Ruch społeczny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
Linia 15:
Współcześnie nowoczesne technologie informacyjne, a zwłaszcza [[Internet]], dają możliwość szybkiego rozprzestrzeniania się nowych ruchów społecznych.
 
== Typy ruchów społecznych ==
== Niektóre współczesne ruchy społeczne ==
Socjolodzy rozróżniają kilka rodzajów ruchów społecznych, których działalność można podzielić ze względu na:
* [[socjalizm]]
* [[feminizm]]
* [[millenaryzm]]
* [[nacjonalizm]]
* ruch [[Wolne oprogramowanie|wolnego oprogramowania]] i [[Otwarte oprogramowanie|otwartego oprogramowania]]
* [[Ruch alterglobalistyczny|alterglobalizm]]
* [[Organizacje LGBT|ruch walki o prawa LGBT]]
* ruchy [[ekologia|ekologiczne]]
* [[ruch antynuklearny]]
* ruchy [[związek zawodowy|związkowe]]
* [[Pro-life]]
 
*Zakres działania :
**ruchy reformatorskie - ruchy społeczne wspierające zmiany pewnych [[Norma społeczna|norm społecznych]] lub [[Prawo|prawa]]. Przykładami takich ruchów mogą być [[związki zawodowe]], których celem jest zwiększanie praw pracowników, [[Zielona polityka|ruchy ekologiczne]] wspierające wdrażaniem proekologicznej legislacji lub ruchy wspierające wprowadzenie [[Kara śmierci|kary śmierci]] lub prawa [[Aborcja|aborcyjnego]]. Niektóre ruchy reformatorskie mogą starać się zmienić pewne zwyczaje lub [[normy moralne]], takie jak potępianie [[Pornografia|pornografii]] lub [[Prozelityzm|rozprzestrzenianie pewnej religii]].
** ruchy radykalne - są to ruchy mające na celu fundamentalną zmianę wartości danego systemu społecznego. Przykład tego typu ruchów może zawierać się w działalności [[Ruch praw obywatelskich|Ruchu Praw Obywatelskich]], który domagał się pełni praw cywilnych oraz równości wobec prawa dla wszystkich obywateli USA, bez względu na [[Rasa człowieka|rasę]]. Na polskim gruncie przykładem ruchu radykalnego była [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|Solidarność]], która domagała się transformacji polskiego systemu polityczno-ekonomicznego opartego na [[stalinizm]]ie w [[Demokracja|system demokratyczny]], innym przykładem ruchu radykalnego może być południowoafrykański ruch na rzecz mieszkańców slumsów - Abahlali baseMjondolo, domagający się pełnego włączenia mieszkańców slumsów w życie miast.
*Typ wprowadzanych zmian:
**ruchy innowacyjne - są to ruchy społeczne, które chcą wprowadzić nowe lub zmienić obowiązujące normy, wartości, itd. Przykładem takiego ruchu może być singularyzm, opowiadający się za przemyślanymi działaniami w kierunku zaistnienia [[Technologiczna osobliwość|osobliwości technologicznej]] i zapewnienia jej bezpieczeństwa dla ludzkości.
**ruchy konserwatywne - są to ruchy społeczne, które chcą zachować istniejące normy, wartości, itd. Na przykład dziewiętnastowieczny [[Luddyzm|ruch luddystów]] skierowany przeciwko nowym technologiom w produkcji lub współczesny ruch sprzeciwiający się produkcji [[GMO|żywności zmodyfikowanej genetycznie]] mogą być traktowane jako ruchy konserwatywne, gdyż ich walka skierowana jest przeciwko konkretnym zmianom w technologii.
*Grupy docelowe:
**ruchy, których celem jest dotarcie do pewnych grup społecznych lub mające na celu wpływać na społeczeństwo w ogólności. Są to na przykład ruchy społeczne wspierające zmianę systemu politycznego. Niektóre z tych ruchów mogą przekształcić się lub dołączyć do [[Partia polityczna|partii politycznej]], ale wiele pozostaje poza partią polityczną wspierającą reformy.
**ruchy, których celem jest dotarcie do jednostki. Przykładem tego typu ruchów to w większości ruchy religijne.
*Metody działania:
**ruchy pokojowe - są to ruchy stosujące [[Non violence|nieagresywne środki protestu]] jako część swojej kampanii [[Bierny opór (nauki polityczne)|biernego oporu]], często nazywanego walką cywilną. Amerykański ruch praw obywatelskich, polska Solidarność lub nie stosujące przemocy, zorientowane na [[Obywatelskie nieposłuszeństwo|obywatelskim nieposłuszeństwie]] skrzydło ruchu niepodległości Indian, mogą być przykładami tego typu ruchów<ref>{{Cytuj książkę | autor = Adam Roberts|autor link = Adam Roberts | autor2=Timothy Garton Ash (red.) |autor link2 =Timothy Garton Ash | tytuł =Civil Resistance and Power Politics: The Experience of Non-violent Action from Gandhi to the Present | url =https://books.google.com/books?id=BxOQKrCe7UUC&dq=Civil+resistance+and+power+politics&source=gbs_navlinks_s | wydawca =[[Oxford University Press]] | miejsce =Oxford | rok =2009 | isbn =978-0-19-955201-6 | język =en | data dostępu = 2017-09-25}}</ref>.
** ruchy agresywne - są to ruchy społeczne, które skłaniają się do stosowania przemocy. Są to zazwyczaj ruchy zmilitaryzowane i w ekstremalnych przypadkach mogą przybrać formę [[Organizacja terrorystyczna|organizacji terrorystycznej]] lub paramilitarnej. Przykładem tego typu organizacji może być [[Frakcja Czerwonej Armii]], [[Czerwone Brygady]] lub [[Al-Ka’ida]].
*Stare i nowe:
** stare ruchy - ruchy społeczne, które istniały przez wiele wieków. Są to najstarsze poznane ruchy społeczne, których działalność w zorganizowanej formie można datować najpóźniej na wiek XVIII lub XIX, odnoszące się do konkretnych grup społecznych takich jak klasa pracująca, chłopi, arystokraci, protestanci. Były to ruchy społeczne skupione zazwyczaj wokół materialnych celów takich jak poprawa warunków życia, na przykład, walka o autonomię polityczną klasy pracującej.
**nowe ruchy - są to ruchy społeczne, które stały się dominujące w drugiej połowie 20 wieku - takie jak [[feminizm]], [[pro-choice]], [[ruch praw obywatelskich]], [[Zielona polityka|ruch ekologiczny]], [[Wolne oprogramowanie|ruch wolnego oprogramowania]], [[Organizacje LGBT|ruch społeczny na rzecz praw osób LGBT]], [[pacyfizm]], [[ruch antynuklearny]], [[ruch alterglobalistyczny]], itd. Czasami są one znane jako [[nowe ruchy społeczne]]. Zazwyczaj koncentrują się na problemach przekraczających problemy danych grup społecznych, ale są z nimi związane.
*Skalę działania:
**ruchy globalne - są to ruchy społeczne z globalnymi (ponadnarodowymi) celami. Są to ruchy takie jak [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników|pierwsza]] (gdzie [[Karol Marx|Marx]] i [[Michaił Bakunin|Bakunin]] spotkali się po raz pierwszy), [[II Międzynarodówka|druga]], [[Międzynarodówka Komunistyczna|trzecia]] i [[IV Międzynarodówka|czwarta międzynarodówka]], [[Światowe Forum Społeczne]], Globalna Akcja Ludzi (ang. ''Peoples' Global Action'') oraz [[Anarchizm|ruch anarchistyczny]], które starają się zmienić społeczeństwo na poziomie globalnym.
**ruchy lokalne - większość ruchów społecznych ma lokalny zakres działania<ref>{{Cytuj książkę |autor = David A. Snow |autor2 = Sarah Anne Soule| autor3 =Hanspeter Kriesi | tytuł =The Blackwell companion to social movements | url =https://books.google.com/books?id=6ACcrTbUuEUC&pg=PA4 | inni = | wydanie = | wydawca =Wiley-Blackwell | rok =2004 | strony = 4 | isbn =0-631-22669-9 | język =en | data dostępu = 2017-09-25}}</ref>. Są one skupione na lokalnych lub regionalnych celach takich jak ochrona konkretnych [[Obszar chroniony|obszarów przyrodniczych]], lobbowanie za obniżeniem opłat za przejazdy konkretnymi autostradami lub ochrona budynków przed wyburzeniem w celu [[Gentryfikacja|gentryfikacji]] i przekształcenia ich w centra społeczne.
== Zobacz też ==
* [[kontrkultura]]
* [[nowe ruchy społeczne]]
* [[Amerykańskie ruchy kontestacyjne w latach sześćdziesiątych]]
{{Przypisy}}
 
[[Kategoria:Ruchy społeczne| ]]