HMB Endeavour: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m jęz., int. |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 60:
W 1768 roku statek zakupiony został przez [[Royal Navy]], otrzymując nazwę HM Bark „Endeavour”. Jednostka miała wziąć udział w wyprawie badawczej na południowy [[Ocean Spokojny|Pacyfik]], współorganizowanej przez [[Royal Society]]. Celem wyprawy było zaobserwowanie [[tranzyt Wenus|przejścia planety Wenus na tle Słońca]] (do którego miało dojść 3 czerwca 1769 roku) z wyspy [[Tahiti]], a także zweryfikowanie istnienia domniemanego kontynentu (''[[Terra Australis]]''), o którym donosili portugalscy i holenderscy kartografowie. Dowódcą okrętu, jak i całej wyprawy, został porucznik [[James Cook]]{{r|sotw}}.
„Endeavour” wypłynął samotnie z [[Plymouth]] 25 sierpnia 1768 roku. 12 września wyprawa dotarła do [[Madera|Madery]], 14 listopada do [[Rio de Janeiro]], a 15 stycznia 1769 roku przekroczyła [[Cieśnina Le Maire’a|Cieśninę Le Maire’a]]. 13 kwietnia okręt przybył na Tahiti, gdzie uczestnicy wyprawy przebywali przez trzy miesiące, nawiązując dobre relacje z ludnością tubylczą{{r|sotw}}.
Po opuszczeniu Tahiti okręt prowadził eksplorację archipelagu [[Wyspy Towarzystwa|Wysp Towarzystwa]]. 9 października 1769 roku{{u|data}} wyprawa dotarła do [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]], lądując na [[Wyspa Północna (Nowa Zelandia)|Wyspie Północnej]]. Przez sześć kolejnych miesięcy wyprawa żeglowała wzdłuż wybrzeża, opływając obie główne wyspy kraju. 31 marca 1770 roku okręt wyruszył w drogę powrotną, kierując się na zachód, w kierunku [[Ziemia van Diemena|Ziemi van Diemena]] (jak wówczas określano [[Tasmania|Tasmanię]]). Jednostka zboczyła jednak z kursu i 19 kwietnia dotarła do wschodniego wybrzeża [[Nowa Holandia (Australia)|Nowej Holandii]] ([[Australia|Australii]]), a 28 kwietnia ekspedycja wylądowała na lądzie, na terenie [[Zatoka Botaniczna|Zatoki Botanicznej]]{{r|sotw}}.
„Endeavour” powrócił na morze 6 maja, podążając wzdłuż wybrzeża Australii. 10 czerwca jednostka rozbiła się na [[Wielka Rafa Koralowa|Wielkiej Rafie Koralowej]], nieopodal przylądka [[Cape Tribulation]]. Udało się ją uwolnić dopiero po dwóch dniach. Dziewięć dni później Cook wylądował w okolicy obecnego [[Cooktown]], gdzie przez sześć tygodni załoga dokonywała napraw okrętu. Po ich zakończeniu, „Endeavour” przedostał się przez [[Cieśnina Torresa|Cieśninę Torresa]], zatrzymując się na wyspie [[Sawu]], następnie kontynuując rejs do holenderskiego portu w [[Dżakarta|Batawii]] (obecnie Dżakarta). Tam kadłub okrętu poddany został dalszym naprawom. Załoga zmagała się w tym czasie z [[gorączka|gorączką]] i [[dyzenteria|dyzenterią]] (siedmiu członków zmarło, w tym dwóch [[Polinezyjczycy|Polinezyjczyków]] zabranych z Tahiti). Jednostka pozostała w porcie do 26 grudnia, po czym wyruszyła w rejs na zachód, przez [[Ocean Indyjski]]. W dalszej drodze w wyniku chorób zmarły kolejne 23 osoby. 15 marca 1771 roku „Endeavour” przybył do [[Kapsztad]]u, gdzie pozostał do 14 kwietnia. 1 maja zatrzymał się na [[Wyspa Świętej Heleny|Wyspie Świętej Heleny]], by 12 lipca ostatecznie dotrzeć do Anglii{{r|sotw}}.
W lipcu 1772 roku Cook wyruszył w [[druga wyprawa Jamesa Cooka|kolejną wyprawę]], tym razem na pokładzie [[HMS Resolution (1770)|HMS „Resolution”]]{{r|sotw}}.
Linia 72:
Wkrótce po zakończeniu pierwszej wyprawy Cooka, „Endeavour” poddany został przebudowie na okręt do transportu wojska w stoczni [[Woolwich Dockyard|Woolwich]], po czym trzykrotnie odbył podróż na [[Falklandy]]. We wrześniu 1774 roku jednostkę wycofano ze służby w Royal Navy, a 7 marca 1775 roku sprzedano{{r|sotw}}. Ponownie w służbie cywilnej statek otrzymał nazwę „Lord Sandwich”{{r|ng}}.
Wkrótce po wybuchu [[Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych|wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych]] Royal Navy wyczarterowała jednostkę w celu przewozu wojska do Ameryki, a następnie użytkowała jako okręt więzienny, stacjonujący w [[Newport (Rhode Island)|Newport]], w [[Rhode Island]]. W sierpniu 1778 roku podjęta została decyzja o zatopieniu trzynastu wynajętych statków u wejścia do portu w Newport, w tym jednostki „Lord Sandwich”, w celu utrudnienia dostępu do portu zmierzającej w jego kierunku francuskiej flocie{{r|ng}}.
Do dnia dzisiejszego wrak nie został zidentyfikowany, choć jego prawdopodobna lokalizacja została zawężona do grupy pięciu położonych obok siebie wraków. Co najmniej od 1999 roku prace nad identyfikacją wraków prowadzi organizacja Rhode Island Marine Archaeology Project (RIMAP){{r|ng|anmm}}.
Niektóre źródła (opublikowane przed publikacją przez RIMAP pierwszych wyników badań w 1999 roku{{r|ng}}) podają inne wersje losów jednostki po zakończeniu służby w Royal Navy. Według jednej z nich, statek został w 1790 roku sprzedany Francuzom, którzy, po przemianowaniu jednostki na „La Liberté”, wykorzystywali go jako
W 1994 roku we [[Fremantle]] zbudowana została pełnowymiarowa replika okrętu. Od 2005 roku jej właścicielem jest [[Australian National Maritime Museum]]{{r|sotw|anmm}}.
| |||