Główna Biblioteka Judaistyczna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uściślenie, drobne merytoryczne
drobne merytoryczne
Linia 30:
Została założona w latach 1879–1880 jako biblioteka [[Wielka Synagoga w Warszawie|Wielkiej Synagogi w Warszawie]] z inicjatywy [[Ludwik Natanson|Ludwika Natansona]], który pomysł jej założenia przedstawił już w 1860. Środki na założenie biblioteki zostały zebrane w drodze zbiórki publicznej. W dalszym istnieniu wspomagały ją zarówno osoby prywatne jak i komitet synagogi. Przez wiele lat, aż do 1914 działała przy bibliotece Komisja Historyczna, której zadaniem było pozyskiwanie zbiorów, to jest głównie dokumentów archiwalnych [[kahał]]ów i rozmaitych rękopisów{{Fakt|data=2016-11}}. Pracami tej komisji kierował [[Samuel Poznański]]. Wieloletnim bibliotekarzem był [[Mojżesz Moszkowski]].
 
W 1927 z inicjatywy [[Mojżesz Schorr|Mojżesza Schorra]] rozpoczęto prace zmierzające do wybudowania nowej siedziby biblioteki. Nowy gmach został wniesiony w latach 1928–1936 przy [[Ulica Tłomackie w Warszawie|ul. Tłomackie]] 3/5 według projektu [[Edward Eber|Edwarda Ebera]]<ref name="Leśniakowska">{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniakowska | imię = Marta | tytuł = Architektura w Warszawie 1918–1939 | wydawca = Arkada Pracownia Historii Sztuki | miejsce = Warszawa | data = 2006 | strony = 67105 | isbn = 83-60350-00-0}}</ref>. Swoją siedzibę miał w nim także [[Instytut Nauk Judaistycznych]]<ref name="Leśniakowska"/>. Gmach został on zaprojektowany w stylu zmodernizowanego [[Historyzm (architektura)|historyzmu]] (półmodernizmu) i nawiązywał do znajdującej się obok [[Wielka Synagoga w Warszawie|Wielkiej Synagogi]]<ref name="Leśniakowska"/>.
 
Od listopada 1940 do marca 1942 budynek znajdował się w granicach [[Getto warszawskie|warszawskiego getta]]. Mieściły się w nim kolejno: siedziba Żydowskiej Samopomocy Społecznej, punkt etapowy dla Żydów wysiedlonych z Niemiec i magazyn mebli zrabowanych w getcie. Przetrwał, choć uszkodzony, zarówno [[powstanie w getcie warszawskim]] jak i [[powstanie warszawskie]]. Zbiory biblioteki zostały zrabowane przez Niemców. Po wojnie ich część udało się odzyskać (według innego źródła Biblioteka utraciła 100% swoich zbiorów, tj. 40 tys. jednostek)<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Majewski | imię = Piotr | tytuł = Wojna i kultura. Instytucje kultury polskiej w okupacyjnych realiach Generalnego Gubernatorstwa 1939–1945 | wydawca = Wydawnictwo TRIO | miejsce = Warszawa | data = 2005 | strony = 272 | isbn = 83-7436-003-8}}</ref>.