'''Substrat językowy''' -({{w języku|la|substratum}}, „podłoże”) – pierwotne podłoże [[język (mowa)|językowojęzykowe]]-etniczne na określonym obszarze zamieszkanym później przez ludność używającą innego języka<ref name="dialektologia.uw.edu.pl"Karaś>{{Cytuj stronę | url = http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=leksykon&lid=721 | tytuł = Substrat językowy,w:| praca = Leksykon terminów i pojęć dialektologicznych | autornazwisko = Halina Karaś | imię = Halina | opublikowany = dialektologia.uw.edu.plZakład Historii Języka Polskiego i Dialektologii UW, Towarzystwo Kultury Języka | język = pl | data dostępu = 2017-09-06}}</ref> (lub etniczno-językowe<ref name=WEP>{{Cytuj książkę | tytuł = Wielka encyklopedia powszechna PWN | tom = 11 | rok = 1968 | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | strony = 86 | rozdział = Substrat | język = pl}}</ref>) na określonym obszarze zamieszkanym później przez ludność używającą innego języka{{r|Karaś}}{{r|WEP}}. ZazwyczajSubstrat zazwyczaj pozostawia pewne ślady w nowszym języku{{r|dialektologia.uw.edu.plKaraś}}{{r|WEP}}.
Na przykład [[Dialekty języka polskiego|gwary północno-wschodniej Polski]], podobnie jak polszczyzna [[Kresy Wschodnie|północnokresowa]], powstały na substracie [[Język białoruski|białorusko]]-[[Język litewski|litewskim]]. Śladami substratu białoruskiego w tych gwarach jest m.in. [[akanie]], ruchomy [[Akcent wyrazowy|akcent]], występowanie spółgłoski ''r'' [{{IPA|r}}] w miejsce ogólnopolskiego ''rz'' [{{IPA|ʒ}}] (np. ''reka'', ''treba'' wobec ogólnopolskiego ''rzeka'', ''trzeba''){{r|Karaś}}.
Na przykład gwary północno-wschodniej Polski, podobnie jak polszczyzna północnokresowa, powstały na substracie białorusko-litewskim{{r|dialektologia.uw.edu.pl}}. Substratem na terenie obecnej Francji były języki celtyckie Gallów, Belgów i Akwitańczyków (wspomnianych przez Cezara), zastąpione przez łacinę, a następnie przez wywodzące się z niej języki romańskie, zwłaszcza nowożytny francuski<ref name="e-archaeology.org">{{Cytuj stronę | url = http://e-archaeology.org/wp-content/uploads/2016/06/Witczak-Kowalski.pdf | tytuł = Nostratyka. Wspólnota jezykowa indoeuropejska | autor = Krzysztof K. Wiczak, Andrzej P. Kowalski | data = 2012 | opublikowany = e-archaeology.org | strony = 835 | język = pl | data dostępu = 2017-09-06}}</ref>.▼
▲Na przykład gwary północno-wschodniej Polski, podobnie jak polszczyzna północnokresowa, powstały na substracie białorusko-litewskim{{r|dialektologia.uw.edu.pl}}. Substratem na terenie obecnej Francji były [[języki celtyckie]] Gallów, Belgów i Akwitańczyków (wspomnianych przez Cezara), zastąpione przez [[Łacina|łacinę]], a następnie przez wywodzące się z niej [[języki romańskie]], zwłaszcza nowożytny [[Język francuski|francuski]]<ref name="eWitczak-archaeology.org"Kowalski>{{Cytuj stronę | url = http://e-archaeology.org/wp-content/uploads/2016/06/Witczak-Kowalski.pdf | tytuł = Nostratyka. Wspólnota jezykowajęzykowa indoeuropejska | autorpraca = Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji | nazwisko = Witczak | imię = Krzysztof KT. Wiczak,| nazwisko2 = Kowalski | imię2 = Andrzej P. Kowalski | data = 2012 | opublikowany = e-archaeology.orgWydawnictwo Poznańskie | strony = 835 | język = pl | data dostępu = 2017-09-06}}</ref>.
Zobacz też: [[Superstrat językowy]], [[Przedindoeuropejski substrat językowy]]▼
== BibliografiaZobacz też ==
* [[Superstrat językowy]]
* {{Cytuj książkę|nazwisko = |imię = |tytuł = Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, t. 11|rok = 1968|wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe|miejsce = Warszawa|strony = 86|isbn = }}
▲Zobacz też: [[Superstrat językowy]],* [[Przedindoeuropejski substrat językowy]]
