Wikipedia

Katastrofizm (geologia): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
17 619 edycji
uzasadnienie
integracja
Linia 1:
{{Integracja|Katastrofizm (biologia)|zbliżony temat}}
{{dopracować|źródła=2008-08}}
'''Katastrofizm''' to– teoria z dziedziny [[XIX wiekgeologia|dziewiętnastowiecznygeologii]] i [[poglądbiologia|biologii]] nahistorycznej, według której w [[Historia Ziemi|historięhistorii Ziemi]] w myśl którego okresy spokojnego funkcjonowania Ziemi[[ekosystem]]ów wi jejprocesów geologicznejgeologicznych historii([[Erozja|erozji]], [[Akumulacja (geologia)|akumulacji]]) rozdzielały katastrofygwałtowne niszcząceprzemiany życiegeologiczne, które miały dramatyczny wpływ na niej[[biosfera|biosferę]]. Po katastrofie życie powstawałoodradzało na nowosię w zmienionej formie. Teoria została zaprezentowana w [[1812]] roku przez [[Georges Cuvier|Georges’a Cuviera]], francuskiego [[zoologia|zoologa]] i [[paleontologia|paleontologa]].
 
Katastrofizm usiłował pogodzić rozpowszechniony ówcześnie pogląd na pochodzenie [[Różnorodność biologiczna|różnorodności biologicznej]] – [[Stworzenie świata|stworzenie]] form żywych w swej obecnej postaci przez [[Bóg|Boga]], z obserwacjami przemian w materiale kopalnym. Hipoteza katastrofizmu głosiła, że Ziemię w przeszłości nawiedzały katastrofy, zupełnie niszczące życie, a Bóg stwarzał nowe formy. Uczeń Cuviera, [[Alcide d'Orbigny]], zakładał wystąpienie 27 aktów stworzenia odbudowujących życie na Ziemi po kolejnych kataklizmach i wymieraniach. Pierwowzór tej hipotezy można znaleźć w wierzeniach [[Indoeuropejczycy|ludów indoeuropejskich]], w tradycji antycznej, przekazanej w ''[[Metamorfozy|Metamorfozach]]'' [[Owidiusz]]a. Nowo odkryte [[dinozaury]] nazwano „[[Gady|gadami]] przedpotopowymi”; według katastrofistów miały one nie zmieścić się na [[Arka Noego|Arce Noego]] i zginąć w czasie [[Potop (Biblia)|Potopu]] opisywanego w [[Biblia|Biblii]].
Katastrofizm wprowadził do nauk geologicznych po raz pierwszy w [[1812]] roku [[Georges Cuvier]] co wynikało z potrzeby wyjaśnienia odmienności faun kopalnych i współczesnych. Była to próba pogodzenia rozwijającej się wiedzy paleontologicznej i geologicznej z rozumianymi dosłownie dogmatami wiary dotyczącymi powstania Ziemi i życia na niej. Uczeń Cuviera [[Alcide d'Orbigny|d'Orbigny]], zakładał w tym celu istnienie 27 kolejnych aktów stworzenia odbudowujących życie na Ziemi po kolejnych kataklizmach połączonych z wymieraniem.
 
SporyPrzeciwne pomiędzykatastrofizmowi stanowiska wyrazili [[GradualizmCharles Lyell]] (geologiczny [[aktualizm]]) i [[Charles Darwin|gradualistamiKarol Darwin]] (biologiczny [[gradualizm]]). Spory pomiędzy gradualistami a katastrofistami dotyczące istnienia katastrof niszczących życie na Ziemi, a potem jego ponownego odtwarzania wygasły z chwilą, gdy teoria ewolucji, wyjaśniająca odmienność faun współczesnych i kopalnych, zyskała powszechną akceptację w nauce.
 
Rozwój wiedzy geologicznej w XX wieku pozwolił na lepsze zrozumienie przemian, jakim podlegała Ziemia i występujące na niej życie. Zidentyfikowano kilka epizodów [[Wielkie wymieranie|masowego wymierania organizmów]], które znacznie zmniejszało różnorodność biologiczną, nie prowadząc wszakże do całkowitego zniknięcia życia na Ziemi. Od [[lata 80. XX wieku|lat osiemdziesiątych XX wieku]], poglądy katastroficzne stały się znów popularne, dzięki powiązaniu [[wymieranie kredowe|wymierania z przełomu kredy i paleogenu]] z [[katastrofa kosmiczna|katastrofą kosmiczną]]. [[Neokatastrofizm]] opiera się jednak na interpretacji danych geologicznych i paleontologicznych, a nie poglądach filozoficznych czy religijnych.
Współcześnie, od [[lata 80. XX wieku|lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia]], poglądy katastroficzne stały się znów popularne ([[neokatastrofizm]]).
 
== Zobacz też ==
* [[Katastrofizm (biologia)]]
 
== Bibliografia ==
Linia 17 ⟶ 14:
* А. Чуличков. [http://ice.tsu.ru/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=27&Itemid=98 Теория катастроф и развитие мира. "Климат, лёд, вода ландшфты".]
 
[[Kategoria:Ewolucjonizm]]
[[Kategoria:Teorie biologiczne]]
[[Kategoria:Teorie geologiczne]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofizm_(geologia)”