Helena Paderewska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: porządkuję parametry szablonu {{Władca}}
Lowdown (dyskusja | edycje)
uzupelnienia
Linia 5:
| miejsce urodzenia =
| data śmierci = [[16 stycznia]] [[1934]]
| miejsce śmierci = [[MorgesRiond-Bosson]]
| funkcja =
| partia =
Linia 12:
| poprzednik =
| następca =
| odznaczenia = {{order|PEP}}
| www =
| commons = Category:Helena Paderewska
| quote =
}}
'''Helena Maria Paderewska''' z domu Rosen, ''primo voto'' '''Górska'''<ref>Piotr Majewski, ''Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, tom IV M-P'', [[Wydawnictwo Sejmowe]], Warszawa, 2009, s. 307</ref> (ur. w [[1856]] r., zm. [[16 stycznia]] [[1934]] r. w [[MorgesRiond-Bosson]]) – polska działaczka społeczna, żona kompozytora i premiera [[Ignacy Jan Paderewski|Ignacego Jana Paderewskiego]].
 
'''Helena Maria Paderewska''' z domu Rosen, ''primo voto'' '''Górska'''<ref>Piotr Majewski, ''Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, tom IV M-P'', [[Wydawnictwo Sejmowe]], Warszawa, 2009, s. 307</ref> (ur. w [[1856]] r., zm. [[16 stycznia]] [[1934]] r. w [[Morges]]) – polska działaczka społeczna, żona kompozytora i premiera [[Ignacy Jan Paderewski|Ignacego Jana Paderewskiego]].
 
== Pochodzenie i rodzina ==
Pochodziła z rodziny spolonizowanych inflanckich Niemców, rodziny baronów Rosen. Jej pierwszym mężem był pianista Władysław Górski, z którym miała syna. Przez lata żyła w konkubinacie z przyszłym drugim mężem [[Ignacy Jan Paderewski|Ignacym Janem Paderewskim]] i opiekowała się Alfredem - jego sparaliżowanym synem z pierwszego małżeństwa z Antoniną Korsak. W 1895 r. podjęła starania w Warszawie o unieważnienie pierwszego małżeństwa z Górskim. Jej adwokaci podnieśli dwie przyczyny: brak zgody jej ojca na małżeństwo (była niepełnoletnia) oraz ślub w parafii, do której nie należało żadne z małżonków<ref>Sławomir Koper, ''Życie prywatne elit Drugiej Rzeczypospolitej'', Bellona 2011, s. 188-189.</ref>.
 
Kiedy próby unieważnienia małżeństwa powiodły się, 31 maja 1899 r. poślubiła wdowca Paderewskiego, który w okresie od 16 stycznia do 9 grudnia 1919 r. sprawował funkcję [[Premierzy Polski|premiera]] II RP. Zgodnie z opinią wielu osób ówczesnej epoki Helena Paderewska wywierała duży wpływ na politykę męża<ref name=autonazwa1 />.
 
== Działalność społeczna ==
W okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] organizowała pomoc dla ofiar wojny w [[Polska|Polsce]], jak i dla żołnierzy [[Armia Polska we Francji|Armii Polskiej]] we [[Francja|Francji]]<ref>Helena Paderewska, [https://www.academia.edu/15832670/ ''Paderewski: The Struggle for Polish Independence (1910-1920)''], ed. Ilias Chrissochoidis (Stanford, Brave World, 2015), s. 130-134.</ref>. Była inicjatorką powołania [[Polski Biały Krzyż|Polskiego Białego Krzyża]] i od 1919 r. była przewodniczącą jego Rady Naczelnej<ref name=autonazwa1>''Leksykon Historii Polski'' z 1995, s. 543</ref>. Ponadto była współzałożycielką Towarzystwa Pomocy dla Inteligencji, fundatorką szkoły dla dziewcząt w [[Julin]]ie.
 
18 stycznia 1919 pod jej patronatem obradowały wszystkie istniejące na ziemiach polskich organizacje, które kierowały się w swoich działaniach ideałami [[Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca|Czerwonego Krzyża]]. W wyniku tego spotkania zostało utworzone [[Polski Czerwony Krzyż|Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża]]. Wkrótce rząd zatwierdził jego statut, a kilka miesięcy później – po rezygnacji prezesa [[Paweł Sapieha (1860-1934)|Pawła Sapiehy]] – Paderewska została prezesem [[Polski Czerwony Krzyż|PCK]]. Funkcję tę pełniła do 1926. Wspierała również [[YWCA|polską YWCA]], była honorowym członkiem [[Związek Polek w Ameryce|Związku Polek w Ameryce]].
 
W 1921 została odznaczona przez papieża [[Benedykt XV|Benedykta XV]] [[Pro Ecclesia et Pontifice]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = Ks. [[Zygmunt Kaczyński]] | tytuł = Ś. p. Helena Paderewska | czasopismo = [[Kurier Warszawski (dziennik)|Kurier Warszawski]] | strony = 10-11 | data = Nr 17 z 18 stycznia 1934 | url = http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=212674}}</ref>.
Helena Paderewska wspierała również [[YWCA|polską YWCA]], była honorowym członkiem [[Związek Polek w Ameryce|Związku Polek w Ameryce]].
 
== Śmierć ==
Helena Paderewska w ostatnim okresie życia poważnie chorowała. Z tego powodu Ignacy Paderewski odwołał swoje zimowe tournée po [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]. Helena Paderewska zmarła 16 stycznia [[1934]] r. w posiadłości Paderewskich [[RiodRiond-Bosson]] w [[Tolochenaz]] koło [[Morges]] w Szwajcarii. Została pochowana na [[Cmentarz Les Champeaux w Montmorency|cmentarzu w Montmorency]] pod [[Paryż]]em obok syna Ignacego Paderewskiego – Alfreda (1880-1901). Przygnębiony śmiercią Paderewski miał powiedzieć (w styczniu 1934 r.), że chce być w przyszłości z nimi pochowany<ref>[[Marian Marek Drozdowski|M. Drozdowski]], ''Ignacy Jan Paderewski. Pianista, kompozytor, mąż stanu'', Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2001, s. 115</ref>.
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj pismo | tytuł = Helena Paderewska. Nekrolog | czasopismo = [[Kurier Warszawski (dziennik)|Kurier Warszawski]] | strony = 7 | data = Nr 17 z 18 stycznia 1934 | url = http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=212674}}
* {{Cytuj pismo | autor = Ks. [[Zygmunt Kaczyński]] | tytuł = Ś. p. Helena Paderewska | czasopismo = [[Kurier Warszawski (dziennik)|Kurier Warszawski]] | strony = 10-11 | data = Nr 17 z 18 stycznia 1934 | url = http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=212674}}
 
{{Władca
Linia 44 ⟶ 47:
}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Paderewska, Helena}}
[[Kategoria:Członkowie Polskiego Białego Krzyża]]
[[Kategoria:Działacze społeczni II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Małżonkowie premierów Polski]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Pro Ecclesia et Pontifice]]
[[Kategoria:Pochowani na cmentarzu w Montmorency]]
[[Kategoria:Polacy pochodzenia niemieckiego]]
 
[[Kategoria:Polscy działacze społeczni]]
[[Kategoria:Prezesi Polskiego Czerwonego Krzyża]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1856]]