Włodzimierz (Ukraina): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
wikizacja, infobox, drobne merytoryczne, ilustracja |
||
Linia 2:
|nazwa = Włodzimierz Wołyński
|nazwa oryginalna = Володимир-Волинський
|zdjęcie = Volodymyr-Volynskyi Volynska-complex Cathedral of the Dormition of the Theotokos-1.jpg
|opis zdjęcia = [[Sobór Zaśnięcia Matki Bożej we Włodzimierzu Wołyńskim|Sobór Zaśnięcia Matki Bożej]] i pałac biskupi
|herb = Coat of Arms of Volodymyr-Volynsky.png
|flaga = Flag of Volodymyr-Volynsky.png
Linia 14:
|powierzchnia = 16,05
|wysokość = 174
|rok =
|liczba ludności =
|gęstość zaludnienia =
|numer kierunkowy = (+38)-03342
|kod pocztowy =
Linia 23:
|stopniE = 24 |minutE = 19 |sekundE = 05
|kod mapy = obwód wołyński
|commons = Category:Volodymyr-Volynskyi
|www =
}}
'''Włodzimierz Wołyński'''<ref>Polska nazwa według KSNG. [http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/zeszyty/zeszyt_06.pdf Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 6, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 2005, s. 87].</ref>, [[Język ukraiński|ukr.]] ''Володимир-Волинський''; (w [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] od 1922 – '''Włodzimierz'''<ref>{{Monitor Polski|rok=1922|numer=134|pozycja=71}}</ref>) – miasto w zachodniej części [[Ukraina|Ukrainy]], nad rzeką [[Ług (dopływ Bugu)|Ług]], stolica [[rejon włodzimierski|rejonu]] w [[Obwód wołyński|obwodzie wołyńskim]]. Ma
[[Plik:Kościół św. św. Symeona i Anny we Włodzimierzu Wołyńskim.JPG|thumb|Kościół parafialny św. Anny]]▼
▲'''Włodzimierz Wołyński'''<ref>Polska nazwa według KSNG. [http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/zeszyty/zeszyt_06.pdf Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 6, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 2005, s. 87].</ref>, [[Język ukraiński|ukr.]] ''Володимир-Волинський''; (w [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] od 1922 – '''Włodzimierz'''<ref>{{Monitor Polski|rok=1922|numer=134|pozycja=71}}</ref>) – miasto w zachodniej części [[Ukraina|Ukrainy]], nad rzeką [[Ług (dopływ Bugu)|Ług]], stolica [[rejon włodzimierski|rejonu]] w [[Obwód wołyński|obwodzie wołyńskim]]. Ma 38 tys. mieszkańców (2004). Leży około 15 km od polskiej granicy. W pobliżu miasta usytuowane jest [[przejście graniczne Hrubieszów-Włodzimierz Wołyński|kolejowe przejście graniczne]].
Był [[miasto królewskie|miastem królewskim]] [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Królestwa Polskiego]]<ref>Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.</ref>.
Linia 43 ⟶ 39:
przedrozbiorowej Rzeczypospolitej'', Strzałków 2012</span></ref>.
7 lipca 1792 roku pod Włodzimierzem odbyła się jedna z bitew [[Polacy|Polaków]] z [[Rosjanie|Rosjanami]] w której wziął udział [[Tadeusz Kościuszko]]. Odparte zostało wówczas trzykrotnie silniejsze wojsko rosyjskie przez co ukształtowała się opinia o wysokich umiejętnościach dowódczych słabo znanego jeszcze w Polsce Kościuszki. Po [[
=== W II Rzeczypospolitej === [[Plik:01916 Gasse in Wladimir Wolinsky in 1916.jpg|thumb|left|Centrum Włodzimierza ok. 1916 roku]] Już 24 listopada 1918 roku miasto opanował oddział Wojska Polskiego pod dowództwem kpt. [[Wacław Zbrowski|Wacława Zbrowskiego]]. Dnia 18 grudnia 1918 r. polska załoga we Włodzimierzu Wołyńskim otrzymała pewne wzmocnienie w postaci szwadronu jazdy pod dowództwem rtm. [[Feliks Jaworski|Feliksa Jaworskiego]]. 21 stycznia 1919 roku siły ukraińskie (ok. 2 pułki piechoty, artyleria oraz ok. 400 konnych) zaatakowały miasto, którego polska załoga liczyła wówczas ok. 5 kompanii piechoty, jedną armatę i ok. 70 konnych. Początkowo natarcie ukraińskie załamało się w ogniu polskiego karabinu maszynowego ustawionego na wieży kościelnej. Polacy zdobyli wówczas 2 karabiny maszynowe oraz wzięli wielu jeńców, w tym podpułkownika i sztabskapitana. Jeszcze tej samej nocy główne siły ukraińskie (wsparte przez samochód pancerny) zaatakowały miasto, zmuszając wojska polskie do odwrotu. Już 24 stycznia 1919 roku atak grupy mjr. Bończy-Uzdowskiego doprowadził do odzyskania przez Polaków miasta przez [[17 Pułk Piechoty (II RP)]]. W latach 1919–1939 ponownie należał do Polski, był stolicą [[Powiat włodzimierski|powiatu włodzimierskiego]]. We Włodzimierzu zlokalizowano [[Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii|Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii]], która funkcjonowała do września 1939 r. Znajdowały się tutaj również koszary wojskowe. W 1937 roku miasto liczące 29,6 tysiąca mieszkańców było zdominowane narodowościowo przez [[Polacy|Polaków]] i [[Żydzi|Żydów]] (odpowiednio 43 i 39%); [[Ukraińcy|Ukraińców]] było 15%<ref name="siemaszko">Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, ''Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945'', Warszawa 2000, {{ISBN|83-87689-34-3}}, s.950-958.</ref>.
=== W czasie II wojny światowej ===
Między wrześniem 1939 a czerwcem 1941 pod okupacją [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|sowiecką]], następnie pod okupacją [[III Rzesza|niemiecką]].
Linia 53 ⟶ 54:
W 1943 roku Włodzimierz Wołyński stanowił schronienie dla polskich uchodźców z [[rzeź wołyńska|rzezi wołyńskiej]], a napady [[Ukraińska Powstańcza Armia|UPA]] miały miejsce głównie na przedmieściach. Polaków broniła utworzona przez Niemców po [[11 lipca]] [[1943]] polska policja oraz nielegalna [[Polska samoobrona na Wołyniu|samoobrona]]. Wśród uchodźców panowało przeludnienie, głód i choroby. Łącznie według obliczeń [[Władysław Siemaszko|Władysława]] i [[Ewa Siemaszko|Ewy Siemaszków]] w kilkunastu napadach UPA we Włodzimierzu zginęło 111 Polaków. Po wojnie zdecydowana większość polskich mieszkańców Włodzimierza została ekspatriowana<ref name = siemaszko />.
Miasto zostało ponownie zajęte przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] 20 lipca 1944.
=== Okres powojenny === W latach 1945–1991 w [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]], po 1991 należy do [[Ukraina|Ukrainy]]. Od średniowiecznej [[Łacina|łacińskiej]] nazwy Włodzimierza – ''Lodomeria'' pochodzi drugi człon późniejszej nazwy regionu ([[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicja i Lodomeria]]).
Linia 60 ⟶ 64:
== Zabytki ==
▲[[Plik:Kościół św. św. Symeona i Anny we Włodzimierzu Wołyńskim.JPG|thumb|[[Kościół
[[Plik:Конкурс 010.JPG|thumb|[[Sobór Narodzenia Pańskiego we Włodzimierzu Wołyńskim|Kościół Jezuitów]] (obecnie cerkiew)]]
[[Plik:Володимир-Волинський Миколаївська церква.jpg|thumb|[[Cerkiew św. Mikołaja we Włodzimierzu Wołyńskim|Cerkiew św. Mikołaja]]]]
* [[Sobór Narodzenia Pańskiego we Włodzimierzu Wołyńskim|kościół oo. jezuitów pw. Rozesłania Apostołów]], wzniesiony przez Michała Radzimińskiego w latach 1755-66. Po kasacie zakonu w 1787 roku zabudowania przejęli bazylianie. Od 1840 władali nimi prawosławni. Na krótko w okresie międzywojennym świątynia wróciła do katolików. W 1927 roku w poklasztornym gmachu umieszczono seminarium duchowne. W 1992 przekazany został [[Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego|Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnemu Patriarchatu Kijowskiego]] i zaadaptowany na katedralny sobór Narodzenia Pańskiego.
* [[Kościół św. św. Joachima i Anny we Włodzimierzu Wołyńskim|kościół parafialny św. Anny w stylu barokowym z 1752 roku]]. Świątynię ufundował biskup Adam Woyna-Orański. Opiekę nad nim sprawował zakon kapucynów. Parafia katolicka istniała tu do 1958 roku, kiedy to władze komunistyczne zamknęły kościół i go zdewastowały rabując rokokowy ołtarz i rozbierając dzwonnicę. Następnie komuniści umieścili w nim kawiarnię oraz salę koncertową. Katolicy odzyskali kościół i 3 stycznia 1992 r. odprawili pierwszą mszą św. Obecnie pod opieką karmelitów. Na lewo od wejścia znajduje się tablica z 1561 roku, z płaskorzeźbą przedstawiającą rycerza Podhoreńskiego w zbroi. W pobliżu znajdowały się zabudowania klasztoru kapucynów rozebrane w 1833 roku przez Rosjan po [[powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]].
Linia 71 ⟶ 77:
* [[Cmentarz żydowski we Włodzimierzu Wołyńskim|cmentarz żydowski]]
* [[Zamek we Włodzimierzu Wołyńskim|zamek]] - na wiadomość o śmierci króla Polski [[Kazimierz Wielki|Kazimierza Wielkiego]] w 1370 roku [[Kiejstut Giedyminowicz|Kiejstut]] wraz z [[Lubart]]em zajęli ziemię włodzimierską niszcząc nieukończony murowany zamek we Włodzimierzu. Obecnie nie istnieje.
* kościół luterański z XIX wieku
== Sport ==
W II Rzeczypospolitej w mieście działał klub piłkarski [[Amatorzy Włodzimierz]].
== Ludzie związani z miastem ==
| |||