Kolej linowa na Kasprowy Wierch: Różnice pomiędzy wersjami

 

Była to pierwsza inwestycja tego typu w Polsce, a sześćdziesiąta na świecie. Składa się ona z dwóch niezależnych od siebie odcinków: z [[Kuźnice (Zakopane)|Kuźnic]] na [[Myślenickie Turnie]] (uruchomiony 26 lutego 1936; przejazd próbny jednego wagonika na tym odcinku wykonał monter firmy Bleichert 17 lutego 1936<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Próba kolejny na Kasprowy Wierch | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 3 | data = Nr 40 z 19 lutego 1936 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=44342}}</ref>) i z Myślenickich Turni na [[Kasprowy Wierch]]. Na każdym odcinku na jednej linie zawieszone były dwa wagoniki – jeden poruszający się do góry, a drugi na dół. Maszyny wybudowała stocznia w Gdańsku<ref>właściciel: Międzynarodowe Towarzystwo Budowy Okrętów i Maszyn S.A. z siedzibą w Wolnym Mieście Gdańsku</ref>, natomiast liny – fabryka w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]<ref>przedsiębiorstwo o pełnej nazwie: "Fabryka Lin i Drutu, dawniej A. Deichsel S.A" z siedzibą w Sosnowcu</ref>. Inwestycja powstawała w rekordowym tempie 7 miesięcy. Prace zakończono już 29 lutego 1936, a pierwsi pasażerowie wjechali na Kasprowy Wierch 15 marca 1936, po 227 dniach od rozpoczęcia budowy. Budową kierowali Medard Stadnicki i Borys Lange. Dla wwożenia materiałów zbudowano drogę na Myślenickie Turnie, gdzie następował przeładunek z samochodów na zaprzężone w [[koń huculski|koniki huculskie]] furmanki, które następnie przewoziły materiały budowlane na Halę Gąsienicową. Stamtąd materiały (cement, liny, wodę) transportowano na plecach robotników. Prace toczyły się na 2-3 zmiany (po 16 godzin dziennie). Budynki stacji dolnej w Kuźnicach, środkowej na [[Myślenickie Turnie|Myślenickich Turniach]] i końcowej na szczycie [[Kasprowy Wierch|Kasprowego Wierchu]] zaprojektowali Anna i Aleksander Kodelscy<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = Zachwatowicz| imię = Jan| autor link = Jan Zachwatowicz| tytuł = Kolej linowa na Kasprowy Wierch| url = http://bcpw.bg.pw.edu.pl/Content/2260/10arbud36_nr_12.pdf| czasopismo = Architektura i Budownictwo : miesięcznik ilustrowany| wolumin = XII| wydanie = 12| strony = 385–392| data = 1936| wydawca = | miejsce = Warszawa| issn = | doi =}}</ref>. Kolej linowa na Kasprowym Wierchu była inwestycją prestiżową i propagandową [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej Polskiej]] oraz prezentowała ówczesną nowatorską polską technikę i architekturę. Koszt budowy kolei wyniósł przeszło 3,5 mln zł i zwrócił się jeszcze przed 1939<ref>Krzysztof Olszewski [http://metrocafe.pl/metrocafe/1,145523,18983966,jak-budowano-kolejke-na-kasprowy-wierch-galeria-przedwojennych.html Jak budowano kolejkę na Kasprowy Wierch], metrocafe.pl nr 3110 9-11.10.2015</ref>. Na górnej stacji umieszczono w 1936 polskie godło w stylu [[art déco]] (zachowane do dzisiaj). W tym samym roku architekt kolei Aleksander Kodelski w celu uczczenia budowy kolei stworzył w Warszawie modernistyczną willę (aktualnie zabytkową, ul. Czarnieckiego 53), będącą kopią dolnej stacji kolei na Kasprowy Wierch. W 1961 zmodernizowano kolej, poprzez wymianę wagoników na nowe{{refn|grupa=uwaga|W roku 2010 jeden z przedwojennych wagoników został odnaleziony w [[Łomnica-Zdrój|Łomnicy-Zdroju]]<ref name=PS2010>{{Cytuj stronę | nazwisko = Skucha | imię = Piotr | tytuł = Woził ludzi, teraz kryje w sobie stare okna - | url = http://facet.interia.pl/styl-zycia/ciekawostki/news-wozil-ludzi-teraz-kryje-w-sobie-stare-okna,nId,449537 | opublikowany = facet.interia.pl | data = 2010-10-22 | data dostępu = 2017-02-03}}</ref>.}}.

 

== Współcześnie ==