Plac Thomasa Woodrowa Wilsona w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
uzupełnienie, drobne redakcyjne |
dr |
||
Linia 23:
| commons = Category:Wilsona Square in Warsaw
}}
'''Plac Thomasa Woodrowa Wilsona w Warszawie''' – główny plac [[Warszawa|warszawskiego]] [[Żoliborz]]a, wytyczony ok. 1923 według projektu Józefa Jankowskiego, [[Tadeusz Tołwiński (architekt)|Tadeusza Tołwińskiego]] i [[Antoni Jawornicki|Antoniego Jawornickiego]] w ciągu [[ulica Adama Mickiewicza w Warszawie|ulicy Adama Mickiewicza]].
Jego patronem jest dwudziesty ósmy [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydent]] [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] [[Woodrow Wilson]].
Linia 45:
W opinii [[Rada Języka Polskiego|Rady Języka Polskiego]] nazwa placu od chwili nazwania go w okresie międzywojennym była tradycyjnie wymawiana w wersji spolszczonej (podobnie jak np. [[aleja Jerzego Waszyngtona w Warszawie|alei Waszyngtona]]), z głoską ''[[Spółgłoska szczelinowa wargowo-zębowa dźwięczna|w]]’'' (miękkie ''w'') na początku i taka wymowa jest nadal zalecana: ''Ci, którzy sądzą, że należy mówić „plac Łilsona”, po prostu tej tradycji nie znają''<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=724:plac-wilsona-&catid=44:porady-jzykowe&Itemid=58|tytuł=Plac Wilsona|data dostępu=2010-06-18|autor=Rada Języka Polskiego|opublikowany=2004|praca=Opinie językowe}}</ref>.
Spolszczona wymowa nazwy placu jest także stosowana w zapowiedziach [[Plac Wilsona (stacja metra)|stacji metra Plac Wilsona]] w wykonaniu [[Ksawery Jasieński|Ksawerego Jasieńskiego]], nadawanych w wagonach pociągów warszawskiego metra<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Jastrzębski | imię = Jakub | tytuł = Symbole warszawskiego metra | czasopismo = Skarpa Warszawska | strony = 56 | data = kwiecień 2015}}</ref>.
== Opis ==
[[Plik:Warszawa, Stacja metra A-18 "Plac Wilsona" - fotopolska.eu (330912).jpg|thumb|left|Plac Wilsona]]
W latach 1926–1928 w północno-wschodnim narożniku placu, pomiędzy ulicami Mickiewicza, Tucholską i Krasińskiego, wzniesiono cztery budynki I kolonii [[Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa|Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej]] (WSM) zaprojektowane przez [[Bruno Zborowski|Brunona Zborowskiego]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Heyman | imię = Łukasz | tytuł = Nowy Żoliborz 1918–1939 | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław | data = 1976 | strony = 93–94}}</ref>. W latach 1928–1932 pod nr 4 powstał Dom Spółdzielni Mieszkaniowej „Fenix” zaprojektowany przez [[Roman Feliński|Romana Felińskiego]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Krasuski | imię = Michał | tytuł = ŻOL. Ilustrowany atlas architektury Żoliborza | wydawca = Centrum Architektury | data = 2014 | strony = 45 | isbn = 978-83-937716-2-2 | nazwisko2 = Powalisz | imię2 = Monika}}</ref>.
W latach 1925–1932 po południowo-wschodniej stronie placu założono [[Park im. Stefana Żeromskiego w Warszawie|park im. Stefana Żeromskiego]]<ref name="Encyklopedia"/>.
3 maja 1943 o godz. 18.00 ze znajdującego się na placu głośnika ulicznego (tzw. [[Szczekaczka (megafon uliczny)|szczekaczki]]) została nadana audycja patriotyczna [[Kierownictwo Walki Cywilnej|Kierownictwa Walki Cywilnej]] zakończona hymnem narodowym<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Bartoszewski | imię = Władysław | tytuł = 1859 dni Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Znak | miejsce = Kraków | data = 2008 | strony = 476–478 | isbn = 978-83-240-10578 |oclc=938718461 |język=pl}}</ref>. Wysłuchało jej kilkaset zgromadzonych osób (w tym grupa niemieckich żołnierzy), a informacja o tym zdarzeniu błyskawicznie obiegła całe miasto<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Michalski | imię = Czesław | tytuł = Wojna warszawsko-niemiecka | wydawca = Wydawnictwo Czytelnik | miejsce = Warszawa | data = 1971 | strony = 350–352}}</ref>. W 1944 zabudowa placu została częściowo zniszczona<ref name="Encyklopedia"/>. Całkowicie zniszczona została I kolonia WSM<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Heyman | imię = Łukasz | tytuł = Nowy Żoliborz 1918–1939 | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław | data = 1976 | strony = 93}}</ref>.
Ok. 1955 plac został przebudowany, m.in. przesunięto tory tramwajowe, jezdnie, urządzono zieleńce<ref name="Szwankowski">{{cytuj książkę | autor = Eugeniusz Szwankowski| tytuł = Ulice i place Warszawy | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | rok = 1970 | strony = 79}}</ref>.
W 1961 w budynku wzniesionym w miejscu I kolonii WSM przy placu otwarto [[Kino Wisła|Kino „Wisła”]]<ref name="Encyklopedia"/>.
| |||