Stanisław Tomkowicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m zamieniam magiczny ISBN na szablon
Lowdown (dyskusja | edycje)
uzupelnienia
Linia 1:
{{Biogram infobox
[[Plik:Stanisław Tomkowicz by A Szubert.jpg|thumb|180px|''Stanisław Tomkowicz ok. 1880'']]
|imię i nazwisko = Stanisław Tomkowicz
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|grafika = Stanisław Tomkowicz by A Szubert.jpg
|opis grafiki = Stanisław Tomkowicz (ok. 1880)
|data urodzenia = [[27 maja]] [[1850]]
|miejsce urodzenia = [[Kraków]]
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci = [[11 marca]] [[1933]]
|miejsce śmierci = Kraków
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku = [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarz Rakowicki w Krakowie]]
|zawód =
|miejsce zamieszkania =
|narodowość = {{Państwo|POL}}
|tytuł naukowy =
|edukacja =
|Alma Mater =
|uczelnia =
|wydział =
|stanowisko =
|pracodawca =
|majątek =
|wzrost =
|masa =
|partia =
|wyznanie =
|rodzice =
|małżeństwo =
|partner =
|partnerka =
|dzieci =
|relacja =
|krewni i powinowaci =
|podpis =
|odznaczenia = {{order|OOP|KKO}} {{order|KZ|Z}} {{order|OŚGW|K}} {{order|PEP|2}} {{order|OFJ|KO}}
|commons = Category:Stanisław Tomkowicz
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
[[Plik:Stanisław Tomkowicz by J Malczewski.jpg|thumb|180px|''Portret pędzla J. Malczewskiego'']]
[[Plik:S Tomkowicz epitaf 1.jpg|thumb|180px|''Epitafium'']]
[[Plik:S Tomkowicz epitaf 2.jpg|thumb|180px|''Kościół Mariacki – epitafium'']]
[[Plik:Stanisław Tomkowicz-manuscript with Kobylany.jpg|thumb|180px|''Rękopiśmienna stronica Inwentarza'']]
'''Stanisław Tomkowicz''' (ur. [[27 maja]] [[1850]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[11 marca]] [[1933]] w [[Kraków|Krakowie]]tamże) – polski [[konserwator zabytków]], historyk sztuki, wieloletni redaktor krakowskiego [[Czas (dziennik)|„Czasu”]].
 
== Życiorys ==
Linia 41 ⟶ 82:
 
== Odznaczenia i wyróżnienia ==
Odznaczony austriackąpapieskim komandoriązłotym krzyżem [[Pro Ecclesia et Pontifice]] (1903)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Ze świata. Odznaczenia papieskie | czasopismo = [[Kurier Warszawski (dziennik)|Kurier Warszawski]] | strony = 6 | data = Nr 14 z 14 stycznia 1903 | url = http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=163063}}</ref> i Krzyżem Komandorskim [[Order Świętego Grzegorza Wielkiego|Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego]], austriackim Krzyżem Komandorskim [[Order Franciszka Józefa|Orderu Franciszka Józefa]] (1908)<ref>''[http://alex.onb.ac.at/cgi-content/alex?aid=shb&datum=1918&size=45&page=539 Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie]''. Wiedeń: 1818, s. 165</ref>, Komandoriąoraz OrderuKrzyżem Komandorskim [[Order Odrodzenia Polski|PoloniaOrderu RestitutaOdrodzenia Polski]] (1923)<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924 | wydawca = [[Prezydium Rady Ministrów]] | miejsce = Warszawa | data = 1926 | strony = 21 | url = http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=87843}}</ref>, [[Krzyż Zasługi|Złotym Krzyżem Zasługi]] (1930)<ref>13 czerwca 1930 „w dziedzinie ochrony zabytków sztuki i kultury polskiej, a przede wszystkiem Zamku Królewskiego na Wawelu” {{Monitor Polski|1930|139|204}}</ref> oraz papieską komandorią [[Order Świętego Grzegorza Wielkiego|Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego]].
 
[[Jerzy Remer]], [[Generalny konserwator zabytków|Generalny Konserwator]] RP, podsumował omówienie sylwetki Tomkowicza słowami: ''Konserwatorstwo polskie zawdzięcza mu swój sztandar, wiarę, wiedzę i czyn''.
 
Linia 47 ⟶ 89:
* [http://www.dbc.wroc.pl/publication/11242 ''Domy i mieszkania w Krakowie w pierwszej połowie XVII wieku: z 14 tablicami''], Lwów 1922.
* [http://www.dbc.wroc.pl/publication/3119 ''Kollegiata Św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu. Reszty romańskiej budowy,''] Kraków 1908.
 
== Cytaty i złote myśli z pism S. Tomkowicza ==
: {{Cytat|''Jedynie więc tylko inwentaryzacja może się stać podstawą racjonalnej ochrony zabytków, i tej nam się zrzekać nie wolno, jeśli nie chcemy stać w przedpokoju Europy zachodniej. Zabytki nasze zasługują, byśmy je sami znali, by też i świat o nich wiedział. Wszak posiadanie ich to jeden z walnych tytułów do nazwy narodu cywilizowanego, to metryka naszej starej kultury''<ref>S. Tomkowicz, ''Znaczenie i zadania inwentaryzacji zabytków w Polsce'', „Ochrona Zabytków Sztuki”, cz. 2, 1930-1931, z. 1-4, s. 410.</ref>.}}
 
: {{Cytat|''Wielkim skarbem narodowym są zabytki przeszłości: stanowią one jakoby dyplomy szlachectwa, dokumenty arystokracyi duchowej, która jest podstawą stopniowania w hierarchii narodów i państw''<ref>S. Tomkowicz, ''Reforma konserwatorstwa zabytków sztuki w Galicyi przez dra...'', odbitka z „Przeglądu Powszechnego”, t. 9, Kraków 1886, s. 3.</ref>.}}
 
: {{Cytat|''Nasze wszystkie zalety i cnoty paraliżuje indywidualizm; każdy chce być panem, a nie podwładnym, tak jak w wojsku polskim sami byli oficerowie, których nie miał kto i nikt nie chciał słuchać. Polakowi trudno mieści się w głowie, aby mu kto mógł rozkazywać w rzeczach dotyczących jego własności, ba, nawet i doradzać. Najlepszej rady nie usłucha, żeby tylko nie usłuchać. Las cały naraz sprzeda lub zniszczy, ze swoją i okolicy szkodą, aby tylko pokazać swoją niezawisłość od ustaw i kontroli władz; obraz piękny każe partaczowi przemalować byle postawić na swojem, a na złość zrobić jakimś nieproszonym znawcom, co go przed krokiem tym przestrzegają''<ref>Tamże, s. 39.</ref>.}}
 
: {{Cytat|''Nieszczęsna manja odnawiania obrazów – iluż ona arcydzieł świata pozbawiła! Jużto pewna, że często lepszą bywa dla zabytków przeszłości obojętność od zbytku gorliwości''.}}
 
: {{Cytat|''Słowo '''zburzymy''' zawsze było i jest dla większego ogółu magicznem, gdy hasło '''zachowania''' tam tylko może być zrozumianem, gdzie jest głębsze wykształcenie i gdzie się teraźniejszość z przeszłością rozważnie oblicza. Od liczebnej większości nie zawsze oczekiwać tego można''.}}
: {{Cytat|''Są ludzie mający rozkosz w zacieraniu śladów przeszłości – jak gdyby w opinię publiczną wmówić chcieli, że historya jakiejś instytucji, miasta lub kraju dopiero od nich się zaczęła, a przed nimi nie było nic; są epoki obniżające sztucznie poziom wiekową usypany pracą, ażeby ich własne dzieła większemi się wydały. I chwilowo udaje się czasem, dzięki obojętności współczesnych. Ale prawda długo ukryć się nie da. Potomność bywa sprawiedliwą, i o tych, co przeszłości szanować nie umieją, zasłużony sąd wyda...''<ref>S. Tomkowicz, ''Zabytki budownictwa m. Krakowa'', t. 1, ''Szpital św. Ducha'', Kraków 1892, s. 69.</ref>}}
 
{{Przypisy|2}}
Linia 61 ⟶ 115:
* [[Tadeusz Łopatkiewicz|T. Łopatkiewicz]], ''[[Muszyna]] w zainteresowaniach zabytkoznawczych Stanisława Tomkowicza'', „Almanach Muszyny”, 2008, s. 17-31.
* [[Tadeusz Łopatkiewicz|T. Łopatkiewicz]], ''Zabytkoznawcze aspekty naukowo-artystycznych wycieczek [[Władysław Łuszczkiewicz|Władysława Łuszczkiewicza]] z uczniami krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych (1888-1893). Uwagi na marginesie edycji rękopiśmiennych inwentarzy zabytków Stanisława Tomkowicza'', [w:] ''Sztuka i podróżowanie. Studia teoretyczne i historyczno-artystyczne, pod red. P. Krasnego i D. Ziarkowskiego'', Kraków 2009, s. 191-210.
 
== Cytaty i złote myśli z pism S. Tomkowicza ==
: {{Cytat|''Jedynie więc tylko inwentaryzacja może się stać podstawą racjonalnej ochrony zabytków, i tej nam się zrzekać nie wolno, jeśli nie chcemy stać w przedpokoju Europy zachodniej. Zabytki nasze zasługują, byśmy je sami znali, by też i świat o nich wiedział. Wszak posiadanie ich to jeden z walnych tytułów do nazwy narodu cywilizowanego, to metryka naszej starej kultury''<ref>S. Tomkowicz, ''Znaczenie i zadania inwentaryzacji zabytków w Polsce'', „Ochrona Zabytków Sztuki”, cz. 2, 1930-1931, z. 1-4, s. 410.</ref>.}}
 
: {{Cytat|''Wielkim skarbem narodowym są zabytki przeszłości: stanowią one jakoby dyplomy szlachectwa, dokumenty arystokracyi duchowej, która jest podstawą stopniowania w hierarchii narodów i państw''<ref>S. Tomkowicz, ''Reforma konserwatorstwa zabytków sztuki w Galicyi przez dra...'', odbitka z „Przeglądu Powszechnego”, t. 9, Kraków 1886, s. 3.</ref>.}}
 
: {{Cytat|''Nasze wszystkie zalety i cnoty paraliżuje indywidualizm; każdy chce być panem, a nie podwładnym, tak jak w wojsku polskim sami byli oficerowie, których nie miał kto i nikt nie chciał słuchać. Polakowi trudno mieści się w głowie, aby mu kto mógł rozkazywać w rzeczach dotyczących jego własności, ba, nawet i doradzać. Najlepszej rady nie usłucha, żeby tylko nie usłuchać. Las cały naraz sprzeda lub zniszczy, ze swoją i okolicy szkodą, aby tylko pokazać swoją niezawisłość od ustaw i kontroli władz; obraz piękny każe partaczowi przemalować byle postawić na swojem, a na złość zrobić jakimś nieproszonym znawcom, co go przed krokiem tym przestrzegają''<ref>Tamże, s. 39.</ref>.}}
 
: {{Cytat|''Nieszczęsna manja odnawiania obrazów – iluż ona arcydzieł świata pozbawiła! Jużto pewna, że często lepszą bywa dla zabytków przeszłości obojętność od zbytku gorliwości''.}}
 
: {{Cytat|''Słowo '''zburzymy''' zawsze było i jest dla większego ogółu magicznem, gdy hasło '''zachowania''' tam tylko może być zrozumianem, gdzie jest głębsze wykształcenie i gdzie się teraźniejszość z przeszłością rozważnie oblicza. Od liczebnej większości nie zawsze oczekiwać tego można''.}}
: {{Cytat|''Są ludzie mający rozkosz w zacieraniu śladów przeszłości – jak gdyby w opinię publiczną wmówić chcieli, że historya jakiejś instytucji, miasta lub kraju dopiero od nich się zaczęła, a przed nimi nie było nic; są epoki obniżające sztucznie poziom wiekową usypany pracą, ażeby ich własne dzieła większemi się wydały. I chwilowo udaje się czasem, dzięki obojętności współczesnych. Ale prawda długo ukryć się nie da. Potomność bywa sprawiedliwą, i o tych, co przeszłości szanować nie umieją, zasłużony sąd wyda...''<ref>S. Tomkowicz, ''Zabytki budownictwa m. Krakowa'', t. 1, ''Szpital św. Ducha'', Kraków 1892, s. 69.</ref>}}
 
{{commonscat}}
 
{{SORTUJ:Tomkowicz, Stanisław}}
Linia 80 ⟶ 120:
[[Kategoria:Członkowie Polskiej Akademii Umiejętności]]
[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Naukowego we Lwowie]]
[[Kategoria:PolscyLudzie konserwatorzyurodzeni zabytkóww Krakowie]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Pro Ecclesia et Pontifice]]
[[Kategoria:Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Polscy historycy sztuki]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1850]]
[[Kategoria:Zmarli w 1933]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Franciszka Józefa]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego]]
[[Kategoria:Polscy historycy sztuki]]
[[Kategoria:Polscy konserwatorzy zabytków]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeniUrodzeni w Krakowie1850]]
[[Kategoria:UrodzeniZmarli w 18501933]]