Wikipedia

Barok: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
[[Plik:Domine, quo vadis.jpg|thumb|250px|[[Annibale Carracci]], ''Domine, quo vadis'']]
[[Plik:Chiesa gesu facade.jpg|thumb|250px|[[Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie|Kościół Il Gesù w Rzymie]]]]DFGHJKLUYTREWAZXCVBNKLOIUY7654W3EQaZcbm[[Plik:Andrea Pozzo - Apoteose de Santo Inacio.jpg|thumb|250px|[[Andrea del Pozzo|Andrea Pozzo]], ''Apoteoza św. Ignacego'']]
[[Plik:Bartolomé Esteban Perez Murillo 021.jpg|thumb|250px|[[Bartolomé Esteban Murillo]], ''Immaculata'']]
[[Plik:Warszawa1zz.jpg|thumb|250px|[[Pałac w Wilanowie]]]]
Linia 19:
Należne miejsce sztuce baroku przywróciły dopiero badania [[XX wiek|XX-wieczne]]<ref name="Hernas" />. Pionierami w pojmowaniu baroku jako osobnego, w pełni wartościowego stylu w dziejach kultury europejskiej byli dwaj niemieccy literaturoznawcy: [[Heinrich Wölfflin]] i [[Fritz Strich]]. Niedługo potem [[Benedetto Croce]] ustanowił barok autonomiczną epoką. W historii literatury polskiej do ok. [[lata 90. XX wieku|lat 90.]] powszechnie stosowaną nazwą tej epoki była „literatura XVII wieku”<ref name="pelc morsztyn 6" />. [[Roman Pollak]] postulował, aby epokę nazwać mianem „seicentyzmu”.
 
=== Tło kulturowe i historyczne aesrtdy5y4twer ===
W epoce baroku najpotężniejszymi państwami [[Europa|Europy]] były: najludniejsze na kontynencie [[Królestwo Francji (987–1791)|Królestwo Francji]] ([[Ludwik XIV]]) oraz posiadająca kolonie na całym świecie [[Hiszpania Habsburgów]] ([[Filip II Habsburg|Filip II]]). Do najbogatszych obszarów należały: rozdrobniona [[Italia (kraina historyczna)|Italia]], podzielone [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandy]] oraz [[Historia Czech|Czechy]]. Autorytety [[papież]]a oraz [[Święty Cesarz Rzymski|cesarza rzymskiego]] odgrywały istotną rolę w polityce prowadzonej przez ówczesnych władców. [[Kolonializm|Kolonialną ekspansję]] rozpoczęły m.in.: [[Holandia]], [[Anglia]], [[Francja]] i [[Rosja]], morską potęgą pozostawała [[Portugalia]]. Był to również okres świetności [[I Rzeczpospolita|werwerwRzeczypospolitejRzeczypospolitej]] oraz [[Szwecja|Szwecji]]. Największym konfliktem epoki była [[wojna trzydziestoletnia]] pomiędzy [[Katolicyzm|katolikami]] z [[Habsburgowie|Habsburgami]] na czele a [[Protestantyzm|protestantami]] i [[Francja|Francją]]. Powstały także koalicje chrześcijańskie, które pokonały Imperium osmańskie w [[Bitwa pod Lepanto (1571)|bitwie pod Lepanto]] (1571) i w [[Bitwa pod Wiedniem|bitwie pod Wiedniem]] (1683). Wewrwer epoce baroku ustabilizował się na kontynencie europejskim podział religijny pomiędzy papiestwo (większa część) oraz kościoły powstałe w okresie [[reformacja|reformacji]] (głównie na północy). Pogłębiły się różnice między katolikami a [[prawosławie|prawosławnymi]] ([[Metropolici i patriarchowie Moskwy|patriarchowie Moskwy]]) oraz muzułmanami ([[Imperium Osmańskie|Imperium osmańskie]]), ale też doszło do szeregu [[Kościół unicki|unii]] kościołów wschodnich z Rzymem.
 
Badacz literatury staropolskiej [[Janusz Pelc (historyk)|Janusz Pelc]] tak oryutyigkkhpisywał czasy, jakie przypadły na rozwój baroku:
 
{{Cytat|Była to epoka wzrastającej nietolerancji wyznaniowej i dramatycznych prób ochrony tolerancji, epoka stosów, na których katoliccy i niekatoliccy inkwizytorzy palili heretyków, myślicieli pragnących zgłębić tajemnice wszechświata, oraz epoka ciągłych narodzin przeróżnych herezji, epoka powstania wielu wybitnych teorii naukowych, wielu znakomitych dzieł literatury i sztuki, epoka triumfu różnego typu dogmatów (...). Była to epoka straszliwych wojen, wyniszczających dorobek ludzkości i ludzkość samą i epoka budowania wielkich dzieł architektury, tworzenia nowożytnych, scentralizowanych organizmów państwowych, instytucji społecznych; rozdrabniania i łączenia<ref name="pelc morsztyn 6">{{cytuj książkę | autor=Janusz Pelc | tytuł= Zbigniew Morsztyn na tle poezji polskiej XVII wieku | rozdział=Wiek XVII w literaturze polskiej i europejskiej | rok=1973 | wydawca=Wiedza Powszechna | miejsce=Warszawa | strony=6}}</ref>.|}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Barok”