Erytrea: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Demografia: drobne techniczne |
|||
Linia 70:
'''Erytrea''', oficjalnie '''Państwo Erytrea''' ([[Język tigrinia|tigrinia]] ኤርትራ – ''Ertra'', ሃግሬ ኤርትራ – ''Hagere Ertra''; [[język arabski|arab.]] إرتري – ''Iritrija'', دولة إرتري – ''Daulat Iritrija'') – państwo w [[Afryka Wschodnia|Afryce Wschodniej]], położone nad [[Morze Czerwone|Morzem Czerwonym]]. Graniczy z [[Etiopia|Etiopią]] (912 km), [[Dżibuti]] (109 km) i [[Sudan]]em (605 km). Erytrea liczy 121,1 tys. km² powierzchni. W 2013 roku w Erytrei mieszkało 5,7 mln mieszkańców{{R|pwn}}. Gęstość zaludnienia wynosi 47 osób na kilometr kwadratowy. W państwie obowiązują dwa języku urzędowe: [[Język arabski|arabski]] oraz [[Język tigrinia|tigrinia]]. W użyciu jest także [[język angielski]]{{R|pwn}}. Stolicą Erytrei jest [[Asmara]]. W kraju obowiązuje waluta [[nakfa (waluta)|nakfa]]. Państwo dzieli się na sześć regionów. Kraj uzyskał niepodległość 24 marca 1993 roku.
Erytrea należy do [[Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej|Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej]], [[Międzynarodowa Organizacja Pracy|Międzynarodowej Organizacji Pracy]], [[
== Geografia ==
Linia 80:
== Demografia ==
Społeczeństwo Erytrei jest zróżnicowane. Ludy [[Tigraj]] stanowią 50% mieszkańców, Tigre – 31,4%, [[Afarowie]] – 5%, [[Saho]] – 5%, [[Beja]] – 2,5
== Ustrój polityczny ==
Linia 98:
Do [[VII wiek]]u Erytrea była częścią Królestwa Etiopii. W średniowieczu nasiliły się w tym regionie wpływy [[Arabowie|arabskie]] – nie tylko kulturowe, ale i polityczne. W XVIII i XIX wieku Erytrea była kolonią należącą do Imperium Osmańskiego, następnie Egiptu i Etiopii{{R|pwn6}}. W 1882 roku rozpoczęła się penetracja Włoch{{R|pwn6}}. W 1890 roku Erytrea została włoską kolonią – na mocy [[traktat z Ucialli|traktatu z Ucialli]] ustalono granicę włosko-etiopską. Nowej kolonii nadano nazwę Erytrea (z łacińskiego ''Mare Erythraeum'' – Morze Czerwone){{R|pwn6}}. Kolonia stanowiła bazę podczas włoskiej inwazji na Etiopię w latach 1935-1936. Od 1936 do 1941 Erytrea, Etiopia oraz Somalia Włoska tworzyły [[Włoska Afryka Wschodnia|Włoską Afrykę Wschodnią]]. Podczas włoskiego panowania Erytrea wyodrębniła się gospodarczo (ok. 80% wszystkich włoskich inwestycji zagranicznych{{R|pwn6}}). W 1941 roku Erytreę zajęła Wielka Brytania.
Na mocy uchwały z 1952 roku Erytreę przekazano Etiopii jako sfederowaną z nią prowincję autonomiczną, która miała własny parlament i rząd{{R|pwn6}}. W 1962 roku zlikwidowano autonomię, zaś Etiopia anektowała Erytreę i przekształciła ją w prowincję. Z biegiem lat narastały tendencję separatystyczne. W latach 70. i 80. erytrejskie akcje partyzanckie przekształciły się w wojnę domową. Armia etiopska walczyła z erytrejskimi secesjonistami należącymi do muzułmańskiego [[Front Wyzwolenia Erytrei|Frontu Wyzwolenia Erytrei]] (ELF; założony w 1961 roku) oraz do [[
Po ustanowieniu niepodległości przez Erytreę powołano przejściowy rząd na 4 lata{{R|oxford}}. Prezydentem nowego państwa został Isajas Afewerki.
Linia 134:
Gospodarka Erytrei została zniszczona w wyniku wojny z Etiopią. Dużym problemem są susze, które powodują klęski głodu. Odbudowa infrastruktury rozpoczęła się w [[2001]] roku{{R|pwn4}}. Ze względu na stabilizację polityczną Erytrei udało się przyciągnąć inwestorów zagranicznych z USA i Europy Zachodniej w dziedzinie górnictwa i turystyki{{R|pwn4}}. W 2009 roku 17,3% mieszkańców pracowało w rolnictwie, 59,5% w sektorze usług, 23,2% w przemyśle{{R|stats}}.
W Erytrei uprawia się głównie zboża ([[proso]], [[sorgo]], [[jęczmień]], [[kukurydza]]), [[Orzacha podziemna|orzeszki ziemne]], [[
Przemysł skupia się głównie w stolicy – w Erytrei rozwinął się przemysł spożywczy, włókienniczy oraz skórzany. W kraju wydobywa się sól kamienną. Ponadto Erytrea posiada rudy żelaza, miedzi i manganu oraz złoto, które nie jest eksploatowane{{R|pwn4}}.
Tradycyjnym środkiem transportu są zwierzęta juczne. Erytrea posiada liczącą 306 km linię kolejową Massaua-Asmara-[[Bisza|Bisha]]. Długość dróg kołowych wynosi 4 tys. km, z czego 874 km to utwardzone drogi{{R|pwn4}}. Ważniejsze porty morskie znajdują się w miastach Massaua oraz Assab. Międzynarodowy port lotniczy leży w Asmarze.
W 2007 roku wartość eksportu wyniosła 16,8 mln [[Dolar amerykański|USD]], importu – 565,9 USD{{R|pwn4}}. Eksportuje się głównie bydło rzeźne, produkty rolne (kawę, zboża, owoce cytrusowe), sól i wyroby tekstylne{{R|pwn4}}{{R|oxford}}. Importuje się głównie żywność, urządzenia przemysłowe, produkty naftowe i maszyny. Głównymi partnerami Erytrei w 2006 roku były: [[Włochy]], [[Arabia Saudyjska]], [[Chiny]], [[Francja]]{{R|pwn4}}.
| |||