Izolacjonizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawiam przekierowania
m poprawa linków, drobne redakcyjne
Linia 7:
Zmiana nastąpiła w okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i interwencji w Europie na froncie zachodnim. W wyniku rozczarowania efektami wojny, Stany Zjednoczone powróciły do polityki izolacjonizmu i nie ratyfikowały traktatu wersalskiego<ref>USA w 1921 zawarły separatystyczny pokój [http://wwi.lib.byu.edu/index.php/US_Peace_Treaty_with_Austria 24 sierpnia w Wiedniu z Austrią], [http://wwi.lib.byu.edu/index.php/US_Peace_Treaty_with_Germany 25 sierpnia w Berlinie z Rzeszą] i [http://wwi.lib.byu.edu/index.php/US_Peace_Treaty_with_Hungary 29 sierpnia w Budapeszcie z Węgrami]. </ref>, nie weszły do [[Liga Narodów|Ligi Narodów]], były inicjatorem [[pakt Brianda-Kellogga|paktu o rezygnacji z wojny]] jako instrumentu polityki narodowej, a także zachowały [[państwo neutralne|neutralność]] w konfliktach zbrojnych w latach trzydziestych ([[Hiszpańska wojna domowa|wojna hiszpańska]] i [[Wojna włosko-abisyńska 1935-1936|abisyńska]]). [[Kongres USA]] uchwalił szereg ustaw o neutralności (''Neutrality Acts'' kolejno w latach 1935, 1936, 1937 i 1939). Pierwsza z 31 sierpnia 1935 r. wprowadzała [[embargo]] na dostawy broni do państw będących stronami wojen. Druga z 26 lutego 1936 r. dodawała zakaz sprzedaży materiałów wojennych innych niż broń oraz wprowadzała zakaz udzielania pożyczek stronom walczącym. Trzecia z 1 maja 1937 r. zakazywała obywatelom amerykańskim podróży na statkach państw walczących oraz wprowadzała zasadę ''cash and carry'' ("płać i bierz") w odniesieniu do zakupów czynionych przez te państwa w USA: pragnąc zakupić towary nie objęte embargiem określonym wcześniejszymi ustawami, dany kraj musiał płacić gotówką i przewozić je własnymi statkami. Ustawa zrównywała wojny domowe z zewnętrznymi. Czwarta z 4 listopada 1939 pozwalała państwom prowadzącym wojnę (chodziło o Wielką Brytanię i [[Francja|Francję]]) na zakup amerykańskiej broni i amunicji za gotówkę i transportowanie jej na własnych statkach<ref>[[Krzysztof Michałek]], ''Na drodze ku potędze'', Warszawa 1991, s.366 - 368. [https://history.state.gov/milestones/1921-1936/neutrality-acts ''The Neutrality Acts, 1930s'']</ref>.
 
10 stycznia 1938 deputowany z [[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokratycznyPartii Demokratycznej]] posełw z[[Izba Reprezentantów USA|Izbie Reprezentantów]] reprezentujący [[Indiana|IndianyIndianę]] [[Louis Ludlow]] zgłosił projekt poprawki do [[Konstytucja USA|Konstytucji USA]] by, z wyjątkiem przypadku [[wojna obronna|odpierania inwazji]] na teren Stanów Zjednoczonych, zarezerwowane dla Kongresu w art.1.8.11 [[wypowiedzenie wojny]] było potwierdzane w ogólnokrajowym [[referendum]]. Izba Reprezentantów odrzuciła wniosek niewielką większością 209 do 188 głosów<ref>[http://www.cusdi.org/ludlow-1938.htm ''National Referendum to Declare War'']. W historii USA Kongres wypowiadał wojnę 11 razy, z czego 6 ostatnich dotyczyło II wojny światowej ([http://www.senate.gov/pagelayout/history/h_multi_sections_and_teasers/WarDeclarationsbyCongress.htm ''Official Declarations of War by Congress'']). Lista [[konflikt zbrojny|konfliktów zbrojnych]] w których USA były zaangażowane bez wypowiedzenia wojny jest dłuższa, choć trudno ocenić czy wszystkie zasługują na miano wojny. Z pewnością należą do tej kategorii [[wojna koreańska]], [[wojna wietnamska]], [[I wojna w Zatoce Perskiej]] i [[II wojna w Zatoce Perskiej]]. Już dwie pierwsze wojny po uzyskaniu niepodległości USA ([[quasi-wojna]] i [[I wojna berberyjska]]) toczone były bez wypowiedzenia.</ref>.
 
Początkowo Stany Zjednoczone zachowały neutralność w II wojnie światowej<ref>[http://www.rp.pl/artykul/275970-Wydarzenia.html Batalie największej z wojen, rp.pl, 13.03.2009 r.] Była to neutralność połączona z życzliwością wobec aliantów, co oznaczało przyjęcie [[status non-belligerent|statusu strony niewalczącej]].</ref>. Dopiero ustawa [[Lend-Lease Act]] z marca [[1941]] oznaczała zmianę polityki, a [[akt wojny|atak]] [[Japonia|Japonii]] na [[Pearl Harbor (baza marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych)|Pearl Harbor]] w grudniu 1941 oraz wypowiedzenie wojny przez [[III Rzesza|III Rzeszę]]<ref>Michałek, ''op.cit.'' s.372. Kongres [https://www.law.ou.edu/ushistory/germwar.shtml wypowiedział Rzeszy wojnę] 11 grudnia w odpowiedzi na [http://avalon.law.yale.edu/wwii/gerdec41.asp wypowiedzenie jej USA przez rząd Rzeszy] tego samego dnia.</ref> zmusiły USA do przystąpienia do wojny.