Język turecki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawiam przekierowania |
Wymowa, poprawa linków, drobne redakcyjne |
||
Linia 13:
| język=turecki|przymiotnik2=tureckiego|wikisłownik=Język turecki|z języka=turecko
}}
'''Język turecki''' (tur. {{wymowa|Turkce.ogg|''Türkçe''}}, [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|IPA]]: [{{IPA|ˈtyɾct͡ʃɛ}}], ''türk dili'') – [[Aglutynacyjność|język aglutynacyjny]] należący do grupy [[Języki oguzyjskie|oguzyjskiej]] [[Języki tureckie|języków tureckich]], [[język ojczysty|ojczysty]] dla ponad 83 milionów ludzi na całym świecie<ref name="Eurobarometer Languages">{{cytuj stronę|tytuł=Special Eurobarometer 243: Europeans and their Languages (Survey)|opublikowany=Europa |autor=Komisja Europejska |rok=2006 |url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_en.pdf |data=2010-02-14 |autor link=Komisja Europejska}}</ref><ref name="LanguagesOfTheWorld">{{cytuj książkę |nazwisko =Katzner| imię =Kenneth| autor link = | tytuł =Languages of the World, Third Edition| wydawca =Routledge, przedruk z Taylor & Francis Books Ltd.| miejsce =| rok = | strony = | isbn =978-0415250047}}</ref><ref>[http://newlll.syr.edu/index.php?pgm=Turkish&page=home "Turkish Language Program"], Uniwersytet w Syracuse</ref>, co czyni go najpowszechniejszym ze swojej [[języki tureckie|rodziny językowej]]. Turecki używany jest przede wszystkim w [[Turcja|Turcji]] i na [[Cypr Północny|Cyprze Północnym]], mniejsze skupiska mówiących znajdują się w [[Irak]]u, [[Grecja|Grecji]], [[Bułgaria|Bułgarii]], [[Macedonia|Macedonii]], [[Kosowo|Kosowie]], [[Albania|Albanii]] i w innych częściach [[Europa Wschodnia|Europy Wschodniej]]. Turecki jest używany także przez wielu [[Migracja ludności|imigrantów]] w [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]], zwłaszcza w [[Niemcy|Niemczech]]. Turecki dzieli się na wiele [[dialekt]]ów
Korzeni języka należy doszukiwać się w [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]], skąd wywodzą się pierwsze
Cechą wyróżniającą język turecki jest [[harmonia samogłosek|harmonia samogłoskowa]] i silna [[aglutynacyjność]]. Podstawowy szyk zdania to [[SOV (Subject Object Verb)|
== Klasyfikacja ==
Linia 28:
Język turecki rozwijał się na terenie [[Anatolia|Anatolii]] od [[XI wiek]]u, to jest od opanowania tych terenów przez plemiona tureckie pod wodzą [[Seldżukidzi|Seldżuków]].
Od [[XIX wiek]]u trwał proces dostosowywania języka pisanego do mówionego, oczyszczania go z zawiłych konstrukcji oraz słów pochodzących z [[język arabski|arabskiego]] i [[język perski|perskiego]]. Poszukiwano przy tym słów rdzennie tureckich lub wykorzystywano zapożyczenia z języków zachodnioeuropejskich, między innymi z [[język francuski|języka francuskiego]]. Proces ów, zwany „oczyszczaniem”, przybrał na sile w latach [[Lata 20. XX wieku|20.]] i [[Lata 30. XX wieku|30.]] [[XX wiek]]u, podczas rządów prezydenta [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafy Kemala Atatürka]].
Od 1928 język turecki zapisywany jest za pomocą [[alfabet turecki (łaciński)|alfabetu tureckiego]], opartego na [[Alfabet łaciński|literach łacińskich]]. Alfabet turecki ma 29 liter.
Linia 37:
|-
! Głoska
! Polski odpowiednik / wymowa
|-
| a
Linia 46:
|-
| c
| między ''dż'' a ''dź''
|-
| ç
| między ''cz'' a ''ć''
|-
| d
Linia 61:
|-
| g
| g (w otoczeniu samogłosek ''a'', ''ı'', ''o'', ''u'' wymawia się twardo; w otoczeniu samogłosek ''e'', ''i'', ''ö'', ''ü'' wymawia się miękko)
|-
| ğ
| (tzw.
|-
| h
Linia 76:
|-
| j
| między ''ż'' a ''ź''
|-
| k
| k (w otoczeniu samogłosek ''a'', ''ı'', ''o'', ''u'' wymawia się twardo; w otoczeniu samogłosek ''e'', ''i'', ''ö'', ''ü'' wymawia się miękko)
|-
| l
| l (w otoczeniu samogłosek ''a'', ''ı'', ''o'', ''u'' wymawia się twardo; w otoczeniu samogłosek ''e'', ''i'', ''ö'', ''ü'' wymawia się miękko)
|-
| m
Linia 94:
|-
| ö
| jak niem. ''ö'' czy franc. ''eu'' ([[Samogłoska półotwarta przednia zaokrąglona|{{unicode|[œ]}}]])
|-
| p
Linia 106:
|-
| ş
|
|-
| t
Linia 115:
|-
| ü
| jak niem. ''ü'' czy franc. ''u'' ([[Samogłoska przymknięta przednia zaokrąglona|{{unicode|[y]}}]])
|-
| v
Linia 127:
|}
Znak apostrofu ’ wskazuje granicę między nazwą własną a [[
W języku tureckim akcent pada z reguły na ostatnią sylabę.
== Liczebniki i czas ==
|