenny, obowiązki protektora przejął [[Kurt Daluege]]{{odn|Gerwarth|2013|s=37}}. Władze III Rzeszy wymusiły na czeskim rządzie w Protektoracie, aby potępiły zamach i zorganizowały liczne wiece poparcia dla okupacji nazistów{{odn|Dederichs|2008|s=141}}. Hitler w ramach odwetu zażądał natychmiastowego rozstrzelania 10 tysięcy Czechów, Himmler jednak przekonał Führera III Rzeszy, aby liczbę tę obniżyć do stu{{odn|Dederichs|2008|s=141–142}}{{odn|Gerwarth|2013|s=36–37}}. Jednym z pierwszych rozstrzelanych był aresztowany wcześniej Alois Eliáš{{odn|Dederichs|2008|s=142}}. Do końca czerwca 1942 roku aresztowano 1000 osób{{odn|Dederichs|2008|s=142}}. Po fałszywej informacji, że zamachowcy ukrywają się w [[Lidice|Lidicach]], wymordowano rodziny dwóch czeskich oficerów byłej armii czeskiej{{odn|Dederichs|2008|s=142}}. Wkrótce, za radą szefa praskiej Policji Bezpieczeństwa [[Horst Böhme|Horsta Böhmego]], Hitler nakazał zrównanie Lidic z ziemią{{odn|Dederichs|2008|s=142}}. Rozstrzelano niemal 200 mężczyzn, 198 kobiet wywieziono do obozu koncentracyjnego Ravensbrück, kilkoro dzieci uznano za podatne na zniemczenie, a resztę wymordowano{{odn|Dederichs|2008|s=142}}{{odn|Gerwarth|2013|s=438}}{{odn|Davies|2008|s=401}}. Ponadto, w miejscowości [[Ležáky]] rozstrzelano 33 osoby z powodu ukrywającego się tam czeskiego radiotelegrafisty i dwóch kryjówek dla czeskich spadochroniarzy{{odn|Gerwarth|2013|s=443}}{{odn|Deschner|2000|s=296}}.
 
[[Plik:Heydrichmarke.jpg|thumb|240px|Znaczek pocztowy z [[maska pośmiertna|maską pośmiertną]] Heydricha, wydany w pierwszą rocznicę jego śmierci]]
Zamachowcy ukryli się w [[Sobór Świętych Cyryla i Metodego w Pradze|soborze Świętych Cyryla i Metodego]], katedrze [[Kościół Prawosławny Czech i Słowacji|Kościoła Prawosławnego Czechosłowacji]]{{odn|Dederichs|2008|s=144}}. Proboszcz parafii, Vladimír Petřek, dostarczał im jedzenie i gazety{{odn|Dederichs|2008|s=144}}. Zamachowcy zostali zdradzeni przez jednego ze swoich towarzyszy, [[Karel Čurda|Karela Čurdę]], który otrzymał za ujawnienie informacji na ich temat 5 milionów marek{{odn|Dederichs|2008|s=144}}{{odn|Deschner|2000|s=299}}{{u|uw2}}. Čurda wiedział, że zamachowcy ukrywali się wcześniej u mężczyzny o nazwisku Moravec, który figurował już w aktach Gestapo; po aresztowaniu nic nie zdradził, ale jego syn został przez gestapowców torturami zmuszony do wyjawienia miejsca ukrywania się zamachowców{{odn|Deschner|2000|s=300}}. Nad ranem 18 czerwca cerkiew została otoczona przez kilkuset esesmanów. Po kilkugodzinnej wymianie ognia zamachowcy, których było siedmiu, zmarli w wyniku odniesionych ran, albo popełnili samobójstwo{{odn|Dederichs|2008|s=144}}.
 
Na karę śmierci skazano proboszcza Petrka, zwierzchnika Kościoła Prawosławnego Czechosłowacji – biskupa Czech, Moraw i Śląska [[Gorazd II (Pavlík)|Gorazda]] i dwóch innych duchownych{{odn|Dederichs|2008|s=145}}. Zdelegalizowany został cały Kościół Prawosławny Czech i Słowacji<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.pravenc.ru/text/166169.html| tytuł = Gorazd| data dostępu = 2014-02-04| autor = W. Buriega| opublikowany = Prawosławnaja Encikłopiedija| data = 13 sierpnia 2009| język = ru}}</ref>. Kolejnych 236 osób, które wspierały spadochroniarzy, wywieziono do Mauthausen i zamordowano{{odn|Dederichs|2008|s=146}}. W odwetowej fali terroru zginęły tysiące Czechów{{odn|Dederichs|2008|s=146}}. Karana śmiercią była również sama aprobata dla zamachu{{odn|Dederichs|2008|s=146}}.
 
Lidice stały się jednym z symboli oporu przeciwko nazistom{{odn|Dederichs|2008|s=149}}{{odn|Deschner|2000|s=298}}. Słowa „Lidice będą żyć” stały się hasłem walki z reżimem hitlerowskim{{odn|Dederichs|2008|s=149}}. W Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Peru i Brazylii powstały miejscowości noszące tę samą nazwę{{odn|Dederichs|2008|s=149}}. Naziści natomiast w hołdzie dla Heydricha nazwali akcję eksterminacji Żydów w [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnym Gubernatorstwie]] – w której czasie do października 1943 zgładzono dwa miliony ludzi – [[Einsatz Reinhardt|Operacją Reinhard]]{{odn|Dederichs|2008|s=149}}. Hitler uczynił Heydricha patronem 6 Dywizji Piechoty SS{{odn|Gerwarth|2013|s=435}}. Nadał też jego nazwisko 18 ulicom lub placom w różnych miastach w Protektoracie Czech i Moraw{{odn|Gerwarth|2013|s=435}}. W pierwszą rocznicę śmierci wydano znaczek z [[Maska pośmiertna|maską pośmiertną]] Heydricha{{odn|Gerwarth|2013|s=435}}.
 
Wskutek nazistowskich represji, trwających przez całe lato 1942 roku, niemal zupełnie zniszczono czeski ruch oporu, w tym organizację ÚVOD i cały jej Komitet Centralny{{odn|Gerwarth|2013|s=443}}. W wyniku fali prześladowań aresztowano ponad 3 tysiące Czechów, z czego 1327 skazano na śmierć{{odn|Gerwarth|2013|s=444}}. Dalszych 4 tysiące trafiło do obozów koncentracyjnych lub więzień{{odn|Gerwarth|2013|s=444}}. Osłabło też poparcie społeczeństwa czeskiego dla ruchu oporu, toteż zamachowcy mimowolnie przyczynili się do „pacyfikacji” Protektoratu{{odn|Gerwarth|2013|s=444}}. Himmler nakazał przyśpieszenie eksterminacji narodu żydowskiego{{odn|Gerwarth|2013|s=444–445}}{{odn|Irving|2009|s=416}}{{odn|Kershaw|2010|s=138}}.