Jarnołtówek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez Ufufcguc) w ZT nie zamieszczamy linków będących w treści artykułu
Linia 1:
{{Wieś infobox
|nazwa = Jarnołtówek
|herb wsi =
|flaga wsi =
|herb artykuł =
|dopełniacz wsi =
|zdjęcie = Jarnołtówek (Arnoldsdorf) - church.JPG
|opis zdjęcia = Kościół pw. św. Bartłomieja
Linia 10:
|powiat = [[Powiat nyski|nyski]]
|gmina = [[Głuchołazy (gmina)|Głuchołazy]]
|sołectwo =
|wysokość =
|liczba ludności = 771{{r|GUS}}
|rok = 2011
Linia 18:
|tablice rejestracyjne = ONY
|SIMC = 0494692
|mapa wsi =
|kod mapy =
|stopniN = 50 |minutN = 17 |sekundN = 05
|stopniE = 17 |minutE = 25 |sekundE = 29
|commons = Category:Jarnołtówek
|wikisłownik =
|www =
}}
'''Jarnołtówek''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Arnoldsdorf'', [[Język czeski|czes.]] ''Arnoltovice'') – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo opolskie|województwie opolskim]], w [[powiat nyski|powiecie nyskim]], w [[Głuchołazy (gmina)|gminie Głuchołazy]]{{r|R2013}}.
Linia 33:
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z [[1268]] r., w [[1372]] r. wspomniana została jako Arnoldi villa, a później jako Arnoldsdorff (wieś [[Arnold (imię)|Arnolda]]).
 
Jarnołtówek, założony przez osadnika i późniejszego pierwszego [[sołtys]]a - Arnolda, należał długo do biskupów wrocławskich. Wydobywano tu [[złoto]], odbywały się słynne procesy [[czarownica|czarownic]]. Po [[wojna trzydziestoletnia|wojnie trzydziestoletniej]] wybuchła [[epidemia]] [[Dżuma|dżumy]]. Tę podgórską wioskę często nawiedzały [[powódź|powodzie]]. Największa miała miejsce w [[1903]] r. Wówczas to przybyła tu aż cesarzowa [[Niemcy|Niemiec]] [[Augusta Wiktoria von Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg|Augusta Wiktoria]]. W okresie międzywojennym na stokach wzniesień zbudowano wiele willi, a w dolinie Złotego Potoku domy wczasowe, [[sanatorium|sanatoria]] i [[pensjonat]]y.
 
W [[1939]] roku wieś liczyła 1415 mieszkańców. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946<ref name="MP">Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski | rok = 1946 | numer = 142 | pozycja = 262}}).</ref>. W [[1997]] r. Jarnołtówek nawiedziła kolejna wielka powódź. Wody Złotego Potoku zabrały całkowicie lub znacznie uszkodziły pięć budynków mieszkalnych, zalanych zostało osiem gospodarstw i zerwane dwa mostki. W [[2004]] roku wioska liczyła 980 mieszkańców.
 
W latach 1945 - 19581945–1958 stacjonowała tu [[Strażnica WOP Jarnołtówek| strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza]].
 
Miejscowość była plenerem kilku odcinków serialu ''[[Święta wojna (serial telewizyjny)|Święta wojna]]''<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.maxjar.pl/|tytuł=Ośrodek Wypoczynkowy MAX|opublikowany=Ośrodek MAX|strony=1|data dostępu=13.11.2013|strony=1-11-13}}</ref>
 
== Zabytki ==
[[Plik:Dwór w Jarnołtówku.jpg|thumb|left|220px|Dwór]]
[[Plik:Arnoldsdorf - Augusta-Victoria-Denkmal.JPG|thumb|left|220px|Pomnik ku czci Augusty Wiktorii]]
Według rejestru [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|Narodowego Instytutu Dziedzictwa]] na listę zabytków wpisane są<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/OPO-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|strony=61|data dostępu=21.12.2012|strony=61-12-21}}</ref>:
* [[kościół (budynek)|kościół]] par. pw. [[Bartłomiej Apostoł|św. Bartłomieja Apostoła]], wzmiankowany w XV w., w latach [[1753]]-[[1754]] przebudowany został w [[barok|stylu barokowym]]. Zniszczony podczas powodzi [[1903]] r., został rozebrany, a obecny [[neogotyk|neogotycki]] kościół wzniesiono w 1907 r. w pobliżu starego miejsca. Fundatorką kościoła, podobnie jak i zapory na Złotym Potoku, była cesarzowa [[Augusta Wiktoria von Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg|Augusta Wiktoria]]
* zespół dworski, wzmiankowany w [[1339]] r., w obecnej bryle powstał w drugiej połowie [[XIX wiek]]u na miejscu dawnego [[dwór obronny|dworu obronnego]] z [[XVI wiek]]u. Z tego okresu zachowała się [[fosa]] i fragment murów:
** dwór
Linia 56:
 
== Turystyka ==
* {{szlak|żółty}} szlak żółty z Jarnołtówka, prowadzi przez [[Bukowa Góra (Góry Opawskie)|Bukową Górę]] do [[Schronisko PTTK „Pod Kopą Biskupią”|schroniska "Pod„Pod Biskupią Kopą"Kopą”]] gdzie łączy się ze szlakiem czerwonym biegnącym na Biskupią Kopę.
 
== Zobacz też ==
* [[Przejście graniczne Jarnołtówek - Zlaté Hory (Biskupská kupa, vrchol)]]
* [[Przejście graniczne na Biskupiej Kopie|Przejście graniczne Jarnołtówek (Biskupia Kopa) - Zlaté Hory (Biskupská Kupa)]]
 
{{przypisy|przypisy=
<ref name = R2013>''Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części'' ({{Dziennik Ustaw|2013|200}}).</ref>
<ref name="poczta">{{Cytuj pismo | tytuł = Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych - Poczta Polska | czasopismo = [http://www.poczta-polska.pl/hermes/uploads/2013/02/spispna.pdf Spis numerów adresowych] | wydanie = | strony = według indeksu nazw | data = 2013| wydawca = Poczta Polska S.A.| miejsce = Warszawa |data dostępu =online}}</ref>
<ref name="GUS">{{cytuj stronę | url = http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/21/1/1/1_miejscowosci_ludnosc_nsp2011.xlsx|tytuł = GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.| data dostępu = 2016-09-23}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* ''Góry Opawskie. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów'', pod red. [[Marek Staffa|M. StaffyStaffa]] (red.), Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, sss. 123-131123–131.
 
== Linki zewnętrzne ==