Franciszek II Rakoczy: Różnice pomiędzy wersjami

|matka = [[Helena Zrinska|Ilona Zrínyi]]

'''Franciszek II Rakoczy''' ([[język węgierski|węg.]] ''II. Rákóczi Ferenc'') (ur. [[27 marca]] [[1676]] roku, [[Borša]] - zm. [[8 kwietnia]] [[1735]] roku, [[Tekirdağ|Rodostó]]) – największy węgierski magnat początku XVIII w., w latach [[1703]] – [[1711]]1703–1711 przywódca wielkiego powstania [[Habsburgowie|antyhabsburskiego]] na [[Węgry|Węgrzech]] (tzw. [[Powstanie Rakoczego na Węgrzech|Powstaniepowstanie Rakoczego]]), od [[1704]] do [[1711]] r. [[Władcy Siedmiogrodu|książę Siedmiogrodu]].

Urodził się w ówczesnym komitacie zemplińskim (dziś w [[Powiat Trebišov|Powiecie[powiecie Trebišov]] w południowo-wschodniej [[Słowacja|Słowacji]], nad samą granicą węgierską). Po swoich przodkach przejął tradycje walki o niepodległość Węgier. Był synem [[Franciszek I Rakoczy|Franciszka I Rakoczego]] i hrabianki [[Helena Zrinska|Heleny (Ilony) Zrińskiej]]. Dziadkami ze strony ojca byli [[Jerzy II Rakoczy]] i Zofia Batory. Zofia Batory to wnuczka Zofii Kostczanki i Stefana Batorego (bratanekbratanka króla polskiego). Dziadkowie ze strony matki to [[Piotr Zrinski|Piotr IV Zriński]] (PeterPetar Zrinski) [[ban (tytuł)|ban]] [[Chorwacja|Chorwacji]], [[Slawonia|Slawonii]] i [[Dalmacja|Dalmacji]] oraz [[Katarzyna Zrinska]] z domu [[Frankopanowie|Frankopan]].

Po upadku [[powstanie Thökölyego|powstania Thökölyego]] i zdobyciu przez cesarskie wojska [[Zamek Palanka|twierdzy Munkacz]] wraz z matką i rodzeństwem dostał się do niewoli austriackiej. Oddany pod opiekę [[Jezuici|jezuitów]], został wychowany w duchu [[Katolicyzm|katolickim]]. W 1700 r., po powrocie na Węgry, wraz z [[Miklós Bercsényi|Miklósem Bercsényim]] rozpoczął organizować spisek antyhabsburski. Próba nawiązania kontaktu z królem Francji nie powiodła się, a listy spiskowców do LudwikiaLudwika XIV wpadły w ręce służb wiedeńskich. W [[1701]] r. Rakoczy został uwięziony. Przed niechybną śmiercią uratowała go żona, księżniczka Karolina [[Hesja|Heskaheska]], organizując mu ucieczkę z więzienia w [[Wiener Neustadt]]. Śladem Bercsényiego Rakoczy zbiegł do Polski, gdzie natychmiast podjął rozmowy z polskimi magnatami i posłami francuskimi. Po wybuchu powstania chłopskiego na północy Węgier, w [[1703]] zgodził się stanąć na jego czele.

W [[1704]] r. stany siedmiogrodzkie obwołały go księciem [[Siedmiogród|Siedmiogrodu]], a w [[1705]] r. sejm zwołany do miejscowości [[Szécsény]] ogłosił go księciem [[Węgry|Węgier]]. Rozpoczął tworzenie regularnej armii, po czym w [[1707]] r. na sejmie w [[Ónod]] wystąpił z wnioskiem o [[detronizacja|detronizację]] [[Habsburgowie|Habsburgów]] w Królestwie Węgierskim i proklamację niepodległości Węgier. We wrześniu tego samego roku doprowadził do podpisania w Warszawie sojuszu węgiersko-rosyjskiego, chociaż ostatecznie nie przyjął rosyjskiej propozycji objęcia tronu polskiego.

Na rok 1707 przypadł okres szczytowej potęgi Rakoczego. Klęska w bitwie pod Trenczynem, w której sam dowodził, i kolejne przegrane bitwy doprowadziły do upadku powstania. Rakoczy musiał uchodzić do Polski. Jego osobiste pertraktacje z carem Piotrem Wielkim nie przyniosły pozytywnych rezultatów. Po klęsce [[powstaniePowstanie Rakoczego na Węgrzech|powstania]] i odmowie uznania {{Link-interwiki|Treaty of Szatmár|en|Pokój w Szatmár|pokoju szatmarskiego}} (zawartego w [[Satu Mare|Szatmar]] w 1711 r.) zmuszony był do emigracji, (pomimomimo iż wcześniej cesarz obiecywał mu amnestię i zwrot skonfiskowanych dóbr rodowych). Przebywał w Polsce, [[Francja|Francji]] i wreszcie w [[Turcja|Turcji]], gdzie zmarł.

Rakoczy pozostawił obszerne pamiętniki i szereg rozpraw publicystycznych, w których komentował węgierskie dzieje. Tytuły zachował aż do śmierci. Jego prochy sprowadzono do ojczyzny w [[1906]] roku i złożono w [[Katedra św. Elżbiety w Koszycach|katedrze św. Elżbiety w Koszycach]].

Franciszek Rakoczy poślubił we wrześniu [[1694]] roku w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]] księżniczkę Karolinę Amalię Heską-Rheinfels, córkę księcia Karola Heskiego, landgrafa na Rheinfels - Wanfried - Eschwege i jego drugiej żony Aleksandryny Julianny, hrabianki Leiningen-Dagsburg. W małżeństwie tym urodziło się czworo dzieci:

Po śmierci Karoliny w [[1722]] r. Franciszek nie ożenił się ponownie. Ród [[Rakoczy]]ch wymarł wraz z synem Franciszka, Jerzym, w [[1756]] r.

* [http://www.academia.edu/26144483/Wino_królów_król_win._Tokaj_w_służbie_dyplomatycznej_Franciszka_II_Rakoczego_1676_1735_w_Oblicza_alkoholu_w_kulturze_elit_od_średniowiecza_do_współczesności_red._J._Bubczyk_B._Hołub_J._Sołtys_Lublin_2015 Ewelina Sikora, ''Wino królów – król win. Tokaj w służbie dyplomatycznej Franciszka II Rakoczego (1676–1735) ''], [w: ''Oblicza alkoholu w kulturze elit od średniowiecza do współczesności'', red. J. Bubczyk, B. Hołub, J. Sołtys, Lublin 2015]