Bertolt Brecht: Różnice pomiędzy wersjami

Brecht zmarł na atak serca mając lat 58. W swej ostatniej woli wydał polecenia, by w jego sercu umieścić sztylet, a ciało zamknąć w stalowej trumnie, by nie mogły dostać się do niego robaki. Został pochowany wna Dorotheenfriedhof w Berlinie.

{{Cytat|<br />Chór: – ''Czy jednak nie należy cenić honoru nade wszystko?''<br />Trzej agenci: – ''Nie.''<br />Chór: ' – ''Jakiejże podłości nie popełniłbyś, by zwalczyć nikczemność? Unurzaj się w błocie, uściskaj kata, ale zmieniaj świat! Świat tego potrzebuje!''}}

Brecht był ceniony nie tylko za niekwestionowany talent pisarski, lecz także, a może przede wszystkim, za wykreowanie nowych metod przekazu teatralnego, mianowicie za stworzenie teatru [[epika|epickiego]] i wykorzystanie tak zwanego efektu obcości (''Verfremdungseffekt''). Forma ta jest tym ważniejsza, że służy uwydatnieniu treści rewolucyjnej. U źródeł tej koncepcji leży twierdzenie Brechta, że żyjemy obecnie w epoce naukowej, czyli takiej, w której człowiek zdołał ujarzmić przyrodę, jednak nie zmienił nic w stosunkach społecznych.

Odbiór sztuk Brechta w Polsce roku był inny<!-- od czego? --> ze względów historycznych i ustrojowych. Jako autor tworzący na terenie Wschodnich Niemiec, nie stanowił obowiązkowego elementu w systemie szkolnictwa Polski Ludowej, a jego sztuki teatralne nie były omawiane ze względu na nieobecność na liście lektur obowiązkowych. Twórczość Brechta w Polsce powojennej wywoływała ogólną niechęć i uprzedzenia w odniesieniu do teatru i całej kultury niemieckiej, co można potraktować jako efekt doświadczeń generacyjnych w wyniku II Wojnywojny Światowejświatowej. Dopiero pod koniec lat dziewięćdziesiątych teatr niemiecki zaczął być interpretowany przez polskich reżyserów sztuk teatralnych. Wiązało się to między innymi z upadkiem „[[Żelazna kurtyna|żelaznej kurtyny]]” i zjednoczeniem Niemiec, a co za tym idzie – polepszeniem się [[stosunki polsko-niemieckie|stosunków polsko-niemieckich]]<ref>Karolina Prykowska-Michalak, ''Polska recepcja twórczości Bertolta Brechta po 1989 roku'', [:w] Monika Wolting, Stephan Wolting, ''Zrozumieć obcość. Recepcja literatury niemieckojęzycznej w Polsce po 1989 roku'', 2016, ISBN: 97883-242-2784-6, S. 223-224223–224.</ref>.

Pierwszą sztuką teatralną Bertolta Brechta w kontekście „ponownego odkrycia” dramaturga i próby odnalezienia jego postulatów w praktyce był właśnie wystawiony 9 listopada 1985 roku ''Baal''. Pierwsza wersja dramatu powstała w 1918, a ostateczna wersja sceniczna została ukończona przez Brechta w 1926 roku, co pokazuje czasową przepaść między powstaniem dzieła a jego inscenizacją na deskach polskiego teatru. Spektakl wyreżyserował wówczas Piotr Cieślak. W główną rolę tytułowego Baala wcielił się Zbigniew Zapasiewicz, obok którego zagrali między innymi Janusz Gajos i Piotr Machalica<ref>Karolina Prykowska-Michalak, ''Polska recepcja twórczości Betrolta Brechta po 1989 roku'', [:w] Monika Wolting, Stephan Wolting, Zrozumieć obcość. Recepcja literatury niemieckojęzycznej w Polsce po 1989 roku, 2016, ISBN: 97883-242-2784-6, S. 225.</ref>. [[Baal (dramat)|''Baal'']] w tej wersji jest określany jako specyficzne dzieło, którego głównym celem jest prowokacja osadzona w okresie ekspresjonizmu, pokazana w sposób groteskowy. Sama dramaturgia Brechta powiązana była z techniką skandalizowania i szokowania, a krytycy zajmujący się inscenizacją Baala skupiali się przede wszystkim na szukaniu tak zwanego ''Verfremdungseffekt'', który jest typowy dla twórczości dramaturga. Gra aktorska była wówczas typowa dla charakterystycznych założeń teatru epickiego Brechta, która nie opierała się na ukazywaniu emocji, lecz na prezentowaniu konkretnych treści i ich relacji względem sztuki<ref>Tamże, S. 225-227225–227.</ref>.

Innej interpretacji dramatu dokonała reżyserka [[Anna Augustynowicz]], która wystawiła swoją wersję na deskach Wrocławskiego Teatru Współczesnego i opierała się na tłumaczeniu ostatecznej wersji, przetłumaczonej przez Romana Szydłowskiego. Główny bohater został przedstawiony jako „nielubujący się w skatologii i pornografii, prowokujący poeta-pijak”<ref>Tamże, S. 228.</ref>.

* [http://www.lewica.pl/index.php?id=11424 Katarzyna Szumlewicz: ''Bertolt Brecht – awangardowy klasyk na czasie'']

[[Kategoria:LaureaciBertolt MiędzynarodowejBrecht| Stalinowskiej Nagrody Pokoju]]