25 535
edycji
Ładunek kolorowy: Różnice pomiędzy wersjami
m
różne poprawki
m (Wipur przeniósł stronę Ładunek koloru na Ładunek kolorowy w miejsce przekierowania: termin znacznie częstszy, poza tym jak w definiendum) |
m (różne poprawki) |
||
|
[[Plik:Hadron colors pl.svg|thumb|210px|[[Hadrony]], czyli [[cząstka (fizyka)|cząstki]] zbudowane z [[kwark]]ów, zawsze mają sumaryczny kolor biały]]▼
[[Plik:Quark structure omega.svg|thumb|210px|
'''
▲[[Plik:Hadron colors pl.svg|thumb|210px|[[Hadrony]] czyli [[cząstka (fizyka)|cząstki]] zbudowane z [[kwark]]ów, zawsze mają sumaryczny kolor biały]]
▲[[Plik:Quark structure omega.svg|thumb|210px|Struktura [[Omega (cząstka)|barionu omega]]. Trzy [[kwark dziwny|kwarki dziwne]], związane ze sobą [[oddziaływanie silne|oddziaływaniem silnym]] przenoszonym przez [[gluon]]y. Kwarki s mają różne kolory ale ten sam [[zapach (mechanika kwantowa)|zapach]]. Każdy kwark może występować w trzech odmianach: czerwonej, zielonej i niebieskiej.]]
[[Reguła Pauliego]] nie pozwala
▲'''Kolor''' lub '''ładunek kolorowy''' – [[Liczby kwantowe|liczba kwantowa]] wprowadzona, by rozróżnić [[kwark]]i znajdujące się w tym samym stanie [[Spin (fizyka)|spinowym]]. Wbrew nazwie, nie ma on nic wspólnego z kolorem ([[barwa|barwą]]) w sensie [[optyka|optycznym]].
▲[[Reguła Pauliego]] nie pozwala na to, aby trzy jednakowe kwarki tworzyły struktury [[Bariony|barionowe]], zatem kwarki te muszą się różnić – cechę różnicującą nazwano kolorem. Istnieją trzy rodzaje ładunków kolorowych: czerwony, zielony, niebieski (te nazwy są czysto umowne i nie mają nic wspólnego ze zwykłymi kolorami, które postrzegamy [[wzrok]]iem) oraz odpowiadające im '''„antykolory”''' dla antykwarków.
Ładunek kolorowy jest źródłem [[Pole sił kolorowych|nowego pola]], generującego [[Oddziaływanie silne|nowy typ]] oddziaływań między kwarkami. [[Kwant]]ami tego pola są [[gluon]]y. Wymiana gluonów pomiędzy kwarkami w [[hadrony|hadronie]] (nazywana silnym oddziaływaniem jądrowym) wiąże kwarki w nierozerwalną całość. Silne oddziaływania jądrowe zachodzą tylko na bardzo małych odległościach rzędu 10<sup>−15</sup> m<ref>[http://fizyka.net.pl/struktura/struktura_od.html#7 W kręgu fizyki LO Turek: Elementarne nośniki oddziaływań]</ref>. Efektem tego jest niestabilność jąder pierwiastków o [[liczba atomowa|liczbie atomowej]] większej od 92 (rozmiary takiego [[jądro atomowe|jądra atomowego]] są za duże, by oddziaływanie silne utrzymało je w całości). Podczas oddziaływania silnego kwarki zmieniają swój kolor poprzez wymianę gluonów, niosących ze sobą kolor i antykolor.
Ładunek kolorowy [[cząstka (fizyka)|cząstek]] złożonych z kwarków wynosi 0, a zatem wypadkowy ładunek kolorowy cząstki musi być równy zeru. Inaczej mówiąc, cząstki posiadające ładunek kolorowy nie mogą występować w przyrodzie samodzielnie. Bariony (np. [[proton]] i [[neutron]]) składają się z trzech kwarków o różnych kolorach, a [[mezony]] z kwarka, mającego określony kolor, i antykwarka, mającego odpowiadający mu antykolor. Dzięki temu bariony i mezony są kolorowo obojętne (bezbarwne).
Teoria oddziaływań związanych z ładunkiem kolorowym nosi nazwę [[chromodynamika kwantowa|chromodynamiki kwantowej]].
== Historia ==
Phys. Rev. Lett. 13, 598 (1964)</ref>, Yoichiro Nambu<ref>Y. Nambu, „Dynamical Symmetries & Fundamental Fields”, Proceedings of 2nd Coral Gables Conf. on Symmetry Principles at High Energy (1965), s. 133; „Systematics of Hadrons in Subnuclear Physics”, Preludes in Theoretical Physics (1965)</ref> i Moo-Young Han<ref>M.Y. Han, Y. Nambu, „Three-Triplet Model with Double SU(3) Symmetry”, Phys. Rev. B 139, 1006</ref>.
| |||