Bitwa o Monte Cassino: Różnice pomiędzy wersjami

[[Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino]] powstał na przełomie 1944 i 1945 roku według projektu architektów Hryniewicza i [[Jerzy Walerian Skolimowski|Skolimowskiego]]. Budowę cmentarza nadzorował inż. [[Roman Wajda]], uczestnik bitwy<ref>[[Edward Zając]]: ''Sanockie biografie'', Sanok 2009, s. 43.</ref>. Zbudowano go na płaskim odcinku terenu pomiędzy Monte Cassino i wzgórzem „593” a więc w miejscu najbardziej wymownym. To właśnie tamtędy szły główne natarcia 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Uroczyste oddanie nastąpiło 1 września 1945 roku. Zbudowali go żołnierze, uczestnicy bitwy. Spoczywa na nim 1072<ref group=uwaga>Melchior Wańkowicz w ''Monte Cassino'' wspomina o tysiącu siedemdziesięciu grobach. Liczbę 1072 poległych podaje Witold Skrzypczak w Przeglądzie Polskim on-line. Wspomina również o innych osobach pochowanych na tym cmentarzu w późniejszych latach.</ref> poległych żołnierzy Rzeczypospolitej wszystkich narodowości ([[Polacy|Polaków]], [[Białorusini|Białorusinów]], [[Ukraińcy|Ukraińców]], [[Żydzi|Żydów]]) wyprowadzonych przez [[Władysław Anders|Władysława Andersa]] z ZSRR<ref>Józef Czapski, ''Na nieludzkiej ziemi'', Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1990, {{ISBN|83-07-02092-1}}.</ref>, z sowieckich [[obóz koncentracyjny|obozów koncentracyjnych]] Archipelagu [[Gułag]]<ref group=uwaga>Stąd na cmentarzu wojennym 2 Korpusu odnajdziemy nagrobki poległych wszystkich wyznań – od rzymskokatolickich, greckokatolickich, prawosławnych krzyży po żydowskie [[Gwiazda Dawida|gwiazdy Dawida]] i nawet jeden [[islam|muzułmański]] półksiężyc.</ref>. W samej bitwie pod Monte Cassino liczba Żydów, Białorusinów i Ukraińców walczących po stronie wojsk Polskich była jednakże w granicy błędu statystycznego. Sytuacja ta była spowodowana uznaniem przez Stalina w 1941 za Polaków tylko Polaków i Żydów z Polski centralnej. Pozostała ludność uznana była za obywateli sowieckich<ref>{{Cytuj|tytuł=Żydzi w Armii Andersa - Słownik - Wirtualny Sztetl|data dostępu=2017-05-21|opublikowany=www.sztetl.org.pl|url=http://www.sztetl.org.pl/pl/term/584,zydzi-w-armii-andersa/|język=pl}}</ref><ref>{{Cytuj|tytuł=Żydowscy żołnierze Armii gen. Andersa|data dostępu=2017-05-21|url=http://www.fronda.pl/a/zydowscy-zolnierze-armii-gen-andersa,86886.html|język=pl}}</ref>. Natomiast żołnierze pochodzenia Żydowskiego po tajnym (wbrew Brytyjczykom) ustaleniom z Andersem opuściło Armię Polską podejmując walkę o wolną Palestynę. Szacuje się że z 4 tys Żydów z Armii Andersa zdezerterowało w ten sposób ponad 3 tys Żydów<ref>{{Cytuj|tytuł=Żydowscy żołnierze gen. Andersa   – Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego|data dostępu=2017-05-21|opublikowany=obnt.pl|url=https://obnt.pl/pl/aktualnosci/zydowscy-zolnierze-gen-andersa/|język=pl-PL}}</ref>.