Żmudź: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa ujedn. i przek., WP:SK, poprawa linków |
|||
Linia 23:
{{Clear|left}}
== Historia ==
Od XIII wieku najeżdżana od strony północnej przez [[Kawalerowie mieczowi|zakon kawalerów mieczowych]], który w 1236 roku został pokonany przez Żmudzinów w [[Bitwa pod Szawlami|bitwie pod Szawlami]]. Wkrótce na Żmudź rozpoczęły się od południa najazdy [[
30 stycznia 1384 roku [[Witold Kiejstutowicz]] podpisał traktat w [[
W roku 1398 Witold Kiejstutowicz [[Pokój na wyspie Salin|pokojem na wyspie Salin]] odstąpił Krzyżakom większość Żmudzi aż po rzekę Niewiaża, którzy następnie ustanowili tam własną jednostkę terytorialną: wójtostwo. Zaczęto wtedy powolną chrystianizację tej ziemi. W styczniu 1400 roku wojska litewskie pod wodzą Witolda pomagały Krzyżakom zajmować Żmudź (w zamian Krzyżacy wzięli udział w [[bitwa nad Worsklą|bitwie nad Worsklą]]). Jednocześnie za wiedzą Witolda w 1401 roku wybuchło na Żmudzi powstanie. Pod koniec roku Litwa oficjalnie zaczęła pomagać powstańcom. Krzyżacy odpowiedzieli wspierając [[Świdrygiełło|Świdrygiełłę]], z którym podpisali układ w Malborku w 1402 roku. Wojna litewsko-żmudzka zakończyła się w roku 1403 [[pokój w Raciążu|pokojem w Raciążu]], na mocy którego potwierdzono, że Żmudź jest własnością zakonu Krzyżackiego. W 1404 roku wójtem Żmudzi został [[Michał Küchmeister von Sternberg|Michał Küchmeister]]. W roku 1405 i 1406 wojska litewskie ponownie wspierały Krzyżaków przeciwko Żmudzinom. Głównymi zamkami krzyżackimi na Żmudzi były [[Dubissa (zamek)]], [[Sowieck|Tylża]], [[Fredeburg (
W maju 1409 z inspiracji Witolda i Jagiełły na Żmudzi wybuchło ponowne powstanie, a Witold przysłał swego namiestnika [[Rumbold Wolimuntowicz|Rumbolda]]<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Kuczyński| imię = Stefan| tytuł =Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409–1411 | wydawca = MON| miejsce = Warszawa| rok = 1955| strony =83–87}}</ref>. Po bitwie pod Grunwaldem Jagiełło i Witold podpisali w 1411 roku z zakonem krzyżackim [[Pokój toruński 1411|pokój toruński]], w którym Krzyżacy zrzekli się Żmudzi na czas życia Witolda. Po jego śmierci Żmudź miała wrócić do zakonu.
Linia 53:
W czasie [[Powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] miały miejsce liczne wystąpienia Żmudzinów przeciwko okupacji rosyjskiej: 26 marca 1831 powstańcy opanowali [[Rosienie]], 28 marca [[Telsze]], [[Szawle]], 2 kwietnia Janów, 7 kwietnia, rozbrajając rosyjskie garnizony i tworząc własne struktury administracji. W Rosieniach powołano Rząd Tymczasowy, na którego czele stanęli: Juliusz Gruszewski, Józef Rymkiewicz i Ignacy Staniewicz. Ezechiel Staniewicz został naczelnikiem powiatu rosieńskiego.
W 1915 roku została zajęta przez Cesarstwo Niemieckie, a w 1918 roku władzę w niej obejmuje [[Republika Litewska (1918–1940)|Pierwsza Republika Litewska]]. W latach 1940–1941 pod okupacją radziecką, następnie do 1944 roku pod okupacją niemiecką, a następnie do 1990 roku w składzie ZSRR (jako część [[Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka|LSRR]]). Od 1990 roku Żmudź wchodzi w skład [[Litwa|Republiki Litewskiej]].
== Siedziby ziemiańskie<ref>{{cytuj|autor=Roman Aftanazy|tytuł=[[Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej|Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, Tom 3]]|s=175–299}}</ref> ==
| |||