Heliocentryzm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, wikizacja, źródła/przypisy |
drobne techniczne, drobne redakcyjne |
||
Linia 5:
Pierwszy znany model heliocentryczny stworzył [[Arystarch z Samos]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Joshi | imię = S.T. | tytuł = The agnostic reade | data = 2007 | wydawca = Prometheus Books | miejsce = Amherst, N.Y. | isbn = 978-1-59102-533-7 | strony = 172–173}}</ref> w III wieku p.n.e. Jego oryginalne pisma nie zostały odnalezione, ale informacje na temat jego modelu można znaleźć w pismach innych greckich uczonych. Wynika z nich, że Arystarch wytłumaczył brak obserwowalnej [[paralaksa|paralaksy]] gwiazd w swoim modelu przez założenie, że są one bardzo odległe<ref>D.Rawlins, [http://www.dioi.org/vols/we0.pdf Aristarchus’s vast universe: ancient vision].</ref>.
Jak podaje [[Archimedes]], Arystarch w swym zaginionym dziele, jako pierwszy twierdził, że
Teorię Arystarcha zarzucono wobec wielkiego sukcesu [[teoria geocentryczna|teorii geocentrycznych]], a zwłaszcza teorii Ptolemeusza, która przemawiała do znakomitej większości ludzi, z powodu zgodności z codzienną ludzką obserwacją. Oferowała także łatwość pojęciową i nobilitację: Ziemia według tej teorii znajdowała się w centrum Wszechświata.
Heliocentryczne koncepcje pojawiły się również w Indiach, Babilonii i świecie arabskim<ref>[http://www.astronomyfactbook.com/timelines/heliocentrism.htm Timeline of Heliocentrism] {{lang|en}}</ref> (na terenie dzisiejszego Afganistanu, a być może także w Mali<ref>[https://books.google.pl/books?id=c2ppCwAAQBAJ&pg=PT140&lpg=PT140&dq=timbuktu+mali+copernicus&source=bl&ots=cDDvoVhqfP&sig=Ww-Hues3hz2KKWNBXiZmROU2wgg&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjKxOPZ4qrOAhWB3iwKHVWzDp0Q6AEIPzAF#v=onepage&q=timbuktu%20mali%20copernicus&f=false 2222 Facts About Africa] {{lang|en}}</ref>).
== Heliocentryzm kopernikański ==
Linia 24:
Duńczyk [[Tycho Brahe]] (1546–1601), dysponując najdokładniejszymi jak na owe czasy pomiarami, próbował również zaobserwować paralaktyczne ruchy gwiazd. Po wieloletnich obserwacjach nie zdołał ich jednak wykazać. Zaproponował więc model pośredni – stwierdził, że planety poruszają się po okręgach wokół Słońca, które z kolei porusza się po okręgu wokół Ziemi wirującej wokół własnej osi.
Dysponując potężnym materiałem Duńczyka dokumentującym przeszło dwadzieścia lat obserwacji ciał niebieskich, jego uczeń, niemiecki astronom [[Johannes Kepler]] (1571–1630), sformułował trzy [[Prawa Keplera]]. Po pierwsze, analizując skrupulatne pomiary Brahego położenia Marsa względem Ziemi, zauważył, że jego orbita nie ma kształtu okręgu. Po wielu próbach udało mu się dopasować kształt do [[elipsa|elipsy]] (I prawo Keplera). Po drugie Kepler zauważył, że planety nie poruszają się ruchem jednostajnym, ale zmiennym, tzn. w [[peryhelium]] (w pobliżu Słońca) planeta porusza się szybciej niż w [[aphelium]] (daleko od Słońca). Zawarł to w II prawie Keplera, mówiącym, że tzw. prędkość polowa planety jest stała. Po tych odkryciach był przekonany, że rozmiary orbit oraz czasy obiegu planet musi łączyć jakaś zależność. Kontynuując obserwacje ruchu planet, wydedukował, że rozmiar orbit planet w stosunku do ich okresu obiegu wokół Słońca są związane III prawem. Uogólnione prawa Keplera da się wyprowadzić poprzez całkowanie równań różniczkowych wynikających z [[Zasady dynamiki Newtona|zasad dynamiki Newtona]] odkrytych przeszło wiek później. Potwierdza je również [[ogólna teoria względności]].
Kolejnych naukowych dowodów potwierdzających teorię heliocentryczną dostarczył [[Galileusz]], który dysponując [[teleskop]]em zaobserwował, że [[Merkury]] i [[Wenus]], podobnie jak Księżyc, są widoczne w różnych fazach, będących rezultatem oglądania ich w różnych położeniach względem Ziemi i Słońca. Podważało to całkowicie model Ptolemejski, w którym taka sytuacja jest niemożliwa. Wciąż jednak wielką zagadką pozostawał niezmienny widok gwiazd poza Układem Słonecznym.
Teoria heliocentryczna
== Zobacz też ==
| |||