Ruch oporu w Auschwitz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Popart |
|||
Linia 1:
{{Warsztat PopArt}}
{{dopracować|źródła=2007-04}}
'''Ruch oporu w
Celami działań oporu było:
Linia 8:
* przygotowywanie ewentualnego powstania zbrojnego.
Wielką trudnością w tworzeniu jednego ruchu były podziały wewnątrz obozu, różnice narodowościowe i językowe, dystans między podobozami. Jednak dochodziło do jednoczenia sił, głównie wśród więźniów [[II Rzeczpospolita|polskich]]. Jedynym wybuchem zbrojnym, do jakiego doszło w Auschwitz, był bunt [[Sonderkommando]].
Pierwsze organizacje obozowego [[Ruch oporu|ruchu oporu]] zaczęły powstawać już w drugiej połowie
Bardzo aktywni byli osadzeni w Auschwitz żołnierze zawodowi. W październiku 1940 rotmistrz [[Witold Pilecki]] (w obozie przebywał pod nazwiskiem Tomasz Serafiński) zorganizował grupę pod nazwą [[Związek Organizacji Wojskowej]] (ZOW). Pilecki trafił do obozu
Jesienią 1941 zaczęły działać grupy [[Nacjonalizm|nacjonalistyczne]], rekrutujące się z sympatyków [[Narodowa Demokracja|Narodowej Demokracji]] i [[Obóz Narodowo-Radykalny|Obozu Narodowo-Radykalnego]]. Ich inicjatorami byli profesor [[Roman Rybarski]] (rozstrzelany
Pod koniec 1941 ZWZ zainicjował akcję scaleniową. Dowództwo objął pułkownik Rawicz (ZWZ). Na czele stał komitet w składzie: Rybarski – przewodniczący (Endecja), Dubois (PPS), Mosdorf (reprezentował grupy młodzieżowe) oraz Rawicz i Pilecki.
Komitet działał do sierpnia 1942, do czasu wywiezienia do [[Mauthausen-Gusen (KL)|KL Mauthausen-Gusen]] Rawicza. Dowództwo po nim przejął pułkownik [[Juliusz Gilewicz]] (rozstrzelany 11 października 1943). W 1943 [[Niemcy (naród)|Niemcy]] podjęli szereg akcji przeciwko ruchowi oporu. Kierownictwo wojskowe zostało rozbite. W zbiorowych egzekucjach
Represje nie zdusiły ruchu oporu. Tuż po zgładzeniu działaczy powstały dwa nowe ośrodki. Lewicowy, złożony z byłych członków PPS, [[Komunizm|komunistów]] i bezpartyjnych, działał w obozie macierzystym Auschwitz. Należał do niego m.in. późniejszy premier PRL [[Józef Cyrankiewicz]]<ref>[[Edward Hałoń]]: ''W cieniu Auschwitz: wspomnienia z konspiracji przyobozowej''. [[Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu]], 2003,
Niezależnie od grup polskich na przełomie lat 1942/1943 powstały w obozie organizacje więźniów innych narodów – [[austria]]cka (komuniści, socjaldemokraci i członkowie [[Brygady Międzynarodowe|Brygad Międzynarodowych]] z [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej]] w [[Druga Republika Hiszpańska|Hiszpanii]]), [[Francja|francuska]] i [[Belgia|belgijska]] (komuniści), [[Rosja|rosyjska]] (jeńcy wojenni i inteligencja, m.in. generał [[Dmitrij Karbyszew]] i profesor [[Iwan Mironow]]), [[III Rzesza|niemiecka]] (komuniści, socjaldemokraci i antyfaszyści), [[Czechy|czeska]] i nieliczna kobieca [[Jugosławia|jugosłowiańska]] (wzięte do niewoli partyzantki).
W maju 1943 utworzono wspólną organizację – Grupę Bojową Oświęcim (GBO, ''[[Kampfgruppe Auschwitz]]''). Na czele stanął Komitet Naczelny: Józef Cyrankiewicz, [[Tadeusz Hołuj]], [[Ernst Burger]] i [[Hermann Langbein]]. Tajne zebrania GBO odbywały się w piwnicy bloku 4 w Auschwitz. Do międzynarodowej grupy przystąpiły polskie grupy wojskowe, jednakże dopiero w 1944 doszło do porozumienia i współpracy, która zaowocowała powołaniem wspólnej [[Rada Wojskowa Oświęcim|Rady Wojskowej Oświęcim]]. W jej skład weszli z ramienia GBO [[Lucjan Motyka]] i [[Heinrich Dürmayer]], a z grupy wojskowej [[Bernard Świerczyna]] i [[Mieczysław Wagner]]. Rada zajmowała się sprawami wojskowymi. W Monowitz istniała odrębna organizacja z własnym kierownictwem, choć istniał kontakt z GBO. Rada Wojskowa Oświęcim wobec groźby masowej zagłady przygotowywała plany powstania w obozie. Oparto się o plany zrywu więźniów, a także [[partyzant]]ów poza obozem, przygotowanych jeszcze w 1942 przez pułkownika Kazimierza Rawicza. Wówczas uznany został za zbyt śmiały.
W 1944 powrócono do planów. Nie doczekały się realizacji, gdyż w drugiej połowie tego roku zaczęto masowo wywozić tysiące więźniów, głównie Polaków i [[Rosjanie|Rosjan]], do innych obozów. Dowództwo [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] uznało go zarazem za nierealny, m.in. z powodu słabego uzbrojenia.
{{Przypisy}}
Linia 37 ⟶ 33:
* [[Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu]]: [http://www.auschwitz.org/historia/ruch-oporu/ Ruch oporu]
[[Kategoria:Ruch oporu w Auschwitz|
|