Układ Sikorski-Majski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Linia 4:
{{Wikiźródła|Układ pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a ZSRR z 30 lipca 1941 (układ Sikorski-Majski)|Układu Sikorski-Majski z 30 lipca 1941}}
{{Wikiźródła|Nota rządu ZSRR do rządu RP z 25 kwietnia 1943 o zerwaniu stosunków dyplomatycznych|noty rządu ZSRR z 25 kwietnia 1943 o zerwaniu stosunków dyplomatycznych z rządem RP w związku z ujawnieniem zbrodni katyńskiej}}
'''Układ Sikorski-Majski''' – układ z dnia 30 lipca 1941 roku między [[II Rzeczpospolita|Polską]] a [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], przywracający stosunki dyplomatyczne między obu państwami, zerwane 17 września 1939 z chwilą [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] wobec wysuniętego wówczas w [[s:Nota rządu ZSRR z 17.09.1939|nocie skierowanej do ambasadora RP]] oficjalnego stwierdzenia władz ZSRR o zaprzestaniu istnienia państwa polskiego. Układ miał na celu wspólną walkę obu państw z [[III Rzesza|III Rzeszą]] w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w ramach [[Aliancialianci (II wojnywojna światowejświatowa)|koalicji antyhitlerowskiej]].
 
==Historia==
Po [[Atak Niemiec na ZSRR|agresji III Rzeszy na ZSRR]] (22 czerwca 1941) rząd [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] związany [[s:Układ o pomocy wzajemnej między Polską a Wielką Brytanią (1939)|sojuszem politycznym i wojskowym z Polską]] pośredniczył w rozmowach zmierzających do normalizacji polsko-radzieckich stosunków dyplomatycznych. Było to elementem brytyjskiej gry dyplomatycznej zmierzającej do utworzenia faktycznej [[Aliancialianci (II wojnywojna światowejświatowa)|koalicji antyhitlerowskiej]]<ref>Wielka Brytania była po kapitulacji Francji w czerwcu 1940 faktycznie izolowana, [[Stany Zjednoczone|USA]] przystąpiły do wojny po ataku Japonii na [[Joint Base Pearl Harbor-Hickam|Pearl Harbor]] (9 grudnia 1941) i wypowiedzeniu wojny [[Stany Zjednoczone|USA]] przez [[III Rzesza|III Rzeszę]] 11 grudnia 1941.</ref>.
 
Pierwsza bezpośrednia rozmowa Sikorski – Majski, z udziałem polskiego ministra spraw zagranicznych, [[August Zaleski|Augusta Zaleskiego]], w obecności stałego sekretarza stanu w Foreign Office, [[Alexander Cadogan|Aleksandra Cadogana]] odbyła się 5 lipca 1941 roku<ref> {{cytuj pismo | nazwisko = Ślusarczyk| imię =Jacek| tytuł =Układ polsko-radziecki z 30.7.1941 r.| czasopismo =[[Przegląd Historyczno-Wojskowy|Wojskowy Przegląd Historyczny]] | wolumin =3/1981| strony =5-24}}</ref>. Rokowania prowadzone za pośrednictwem brytyjskim w [[Londyn]]ie zakończyły się podpisaniem międzypaństwowego porozumienia pomiędzy Polską a ZSRR w dniu 30 lipca 1941 roku. Układ przewidywał przywrócenie stosunków dyplomatycznych między obydwoma krajami oraz budowę [[Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1941–1942)|armii polskiej]] w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckim]] pod dowództwem polskim. Układ podpisany został przez [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|premiera rządu RP na uchodźstwie]] generała [[Władysław Sikorski|Władysława Sikorskiego]] i ambasadora ZSRR w Londynie [[Iwan Majski|Iwana Majskiego]] – stąd jego [[kolokwializm|kolokwialna]] nazwa. W artykule 1 układu Rząd ZSRR uznał, że [[s:Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza-ZSRR 28 września 1939 r. z tajnymi protokołami|traktaty radziecko-niemieckie z 1939 roku]] tracą moc<ref>Art. 1 Rząd Związku Socjalistycznych Republik Rad uznaje, ze traktaty radziecko-niemieckie z 1939 roku, dotyczące zmian terytorialnych w Polsce, utraciły swoją moc. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej oświadcza, ze Polska nie jest związana z jakimkolwiek trzecim państwem żadnym układem zwróconym przeciwko Związkowi Socjalistycznych Republik Rad.</ref>, zaś Rząd RP stwierdzał, że nie jest związany żadnym układem skierowanym przeciw ZSRR. W protokole dodatkowym rząd ZSRR zagwarantował [[Amnestia dla obywateli polskich w ZSRR|„amnestię”]] dla obywateli polskich: więźniów politycznych i zesłańców pozbawionych wolności na terenie ZSRR w więzieniach i obozach [[Gułag]]u.